سهم ایران، در حل بحران عرضه جهانی نفت

گروه اقتصادی -    سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) پیش‌بینی خود را از رشد تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۲ با استناد به تأثیر حمله روسیه به اوکراین، افزایش تورم با افزایش قیمت نفت خام و شیوع دوباره نوع اُمیکرون ویروس کرونا در چین کاهش داد.
این سازمان در گزارش ماهانه خود اعلام کرد تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۲ به مقدار ۳ میلیون و ۶۷۰ هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت که ۴۸۰ هزار بشکه در روز نسبت به برآورد پیشین اوپک کاهش می‌یابد.
تهاجم روسیه به اوکراین در ماه فوریه سبب شد قیمت نفت به بیش از ۱۳۹ دلار برای هر بشکه برسد که بالاترین رقم از سال ۲۰۰۸ است و سبب افزایش فشارهای تورمی شد. از آن زمان با اعلام ایالات متحده و دیگر کشورهای مصرف‌کننده مبنی بر برداشت از ذخیره‌سازی راهبردی نفت، قیمت نفت تا حدی کاهش یافت، اما همچنان بیش از ۱۰۰ دلار باقی مانده است.
اوپک در این گزارش اعلام کرد: در حالی که پیش‌بینی می‌شود روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲ دچار رکود اقتصادی شوند، اقتصاد جهانی هم به‌طور کامل تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
با این حال، همان‌طور که اوپک پیش‌بینی کرده است، انتظار می‌رود مصرف جهانی نفت در سه ماه سوم امسال از مرز ۱۰۰ میلیون بشکه در روز بالاتر برود. بر اساس این گزارش، آخرین باری که مصرف جهانی نفت فراتر از ۱۰۰ میلیون بشکه در روز رفت، سال ۲۰۱۹ بود.
اوپک تورم را عامل اصلی تأثیرگذار بر اقتصاد جهانی دانست و پیش‌بینی رشد اقتصادی امسال را کاهش داد و از ۴.۲ درصد به ۳.۹ درصد رساند و احتمال کاهش بیشتر را مطرح کرد.

عرضه نفت روسیه، کمتر از ۱۰ میلیون بشکه در روز
برخی منابع اعلام کردند که تولید نفت روسیه به زیر ۱۰ میلیون بشکه در روز رسیده که کمترین مقدار از ژوئیه ۲۰۲۰ است.
به گزارش رویترز، دو منبع آگاه اعلام کردند که تولید نفت و میعانات گازی روسیه با رسیدن به کمتر از ۱۰ میلیون بشکه در روز به پایین‌ترین حد خود از ژوئیه ۲۰۲۰ رسید، زیرا تحریم‌ها و محدودیت‌های لجستیکی تجارت این کشور را دچار مشکل کرده است.
به این ترتیب که میانگین تولید نفت روسیه از یکم تا ۱۱ آوریل، بیش از ۶ درصد کاهش یافته و از ۱۱ میلیون و ۱۰ هزار بشکه در ماه مارس به ۱۰ میلیون و ۳۲۰ هزار بشکه در روز رسیده است.
محمد سانوسی بارکیندو، دبیرکل سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) روز دوشنبه (۲۲ فروردین‌ماه) در دیدار با مقام‌های اتحادیه اروپا اظهار کرده بود که تحریم‌های کنونی و آینده علیه روسیه می‌تواند یکی از بدترین شوک‌های عرضه نفت را ایجاد کند و جایگزین کردن عرضه نفت مسکو غیرممکن است.
در همین حال، روسیه اعلام کرد که آماده فروش نفت به کشورهای دوست در هر محدوده قیمتی است. نیکولای شولگینوف، وزیر انرژی روسیه اظهار کرده که مسکو آماده فروش نفت و فرآورده‌های نفتی به کشورهای دوست در هر محدوده قیمتی است.
وی در گفت‌وگو با روزنامه ایزوستیا گفت: در اصل فروش نفت خام در محدوده قیمت ۸۰ تا ۱۵۰ دلار برای هر بشکه امکانپذیر است، اما بیشتر تمرکز مسکو بر اطمینان حاصل کردن از ادامه فعالیت صنعت است.

نقش ایران در حل مشکل کمبود در بازار نفت
بر اساس جدیدترین گزارش اوپک، میزان تولید نفت ایران در ماه مارس، سومین ماه سال‌جاری میلادی به 2 میلیون و 546 هزار بشکه در روز و قیمت نفت ایران با 19.36 دلار افزایش به 112.40 دلار در هر بشکه رسید. تولید نفت ایران در ماه مارس ۲۰۲۲ نسبت به ماه پیش از آن ۷ هزار بشکه در روز افزایش یافته است. اما نقش ایران در حل مشکل کمبود در بازار نفت چقدر است و تا چه اندازه ایران می‌تواند عرضه نفت را به بازار جهانی افزایش دهد؟
نماینده سابق ایران در اوپک می‌گوید: در حال حاضر ایران با تمام توان در حال تولید و صادرات است اما وجود تحریم‌ها و کمبود در بازار موجب شده تا سیاست‌ها به سمت برداشت از ذخایر استراتژیک پیش برود.
محمد خطیبی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره صحبت‌های وزیر نفت در این باره که صادرات نفت به قبل از تحریم‌ها بازگشته‌ است، اظهار می‌کند: با این تفاسیر ایران با تمام توان در حال تولید و صادرات است، با این حال میزان کمبود بازار تا آنجایی است که کشورهای صنعتی از ذخیره‌سازی‌های خود برداشت می‌کنند.
او با بیان اینکه کشورهای تولیدکننده نفت درصدد برداشت ذخایر استراتژیک خود هستند و این نشان‌دهنده آن است که نفت موجود در بازار کافی نیست، گفت: این مسأله به معنای کمبود تولید نیست، بلکه به‌دلیل تحریم‌های صورت گرفته و افزایش تقاضا بازار با کمبود نفت مواجه است.
نماینده سابق ایران در اوپک با بیان اینکه تحریم‌های روسیه موجب ایجاد شرایط نابسامان در بازار نفت شده است، ادامه داد: به‌جای تجدیدنظر روی تحریم‌ها، سیاستگذاری برداشت از ذخایر استراتژیک تبیین شده است، نمی‌توان عدد دقیقی برای کمبود بازار اعلام کرد. برخی کشورها مقید به اجرای تحریم‌ها نیستند، امریکا که خود نفت روسیه را تحریم کرده اما کماکان واردکننده آن نیز هست.
گفته می‌شود که در صورت لغو تحریم‌های نفتی ایران و ونزوئلا، این دو تولیدکننده نفت خام می‌توانند تا 3 میلیون بشکه درروز عرضه نفت به بازار جهانی را افزایش دهند. از این میزان بیش از یک میلیون بشکه در روز، ظرفیت بالقوه عرضه نفت ایران محسوب می‌شود.