بازاریابی اقتصادی تهران در امریکای لاتین

گروه سیاسی/ ایران و کوبا وارد عرصه تازه‌ای از همکاری‌های متقابل اقتصادی شده‌اند. در پی سفر وزیر نفت کشورمان به هاوانا، موضوع تهاتر نفتی و غلات به یکی از زمینه‌های مورد توافق همکاری دو کشور تبدیل شده است. این را مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی به دنبال برگزاری هجدهمین اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و کوبا در تهران مطرح کرد. معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه، بحث تهاتر با کوبا را بسیار مهم ارزیابی کرد و افزود: «تهاتر با کوبا به‌طور جدی پیگیری می‌شود و بنا شده به‌طور سیستماتیک در ازای صادرات نفت، غلات مورد نیاز خود را تأمین کنیم». صفری همچنین کوبا را بازار بسیار خوبی در حوزه امریکای مرکزی و لاتین برای صادرات محصولات ایران برشمرد.
موضوع تهاتر تهران و هاوانا در حالی به یکی از محورهای همکاری دو طرف تبدیل شده است که به اعتقاد مقام‌های دولت سیزدهم، رابطه با کشورهای امریکای لاتین در سطحی از ائتلاف راهبردی بودن و در هم تنیدگی قرار گرفته که می‌تواند محقق‌کننده اهداف اقتصادی ایران و هر یک از کشورهای این حوزه باشد. وجود امکان‌های بالقوه اقتصادی در کشورهای امریکای لاتین فراهم‌کننده فرصت تأمین متقابل نیازهای حیاتی کشورهایی با فاصله هزاران کیلومتری است که برای رسیدن به یکدیگر باید از سه دریا و یک اقیانوس عبور کنند تا بتوانند به نحو عملیاتی به حمایت از یکدیگر و تأمین منافع اقتصادی خود بپردازند. حمایتی که کمتر از یک سال اخیر خود را در ارسال ناوگان کشتی‌های حامل سوخت ایران به این کشورها از جمله ونزوئلا و صادرات نفت به کوبا و واردات مواد خوراکی از این کشور نشان داده است.

رشد مراودات با کشورهای دوست
هر چند ایران و کوبا از سابقه طولانی در زمینه‌های اقتصادی، علمی، نظامی، امنیتی و اطلاعاتی بهره‌مند هستند اما تاکنون نتوانسته‌اند در گسترش روابط تجاری دوجانبه چنان که باید عمل کنند. چنان‌که مراودات ایران با شماری از این کشورها از جمله کوبا طی سال‌های اخیر در پایین‌ترین سطح خود قرار گرفته است. حال آن که به باور صاحبنظران این حوزه، علی‌رغم دوری مسافت، تعمیق روابط بین ایران و کشورهای امریکای لاتین باید به عنوان یک سیاست راهبردی برای سیاستگذاران ایرانی مطرح باشد اما سطح روابط موجود با این کشورها که تعدادی از آنها نیز دیرزمانی حیاط خلوت امریکا بودند، تاکنون نشانی از چنین سیاستی نداشته است. به باور برخی از فعالان اقتصادی کشور، فقدان اطلاعات لازم برای تقویت همکاری تجار ایرانی و کوبایی از مهم‌ترین دلایل کاهش روابط اقتصادی در مقایسه با سطح روابط سیاسی دو کشور است.

جایگاه اقتصادی امریکای لاتین
سیاست دولت سیدابراهیم رئیسی در پایه‌ریزی رابطه ایران با کشورهای امریکای لاتین علاوه بر پیگیری هدفمند و قابل اجرای اهداف سیاسی، درصدد مهیا کردن زمینه مراودات جدی اقتصادی با کشورهای حوزه امریکای لاتین است و می‌کوشد سمت و سوی دیپلماسی خود را به سمت بهره‌برداری اقتصادی از طریق افزایش همکاری‌های تجاری با همه کشورها در پنج قاره جهان سوق دهد. رویکرد جدید دولت در عرصه همکاری‌های اقتصادی و نگاه جدی به دیپلماسی اقتصادی در این نکته کلیدی نهفته است که در باورهای جدید سیاست خارجی ایران، تعادل و توازن منطقی بین سیاست و اقتصاد ضروری است. به همین دلیل وزارت امورخارجه در چهارچوب وظایف محوله به دستگاه سیاست خارجی در راستای عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی در حوزه سیاست خارجی درصدد است با ایجاد و فراهم کردن فرصت برای تجار بخش خصوصی، شرایط را برای توسعه اقتصادی و تجاری مابین ایران و سایر کشورها فراهم آورد. همچنین این موقعیت، زمینه بهره‌برداری متقابل دو حوزه سیاست و اقتصاد را فراهم می‌آورد که دقیقاً منطبق بر بحث فرصت‌سازی سیاست خارجی برای حوزه اقتصادی است.
در همین چهارچوب مجموع کشورهای امریکای لاتین به عنوان یکی از مقاصد هدفگذاری ایران، با سهم 7 درصدی از تولید ناخالص داخلی جهانی و با سهم 6 درصدی از تجارت جهانی و همچنین با بهره‌مندی از منابع قابل توجهی از ذخایر مواد اولیه که برای چرخه تولید جهانی حیاتی هستند، امکان تبدیل شدن به شریکی قابل اطمینان برای ایران را دارا هستند. از این رو دولت سیزدهم با اتکا به چنین زمینه‌هایی، دیپلماسی اقتصادی خود را به صورت همه‌جانبه با هدف تأمین منافع اقتصادی کشور به کار گرفته است.