برای کودکان سرزمین‌مان تلاش کنیم

محسن وظیفه
مربی کتابخانه سیار روستایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهرستان پارس‌آباد
در این سال‌هایی که مربی کتابخانه سیار روستایی بوده و هستم کودکان و نوجوانان بسیاری را دیده‌ام که کتاب به بخشی از زندگی‌شان تبدیل‌ شده، البته نه اینکه از ابتدا علاقه‌مند مطالعه بوده باشند؛ بلکه به‌ مرور و با قدری برنامه‌ریزی به این سمت‌وسو کشیده شده‌اند. این روزها که شاهد برگزاری هفته کتاب دیگری در سطح کشورمان هستیم بهترین فرصت برای جلب‌ توجه خانواده‌ها به کتابخوانی است. زمان بسیاری است که پوشش کتابخانه‌ای حدود 20 روستا در شهرستان پارس‌آباد استان اردبیل را برعهده‌ دارم. هرروز با کتابخانه سیاری که در اختیار دارم به دو مدرسه سرمی‌زنم و در هرکدام حدود دوساعتی را صرف دانش‌آموزان و تلاش برای علاقه‌مندی بیشتر آنها به کتابخوانی می‌کنم. حدود دو هفته یک‌مرتبه نوبت به هر روستا می‌رسد و شاید باور نکنید این بچه‌ها به‌محض آنکه خودروی کتابخانه سیار از دور می‌بینند با اشتیاق بسیاری به سمت من می‌دوند. در میان کتاب‌ها جست‌و‌جو می‌کنند، حتی برخی خلاصه‌ای را که از کتاب خود نوشته‌اند نشانم می‌دهند. بعضی از آنها هم به این چیزها اکتفا نمی‌کنند و درباره کتاب خود کنفرانس می‌دهند. گاهی همین‌ها سبب می‌شود که بچه‌های دیگر علاقه‌مند مطالعه کتاب همکلاسی خود شوند و بخواهند خودشان گفته‌های دوست‌شان را در خلال ورق زدن صفحات کاغذی کتاب‌ها بخوانند. اینها را گفتم که بدانید بچه‌های مناطق محروم و کم‌برخوردار، به‌رغم آنکه والدین آنان اغلب فرصتی برای تشویق فرزندان خود به مطالعه ندارند، چقدر شیفته کتابخوانی هستند. برخلاف برخی افرادی که می‌گویند مناسبت‌های تقویمی تأثیری در افزایش سرانه مطالعه ندارد من نظر دیگری دارم، به لطف همین هفته کتاب یا دیگر مناسبت‌هایی همچون هفته ملی کودک و... می‌توان کودکان و نوجوانان و حتی بزرگ‌ترهای آنان را متوجه این ضرورت‌ها کرد. حالا بماند که کافی است بچه‌ها بفهمند برنامه‌ریزی برای برگزاری چنین هفته‌ای در راه است تا با اشتیاق زیادی خودشان هم‌ دست به کار شوند. بسیاری از این روستاها از وجود کتابخانه برخوردار نیستند و اگر چنین اقدامات و برنامه‌هایی نباشد شاید هرگز شرایط برای جلب‌ توجه آنان به کارهای فرهنگی ازاین‌ دست فراهم نشود. گذشته از اشاره مختصر به این شرایط، بگذارید قدری هم از برنامه‌هایی بگویم که به همراه کودکان و نوجوانان این روستاها معمولاً برای هفته کتاب تدارک می‌بینیم؛ در اغلب مواقع تلاش می‌کنم کتاب‌هایی را که مضمون آنها به‌نوعی مرتبط با این روزها به شمار می‌آید، انتخاب کرده و مسابقه‌های مختلفی در ارتباط با آنها ترتیب بدهم؛ حتی گاهی بچه‌ها را برای برپایی نمایشی از داستان کتاب‌ها تشویق می‌کنم و گروه تئاتر تشکیل می‌دهیم؛ تا جایی که فرصت داشته باشم کتاب‌هایی که اثرگذاری بیشتری بر بچه‌ها دارند و محتوای آنها را که برخاسته از بوم فرهنگی یا جغرافیایی خودشان هست ،معرفی می‌کنم. برای این بچه‌ها این قبیل برنامه‌ها و از سویی کتابخانه‌هایی سیار نعمت بزرگی است؛ اینها از امکانات بچه‌هایی که ساکن کلانشهرها هستند محرومند و حداقل از این طریق می‌توان تا اندازه‌ای در مسیر توزیع عادلانه‌تر خدمات فرهنگی در سطح کشورمان گام برداشت. ای‌ کاش مسئولان فرهنگی، تشکل‌ها و همه آنهایی که در این زمینه کاری از عهده‌شان ساخته است برای تحقق بیشتر این مسأله تلاش کنند. من و دیگر همکارانم با توجه به امکانات محدود قادر به پوشش همه روستاها نیستیم، برای دسترسی همه فرزندان سرزمینمان به کتاب باید همتی ملی به خرج بدهیم.