مذاکرات دولت جدید از عینک غربی‌ها

گروه سیاسی/ ناگفته‌ها در خصوص مذاکرات بسیار است. ناگفته‌هایی که باید منتظر ماند تا گذشت زمان پرده از مقابل آن بیندازد و به‌صورت مستندتر بیان کند که تفاوت مذاکرات کنونی و سابق چه بوده و مذاکره‌کنندگان دولت سیزدهم کدام جراحی را در متنی پر ایراد و پرانتقاد انجام دادند. تحولات میدانی همچون جدا شدن چند عضو مهم از تیم رابرت مالی نشان دهنده این مسأله است که اختلافات و شکاف‌ها در امریکا افزایش یافته است. استعفای ریچارد نفیو معمار تحریم‌ها علیه کشورمان و همچنین «دان شاپیرو» سفیر اسبق امریکا در رژیم صهیونیستی که به «نجواگر اسرائیل» معروف بوده و تنها هفت ماه از پیوستن او به تیم امریکا می‌گذشت می‌تواند حامل پیام‌های مهمی در خصوص مقاومت تیم مذاکره‌کننده کشورمان و دیپلماسی هوشمند تهران باشد. با وجود این خبرهایی که هر بار از منابع مختلف (بخصوص شخصیت‌ها و منابع بیگانه و در جبهه دشمن) فاش می‌شود می‌تواند عمق تحولات رخ داده را نشان دهد.
جنگ روی کلمات
مذاکرات، میدان جنگ است و اگر کسی آن را با میدان بزم و لبخند و مماشات‌های پی‌درپی اشتباه بگیرد یقیناً نمی‌تواند منافع ملی را تأمین کند. همین باعث شده تا مذاکره‌کنندگان ایران در ماه‌های اخیر و به‌دلیل تجربه متن پراشکال برجام بر سر رسیدن به متنی دقیق مبارزه کنند. اتفاقی که اولیانوف از آن این‌گونه یاد کرده بود: «همکاران ایرانی برای منافع ملی ایران همچون شیر می‌جنگند و واقعاً همین‌طور است. آنها برای هر ویرگول و کلمه‌ای می‌جنگند و موفق بوده‌اند. من باید این را بگویم که دکتر باقری و تیمش دیپلمات‌های بسیار کارآمدی هستند.» اما این جنگیدن صدای بسیاری را در طرف راه داده نشده به اتاق مذاکرات بیرون آورده است.
توافقی وحشتناک برای امریکا
سناتور تد کروز از جمله همان‌هاست. او که می‌گوید کاخ سفید کنگره را «عمداً» در مورد جزئیات توافق هسته‌ای احتمالی با ایران در جریان نگذاشته است اعلام کرده بود: «دلیل اینکه دولت بایدن نمی‌خواهد همه از جزئیات مطلع شوند، متأسفانه توافقی است که آنها در حال مذاکره هستند که یک توافق وحشتناک برای امریکا است.»
رسوایی مذاکره روسیه از طرف امریکا
این سناتور مطرح امریکایی همچنین برای اولین بار روایتی از مذاکرات وین را فاش کرده است. برخلاف آنچه رسانه‌های فارسی زبان بیگانه به ایران نسبت داده بودند و روسیه را نماینده ایران در مذاکرات با امریکایی‌ها معرفی می‌کردند، تد کروز گفته است: «جو بایدن از ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه خواسته است که از طرف ما مذاکره کند و روسیه هم اکنون در وین در حال مذاکره با ایران است.» وی با عصبانیت از مذاکره روسیه به نمایندگی از امریکا افزود: «روسیه دشمن ما و ایران دشمن ما است و تنها چیزی که می‌توانند روی آن توافق کنند سیاست‌هایی است که امنیت امریکا را به خطر می‌اندازد.» کروز همچنین گفته است: «این توافق یک اشتباه فاجعه‌بار است و به همین دلیل است که دولت بایدن بسیار ناامید است تا جزئیات آن را از اعضای منتخب کنگره پنهان کند.»
تحقیر امریکا و راه ندادن به اتاق مذاکرات
پیش‌تر از آن نیز «جیم ریش» که بالاترین مقام جمهوری‌خواه در کمیته روابط خارجی سنا به شمار می‌رود با عصبانیت گفته بود: «ایران در مذاکرات وین امریکا را تحقیر کرده و به اتاق مذاکرات با ۱+۴ راه نداده است. ما مجبور بودیم از سوراخ دیوار (سوراخ کلید) میز مذاکرات را دنبال کنیم» او در ادامه با تمسخر پرسیده بود: «آیا هیچ‌یک از شما قراردادی را امضا می‌کند یا وارد مذاکره می‌شود که در زمان مذاکره اجازه ورود شما را به اتاق ندهند؟»
آبنبات در ازای غنی‌سازی 20 درصد
فروپاشی تیم مذاکره‌کننده امریکایی و همچنین ترس و نگرانی از توافق احتمالی درحالی است که آنها در مذاکرات سابق با دولت گذشته ایران کمتر دچار تشویش بودند. شاید علت آن را بتوان در صحبت‌های ردوبدل شده در مذاکرات سابق جست وجو کرد. علی واعظ، مسئول پروژه ایران در گروه امریکایی بحران، در روزهای ابتدایی شروع مذاکرات وین در دولت سیزدهم در یک گفت‌و‌گوی کلاب‌هاوسی بخشی از پیشنهاد امریکا به عراقچی برای توافق را اعلام کرده است. او فاش کرده بود امریکا در این توافق به‌دنبال تعطیلی غنی‌سازی ۲۰ درصدی ایران در ازای آزادسازی ۱ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران بوده است! افشا شدن این پیشنهاد ناچیز و عجیب خود از روند ضد منافع ملی مذاکرات سابق حکایت دارد.
دست پر ایران در وین
واعظ همچنین تصریح کرده بود که در دور جدید گفت‌و‌گوها در دولت جدید ایران، تهران از لحاظ فنی با دست پر به مذاکرات آمده و متنی با جزئیات فراوان برای رفع تحریم به طرف مقابل ارائه کرده است. گفتنی است گروه بین‌المللی بحران همان گروهی است که تیم مذاکره‌کننده دولت سابق روابط گسترده‌ای با آن داشته است.
رد مذاکرات آتی منطقه‌ای توسط علی باقری
مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران همچنین اخیراً در یک گفت‌و‌گوی کلاب‌هاوسی اطلاعات جدیدی از روند گفت‌و‌گوهای هسته‌ای در دو دوره به ریاست عباس عراقچی و علی باقری ارائه داده است. علی واعظ در خصوص پیشنهاد جدید واشنگتن برای خروج سپاه از لیست FTO گفته است: در ابتدای ماه مارس، امریکا پیشنهادی خصوصی مبنی بر هدف قرار ندادن مقامات سابق و فعلی این کشور در ازای خروج سپاه از FTO  به ایران ارائه داده است. وی در تشریح تفاوت طرح جدید امریکا با پیشنهاد سابق این کشور به دولت روحانی افزود: این پیشنهاد متفاوت از چیزی بود که در زمان عراقچی روی میز بود و خروج سپاه از لیست FTO را در ازای «گفت‌و‌گوهای منطقه‌ای بعد از احیای برجام» در دستور کار داشت. هرچند پیشنهاد کنونی امریکا نیز توسط تهران پذیرفته نشده است اما این سخنان بخوبی نشان می‌دهد که برخلاف ادعاهای رسانه‌ای صورت گرفته، امریکایی‌ها نه تنها خروج سپاه از FTO را در مذاکرات سابق نپذیرفته‌ که حتی درصدد بودند تا با تمسک به آن زمینه برای برجام‌های بعدی و گفت‌وگوهای منطقه‌ای را هم فراهم آورند.
سرسختی ایران و گرفتن امتیازات بیشتر
واعظ همچنین درباره افزایش امتیازات ایران در دور جدید مذاکرات نیز خبر داد: اروپایی‌ها می‌گویند تیم جدید به علت سرسختی در مذاکرات توانست امتیازات بیشتری در حوزه رفع تحریم و راستی‌آزمایی به‌دست بیاورد. مدیر پروژه ایران در گروه بحران همچنین گفت: در توافق احتمالی که الان مذاکره شده امریکا بسیاری از امتیازات را پیشاپیش به ایران خواهد داد.
تقاوت راهبردی دو رئیس جمهور
تفاوت‌های وسیع در مذاکرات دو دولت باعث شده تا فارن افرز نیز در مقاله‌ای به آن بپردازد. این نشریه امریکایی در بخشی از مقاله خود در خصوص مذاکرات وین، سرفصلی با عنوان «مقاومت رئیسی» باز کرده و به تفاوت دولت کنونی ایران با دولت روحانی پرداخته است. این نشریه امریکایی به تلاش‌های ناکام حسن روحانی رئیس جمهور سابق کشورمان برای نوشتن قراردادهای متعدد با اروپایی‌ها پرداخته است. از همین رو فارن افرز می‌گوید: «اختلافات بین روحانی و رئیس جمهور فعلی ایران، ابراهیم رئیسی، چشمگیر است. سیاست خارجی رئیسی بر بهبود روابط با همسایگان ایران، روسیه و چین متمرکز شده است، نه ایالات متحده و اروپا.» در ادامه این یادداشت با تحلیل کنش سیاسی دولت سیزدهم آمده است: «رئیسی احتمالاً مفهوم «اقتصاد مقاومتی» [آیت‌الله] خامنه‌ای را پیگیری می‌کند و منابع به‌دست ‌آمده از کاهش تحریم‌ها را برای تقویت ظرفیت ایران برای مقاومت در برابر شوک‌های تحریمی آینده، نه برای وابستگی به اقتصاد جهانی به کار می‌گیرد.»
 فارن افرز همچنین به تلاش‌های بی‌حاصل دولت بایدن برای برجام‌های دو سه نیز اشاره می‌کند و می‌نویسد: «اگرچه دولت بایدن در ابتدا قصد داشت از احیای توافق به‌عنوان بستری برای مذاکرات آتی با ایران استفاده کند، اما این چشم‌انداز مبهم به نظر می‌رسد. مقامات امریکایی و اروپایی احتمالاً استدلال خواهند کرد که اگر ایران خواهان یک توافق پایدارتر است، باید برای آن مذاکره کند. اما تهران نتیجه معکوس خواهد داد.»