بررسی اختصاص سهمیه مواد اولیه برای فعالان صنایع دستی

حمیرا حیدریان
خبرنگار
دو سال از زمان شیوع بیماری کرونا می‌گذرد و ماه‌هاست چوب لای چرخ صنایع مختلف کشور از جمله صنایع دستی اصفهان گذاشته است. هم خریداران صنایع دستی که همان گردشگران هستند، کاهش یافتند و هم مواد اولیه برای تولید گران شد. قیمت مواد اولیه صنایع دستی همواره از چالش‌های مهم فعالان این حوزه بوده است. فلزات گرانبها با نرخ روز بازار قیمتشان افزایش می‌یابد اما جو روانی بازار صنایع دستی، افزایش قیمت محصول تولید شده را همپای فلزاتی چون طلا و مس  نمی‌پذیرد. از این‌رو پیشنهاد اختصاص سهمیه ویژه مواد اولیه با قیمت مناسب  یا تخصیص یارانه به فعالان این حوزه مطرح شده است؛ اما این پیشنهاد نیز تبعاتی نظیر رانت خواری، سوء استفاده و ورود دلالان به این حوزه را دارد. عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چندی پیش در سفر به اصفهان و در نشست با فعالان صنایع دستی برندسازی، بیمه هنرمندان، بازار عرضه و مواد اولیه را چهار چالش مهم در این بخش دانست. او تأمین مواد اولیه مناسب برای هنرمندان را امری ضروری دانست و گفت: باید فلزات گرانبها از جمله طلا، نقره و مس را که مواد اولیه بیشتر صنایع است با یک مدیریت صحیح در صنف صنایع دستی با قیمت مناسب در اختیار هنرمندان بگذاریم و هنرمندان با مواد اولیه با کیفیت و ارزان تولیدات خود را تهیه کنند، اما باید مواظب دلالان باشیم که از این فلزات یارانه‌ای که متعلق به هنرمندان است، سوء‌استفاده نکنند. ضرغامی در این نشست بر عزم دولت برای ساماندهی بیمه هنرمندان و همچنین ایجاد جایگاه‌هایی مناسب برای عرضه صنایع دستی تأکید کرد.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: صنایع دستی اصفهان مانند سایر کالاهای دیگر طی این سال های اخیر دچار مشکلات نوسانات ارزی و گرانی مواد اولیه شده است و همه صنایع و اقتصاد کشور مانند افراد یک کشتی یکجا در حال غرق شدن هستند، خصوصاً طی دو سال اخیر و شیوع کرونا و تحریم‌ها؛ این آسیب‌ها شدت گرفته است. نورالله عبداللهی با بیان اینکه کاربردی‌ترین ماده‌ خام صنایع دستی در اصفهان، فلزاتی از جمله مس است که با افزایش قیمت در سال‌های متمادی روبه رو شده است، افزود: با وجود معادن بسیار مس در ایران و تأمین این ماده اولیه در داخل، تحریم نمی‌تواند متهم ردیف اول در افزایش قیمت مس در کشور باشد.از طرفی دولت بهترین راهکار برای کاهش قیمت و حذف دست واسطه‌ها را تأسیس بورس فلزات تشخیص داد، اما این راه حل نیز مؤثر واقع نشده و همین عامل باعث شده است که قلم‌زنی، میناکاری، خاتم و... که مواد اولیه آن مس است، دچار آسیب جدی شود.
وی با اشاره به سفر اخیر وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور به استان اصفهان و بازدید از بناهای تاریخی و صنایع دستی اظهار داشت: وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی طی بازدید و جلسات متعددی که با مسئولان این حوزه داشت قول های مساعدی در خصوص بهبود وضعیت فعلی صنایع دستی داد.
این مسئول یکی دیگر از مشکلات هنرمندان صنایع دستی را بیمه نداشتن بسیاری از آنان عنوان و خاطرنشان کرد: در حال حاضر 60 هزار هنرمند در حوزه صنایع دستی اصفهان فعال هستند که فقط 6 هزار و 500 نفر دارای بیمه هستند که در سفر وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به این استان و مطرح شدن این مشکل، قرار شد این موضوع حل شود و هنرمندان تحت پوشش بیمه قرار گیرند. همچنین قرار است میزان اعتبارات به این منظور افزایش یابد در صورت افزایش سهمیه اعتبار بتدریج افراد سرپرست خانوار و کارآفرین تحت پوشش بیمه قرار خواهند گرفت.
رئیس اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به افزایش مستمر قیمت مواد اولیه از جمله مس اظهار داشت: پیش از شیوع ویروس کرونا هر کیلو مس بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان بود، اما با شیوع آن ۲۸۰ تا ۳۰۰ هزار تومان افزایش قیمت داشته است. متأسفانه بسیاری از هنرمندان، تولیدکنندگان و فروشندگان طی یک سال گذشته بر لبه ورشکستگی قرار گرفته‌اند و برخی ورشکست شده‌اند.
عباس شیردل با عنوان کردن اینکه در کشور از لحاظ ذخایر معادن مس (مانند مس سرچشمه در رفسنجان و سونگون در شهرستان اهر آذربایجان شرقی)غنی هستیم اظهارداشت: با ورود مس به بازار بورس و عدم مدیریت کلان، این فلز با افزایش قیمت روبه‌رو شد.
این مسئول با بیان اینکه فعالان حوزه صنایع دستی با مشکلات بسیاری رو به‌رو هستند، مطرح کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات، پرداخت کردن مالیات به دارایی است. این در صورتی است که فعالان هیچ گونه سودی نداشته‌اند، اما اداره دارایی مالیات با قیمت قبل و بدون کاهش از آنها مطالبه می‌کند. از دیگر مشکلات مهم فعالان صنایع دستی، بیمه است. سازمان تأمین اجتماعی بالغ بر پنج سال است که پوشش بیمه‌ای جدید در این حوزه نمی‌پذیرد و افراد باید به‌صورت آزاد بیمه بپردازند. وی با اشاره به کاهش فروش صنایع دستی در سال‌های اخیرخاطرنشان کرد: در دو سال گذشته میزان فروش بسیار پایین بوده است، حتی در نوروز امسال و با وجود گردشگرانی هر چند کم تعدادتر از پیش، این بازار راکد بود؛ متأسفانه بسیاری از افراد شاغل در این حرفه ورشکست شده‌اند، تنها تعدادی از تولیدکنندگان و فروشندگان از طریق فروش اینترنتی توانستند محصولات خود را عرضه کنند. شیردل گفت: بسیاری از فروشندگان صنایع دستی از فروش محصولات خود با قیمت رایج منصرف شده‌اند، چرا که دیگر امکان تهیه‌ مواد اولیه برای تولیدات جدید ندارند. امیدواریم دولت جدید با نظارت جدی بر بازار مواد اولیه و مدیریت بورس کالا وفلزات، راهکاری برای جلوگیری از زوال صنایع دستی ارائه و اجرایی کند.