بازی تکراری اروپا و امریکا در مذاکرات

گروه سیاسی/ اگرچه در تبیین فلسفه برگزاری مذاکرات احیای برجام چیزی روشن‌تر و ساده‌تر از درک علت و معلول نیست اما ظاهراً دولتمردان امریکا ترجیح می‌‌دهند در موضع‌گیری پیرامون آخرین تحولات مذاکرات برجام، جای این دو را عوض کنند و بر واقعیت عهدشکنی خود در این توافق بین‌المللی خطی از فراموشی نقش کنند. از فحوای بیانیه جدید وزارت خارجه امریکا که درست در سالروز آغاز مذاکرات احیای برجام در وین و بعد از دیدار وزیر خارجه این کشور با وزرای خارجه سه کشور اروپایی طرف برجام در بروکسل منتشر شد، چنین برمی‌‌آید که از دید واشنگتن آنچه که اکنون اهمیت دارد، آسوده کردن خاطر خود از ملاحظات ادعایی درباره ایران است و نه توجه به مختصات یک مذاکرات دوسویه که مبتنی بر تحقق خواسته‌های دو طرف گفت‌وگو باشد. درست در بحبوحه روزهایی که همه چشم‌ها به واشنگتن دوخته شده تا مقام‌های این کشور درباره موضوعات اختلافی باقی مانده تصمیم‌گیری کنند، «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه امریکا راهی بروکسل شده است تا با «لیز تراس» وزیر خارجه انگلیس، «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه و «آنالنا بائربوک» وزیر خارجه آلمان درباره آلترناتیو برجام گفت‌وگو کنند. وزارت خارجه امریکا در بیانیه‌ای که پس از این دیدار منتشر کرده است با اعلام اینکه «بلینکن» و همتایانش در تروئیکای اروپایی، آمادگی خود را برای سناریوهای دیگر در مورد ایران، در صورت لزوم اعلام کردند، توافق کردند که راه حل دیپلماتیک بهترین نتیجه برای مذاکرات هسته‌ای ایران است.
در چنین شرایطی است که باید پرسید از دید تروئیکای اروپایی، این کشورها در فرایند پس از خروج یکجانبه امریکا از برجام چه نقشی داشته و چه اندازه در فقدان یک سازوکار قابل اعتنا برای جبران مافات ضرر و زیان‌های تهران سهم داشته‌اند؟ و آیا اساساً این کشورها که دریافته‌اند وقفه مذاکرات وین، دلیلی جز تعلل امریکا در گرفتن تصمیم آخر ندارد، برای خود نقشی فراتر از یک ابزار سیاسی به منظور پروپیمان کردن بیانیه‌های ادعایی واشنگتن علیه ایران متصور نیستند؟
پیش‌تر و به درستی، همه طرف‌ها گفته بودند که جنگ راه‌حل نیست و مذاکره و گفت‌وگو تنها راه چاره است اما پس از تلاش‌های کم‌سابقه ایران در ارائه ابتکار عمل برای باز کردن گره مذاکراتی که هدف بازگشت طرف خطاکار به توافق و قرار دادن آن در مسیر اجرا را دنبال می‌‌کرد، اروپایی‌ها به جای جبران گذشته و به جای فشار بر امریکا برای تصمیم‌گیری هرچه سریع‌تر، از چیزی حرف می‌‌زنند به عنوان سناریوهای دیگر در مورد ایران!
می‌توان بدون آنکه از گذشته برجام و خودسری‌های واشنگتن درباره این توافق سخنی به زبان آورد، راه‌حل دیپلماتیک را بهترین راهکار برای رفع ملاحظات کشورهای جامعه بین‌المللی دانست اما اینکه هر سه کشور اروپایی، انفعال خود در مسیر احیای توافق و تبدیل شدن به ابزار دست ماجراجویی‌های امریکا را در چنین سطحی به نمایش جهانی بگذارند، جز ابراز تأسف و یادآوری تبعات امنیتی این سستی کار دیگری نمی‌توان کرد.
خط و نشان قانونگذاران امریکایی
خبرهایی که از محافل سیاسی امریکا بویژه از کنگره این کشور درباره مذاکرات شنیده می‌‌شود از عمیق‌تر شدن شکاف سیاستمداران امریکایی درباره رویکرد کاخ سفید نسبت به برجام حکایت دارد، طی ماه‌های گذشته بارها شماری از نمایندگان جمهوریخواه تلاش‌های جدی در مخالفت با واشنگتن برای بازگشت به برجام از خود نشان داده‌اند. چهارشنبه هفته گذشته بود که در مسیر این تلاش‌ها 18 نفر از نمایندگان دموکرات هم با جمهوریخواهان همصدا شدند و با صدور بیانیه‌ای ضمن ابراز مخالفت با احیای برجام از دولت امریکا خواستند که به توافق طولانی‌تر و قوی‌تری با ایران دست یابد. آنها از بایدن خواستند که از پذیرش آنچه از سوی ایران مطرح شده، خودداری کند. پیداست در چنین فضایی، دولتمردان امریکایی پس از ماه‌ها مذاکره و در حالی که پیشنهادات ایران مورد قبول سایر طرف‌ها قرار دارد، همچنان در تصمیم‌گیری نهایی مردد هستند و حتی می‌‌کوشند کشورهای اروپایی را به چاره‌جویی برای یافتن آلترناتیو برجام ترغیب کنند. این چنین است که وزیر خارجه امریکا در گفت‌وگوی اخیر خود با «ان‌بی‌سی» به رغم آنکه ادعا می‌‌کند به نفع کشورش است که به تعهدات توافق بازگردد، می‌‌گوید: «بابت به نتیجه رسیدن مذاکرات وین خوشبین نیست.»
هشدار پکن
چین از جمله کشورهایی بود که به بیانیه ادعایی امریکا و تروئیکای اروپایی درباره برجام واکنش نشان داد. «ژائو لیجیان»، سخنگوی وزارت خارجه چین در کنفرانسی خبری با اشاره به بیانیه وزارت خارجه امریکا در پی دیدار بلینکن با همتایان تروئیکای اروپایی و ورود مذاکرات احیای برجام به مرحله نهایی گفت: «تنها چند مورد حل نشده باقی مانده است. امریکا به عنوان باعث و بانی بحران هسته‌ای ایران باید هرچه سریع‌تر تصمیمات سیاسی بگیرد و به‌طور فعال به نگرانی‌های قانونی طرف ایرانی پاسخ دهد.»
ادامه تبادل پیام
ایران اعلام کرد که رد و بدل پیام میان تهران و واشنگتن برای حل موضوعات اختلافی باقی مانده همچنان ادامه دارد. این را حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه در گفت‌وگوی تلفنی اخیر خود با «پیتر سیارتو»، همتای مجارستانی‌اش مطرح کرد. امیرعبداللهیان در این تماس تلفنی گفت: «با توجه به ابتکارات ایران، پیشرفت‌های مهمی در مذاکرات حاصل شده است اما همچنان برخی موضوعات مهم بین ایران و امریکا باقی مانده که از طریق مذاکره‌کننده اتحادیه اروپا تبادل پیام در مورد آنها ادامه دارد.» وزیر امور خارجه همچنین در گفت‌وگوی تلفنی دیگری با «نیکلا سلاکوویچ»، وزیر خارجه صربستان با بیان اینکه ایران برای رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار مصمم است، گفت: «امریکا باید به جای زیاده‌خواهی، ایجاد کندی و مانع در مسیر کار با رویکردی واقع‌بینانه رفتار کند.»

بــــرش

یک توضیح درباره اخبار نادرست و جهت‌دار

محمدرضا غائبی، سرپرست نمایندگی دائم ایران در سازمان‌های بین‌المللی در وین در پی انتشار گزارش چند روز پیش «رافائل گروسی»، مدیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد راستی‌آزمایی اجرای برجام در کشورمان و به دنبال انتشار برخی اخبار غیردقیق، نادرست و جهت‌دار از سوی برخی رسانه‌های خارجی اعلام کرد: «این یک گزارش به‌روزرسانی فنی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه نظارت بر اجرای برجام وفق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است که آخرین تحولات و همچنین اطلاعات فنی جدید در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران را به اطلاع اعضای این سازمان می‌رساند.»
سرپرست نمایندگی کشورمان افزود: «در این گزارش اعلام شده است متعاقب اینکه ایران در نوزدهم ژانویه به آژانس اطلاع داد که قصد دارد به جای کرج در مکان جدیدی در اصفهان به تولید لوله‌های روتور سانتریفیوژ بپردازد، بازرسان آژانس نیز در ۲۲ ژانویه تمهیدات لازم خود در کرج را اعمال کردند و دوربین‌های نظارتی را برچیدند و تولید لوله‌های روتور سانتریفیوژ در این مکان متوقف شد، در ۲۴ ژانویه دوربین‌های نظارتی آژانس در اصفهان نصب شد بدون اینکه دسترسی به اطلاعات حافظه آنها داشته باشند و تا زمانی که ایران مجدداً به اجرای برجام برنگردد اطلاعات مربوطه در اختیار آژانس قرار نخواهد گرفت و نزد ایران ذخیره می‌‌شود.» وی ادامه داد: «به همین دلیل آژانس اعلام کرده نمی‌تواند تأیید کند آیا تولید اجزای سانتریفیوژ در اصفهان آغاز شده است یا نه. همچنین اعلام شده است ایران در چهارم آوریل به آژانس اطلاع داده است که تمامی ماشین‌های مربوط به تولید سانتریفیوژ در کرج را به نطنز منتقل کرده و همان روز بازرسان آژانس راستی‌آزمایی کردند که تمامی آنها غیرفعال هستند.»