پویایی سنت «آی گورمک» تا «یا رمضان»

گرگان- ترکمن‌های گلستان برای حضور در ماه میهمانی خدا و بهره‌مندی از برکات ماه رمضان، سنت‌های دیرین جذابی دارند که از آن جمله می‌توان به رسومی همچون «آی گورمک» و «یا رمضان» اشاره کرد.
به گزارش مهر، یکی از سنت‌های حسنه ترکمن‌ها پیش از آغاز این ماه مبارک، مراسم آشتی‌کنان است. به این ترتیب که ریش سفیدان هر محله که به آنها «یاش اولی» می‌گویند، کسانی را که در محله با هم کدورتی دارند، آشتی می‌دهند.
رؤیت هلال ماه (آی گورمک) در بین ترکمن‌ها با شور و هیجان خاصی انجام می‌شود زیرا ترکمن‌ها اعتقاد دارند هر کس زودتر هلال ماه را ببیند ثواب بیشتری می‌برد. در ماه رمضان، مساجد تراکمه شلوغ بوده و حال و هوای دیگری دارد. آنها تلاش می‌کنند برای دیدن هلال ماه به بلندی‌ها مانند تپه‌ها و پشت‌بام‌ها رفته تا خبر خوش فرارسیدن ماه رمضان را به دیگران بدهند.
در گذشته‌های دور این رؤیت هلال ماه از طریق کوبیدن بر طبل و جارزدن در خیابان‌ها به مردم ابلاغ می‌شد که این سنت همچنان در مناطق مرزی فاقد امکانات، وجود دارد. در طول ماه مبارک رمضان، مساجد ترکمن‌ها پر ازدحام است و حال و هوایی دیگر دارد؛ در این شب‌ها نماز «تراویح» خوانده می‌شود. نماز تراویح هر شب در ۲۰ رکعت به همراه نماز عشا خوانده می‌شود و تا پایان ماه رمضان در مساجد تمام شهرها و روستاها برگزار می‌شود. در این شب‌ها قاریان، تلاوت قرآن را از اولین جزء شروع می‌کنند و در شب‌های بعد، تا پایان ۳۰ جزء آن را ادامه می‌دهند، به این ترتیب ختم قرآن در آن مسجد انجام می‌شود. در پایان آخرین شب، از حاضران در مراسم، پول جمع‌آوری شده و آن را بین حافظان قرآن و همچنین امام جماعت مسجد و مؤذن تقسیم می‌کنند.
یا رمضان
یکی دیگر از مراسم ماه رمضان در میان ترکمن‌ها، مراسم «یا رمضان» است. این مراسم، در شب چهاردهم ماه رمضان برگزار می‌شود.
در این آیین بعد از انجام نماز تراویح، تعدادی از نمازگزاران به‌طور دسته‌جمعی به طرف منازل ساکنان محل به راه می‌افتند و یکی از آنان شعری می‌خواند و بقیه به‌طور دسته‌جمعی در آخر هر بیت‌ الله می‌گویند. این افراد در برابر هر خانه که می‌رسند صدای خود را بلند کرده و اهالی خانه با شنیدن این صداها بیرون آمده و هدایای خود را که اغلب مواد غذایی مثل آرد، برنج، نان، کشمش، قند، گندم یا پول است، تقدیم می‌کنند. ترکمن‌ها بر این عقیده هستند که این مراسم باعث افزایش برکت در منزل و اعطای سلامتی اعضای خانواده می‌شود.