افزایش سودآوری شرکت های بورسی صادرات محور در 1401

زهرا بردباری
تحلیلگر بازارهای مالی
بررسی بازار سرمایه اصولاً در یک طیف زمانی بین 15 تا 20 ساله منطقی بوده و به طور معمول هم به همه فعالان بازار سرمایه و افرادی که قصد ورود به بازار سرمایه را دارند، توصیه می‌شود که با یک نگاه بلند وارد این بازار شوند زیرا نگاه کوتاه مدت، نمی‌تواند بازدهی مدنظر را برای آنها به‌دنبال داشته باشد. باتوجه به رخدادهای پیش آمده در بازار سرمایه در سال 99 و حتی 1400 می‌توان گفت که اکنون این ایام مصادف با بلوغ بازار سرمایه بوده، زیرا عموم مردم در حال آشنایی بهتری با بازار سهام هستند. به طورمعمول، در هر دوره و روند در بازار که یک بلوغی وجود دارد، یکسری از اتفاقات و هیجانات هم رخ می‌دهد.
در این دوره بلوغ بازار سهام، عده زیادی از افراد وارد بازار سرمایه شدند هر چند که بعد از آن و به‌ دلیل نوسانات در بازار سهام، افرادی که دنبال سود کوتاه مدت بودند با زیان جدی مواجه شدند.
ناگفته نماند افرادی هم که در این بازار صبوری پیشه کرده‌اند به‌دلیل نوسانات موجود بازار، اذیت شدند. سال 1400 متغیرهای اقتصادی بسیار متفاوت‌تر از سال‌های قبل بود.  تحولات سیاسی و اقتصادی و اتفاقات داخلی و بازارهای جهانی سال 1400 باعث شد روند بازار دچار رکود و حتی نزول شود.
هرچند که بعید است در سال 1401 اتفاقات مشابه سال 1400 رخ بدهد. به عبارتی همه عواملی که درسال 1400 به بازار سرمایه فشار وارد کرد بعید است که در سال جدید هم ادامه دار باشد.
با توجه به اتفاقات رخ داده درعرصه بین‌الملل، از جمله در بازار جهانی در زمینه کامودیتی‌ها، فلزات اساسی و گرانبها و نفت، این اتفاقات اثرات تورمی خود را به‌ دنبال خواهد داشت. ساده‌تر اینکه، کلیات اقتصاد دنیا به سمت متورم شدن در حال حرکت بوده و این اثرات تورمی بر درآمدهای شرکت‌های فعال بازار سرمایه تأثیرگذار است.
از دیگر سو، آشنایی عموم مردم با بازار سرمایه، یک امر جدید بوده و رقابت در عرضه رمزارزها در سال گذشته هم نشان داد که ورود به این بازار با ریسک‌های مختلفی مواجه است و براحتی نمی‌توان از بازار سرمایه به بازار رمزارزها سوئیچ کرد.
نکته مهم دیگر، این است که با توجه به آگاهی بیشتر سرمایه‌گذاران در سال‌های اخیر، این امر باعث شده آنها در بازار سرمایه منطقی‌تر تصمیم‌‌گیری و کمتر برای ورود به بازار سرمایه هیجانی عمل کنند.
با این اوصاف، به نظر می‌رسد که کاهش قیمت سهام در یک‌سال اخیر، جذابیت‌های زیادی برای سهام شرکت‌ها ایجاد کرده است.
چشم‌انداز درآمدی شرکت‌ها با توجه به اینکه قیمت دلار در ماه‌های اخیر ثابت مانده و با نوسان اندکی همراه بوده، اکنون با متغیرهای اقتصادی کشور توازن دارد.
بنابراین، این موارد باعث خواهد شد درآمد شرکت‌ها هم متوازن یا قابل پیش‌بینی‌تر شده باشد. با همه این موارد، در صورت نهایی شدن مذاکرات، دربازه زمانی بلندمدت، مسیرهای صادرات و واردات محصولات و مواد اولیه کارخانجات راحت ترمی‌شود.
درآمدزایی شرکت‌ها رو به افزایش خواهد گذاشت و این چشم‌انداز باعث می‌شود سرمایه‌گذاران راحت‌تر برای ورود به بازار سرمایه تصمیم‌گیری و در تولید کشور هم مشارکت کنند. اکنون فرهنگ سهامداری در کشور در حال جا افتادن بوده و سواد سهامداری مردم هم به مرور رو به افزایش است که نتیجه آن اتفاقات مثبت برای بازار سرمایه است.
یکی دیگر از موارد مهم بازار سرمایه در سال‌جاری، اخذ مالیات از سپرده‌های حقوقی‌ها در بانک‌هاست. این امر، منجر به خروج منابع آنها از بانک‌ها و تبدیل شدن به اوراق است، چه به‌صورت دستوری یا تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری.
اما هرچه که هست درصدی از منابع سپرده شده حقوقی‌ها پس از خروج، وارد بازار سرمایه خواهد شد. در این صورت می‌تواند یک هیجان ورود پول در بازار بورس را به‌دنبال داشته باشد.
هر چند که در کل، منابع سپرده شده حقوقی‌ها به سمت تبدیل شدن به اوراق دولتی و اوراق ضمانت میل خواهند کرد، البته همه این موارد منوط به ادامه روند طبیعی اتفاقات سیاسی و توافق در برجام است.
درصورت اجرایی شدن توافق‌های برجام، فارغ از افزایش قیمت‌های سهام در یک هفته اخیر، با توجه به اینکه قیمت سهام در پایین‌ترین حد قیمتی قرار دارد اجرایی شدن توافق، روی قیمت دلار تأثیر زیادی نخواهد داشت شاید بین 10 تا 15 درصد نرخ ارز دچار کاهش قیمت شود. در صورت متعادل شدن نرخ دلار، پیش‌بینی درآمد و سود شرکت‌های بورسی منطقی‌تر خواهد شد.
باید توجه داشت که قیمت‌های جهانی روبه رشد بوده و در 18 ماه آینده، اقتصاد جهان با افزایش نرخ و متورم شدن مواجه خواهد شد.
شرکت‌های صادرات محور در این رهگذر موفق‌تر بوده و حتی شرکت‌هایی که مواد اولیه خود را وارد می‌کنند براحتی و با هزینه کمتر واردات مواد اولیه خود را انجام می‌ دهند و سودآوری آنها رو به رشد خواهد بود. با اجرایی شدن برجام، گشایش‌های اقتصادی بیشتر روی سهم‌های پالایشی، پتروشیمی، فولادی و معدنی تأثیر‌گذار خواهد بود.
ناگفته پیداست کاهش شدیدی که در قیمت سهام در ماه‌های اخیر رخ داده باعث می‌شود روند بازار رو به بازگشت باشد. البته که در ابتدای بازگشت روند، عرضه‌ها اندک بوده، اما بتدریج که قیمت‌ها رشد می‌کند عرضه‌‌ها هم بیشتر می‌شود. اکنون و با توجه به الزاماتی که سازمان بورس و اوراق بهادار برای بازارگردان‌ها در نظر گرفته، از ناحیه بازارگردان‌ها محدودیت عرضه وجود دارد و آنها در پایین‌ترین حد الزام عرضه می‌کنند.
هرچند که این امر، رخدادی طبیعی است و آنها مجبور به رعایت الزامات هستند اما واقعیت این است که در قیمت‌های بالاتر و رو به رشد سهام، عرضه‌ها نیز افزایش پیدا کرده و سهم‌ها هم متعادل خواهند شد.