سایه روشن‌های لیگ بیست و یکم

حامد جیرودی/ لیگ برتر فوتبال ایران در فصل ۰۱–۱۴۰۰ که بیست و یکمین دوره جام خلیج فارس و چهل و نهمین دوره سطح اول لیگ فوتبال ایران از ۱۳۳۶ بود، در حالی با قهرمانی استقلال به پایان رسید که این مسابقات از ۲۷ مهر ۱۴۰۰ آغاز شد و ۱۲ خرداد ۱۴۰۱ به‌پایان رسید تا این مسابقات 227 روز به طول بینجامد. با این حال، این رقابت‌ها از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است که ممکن است کمتر به آن پرداخته شده باشد و باعث شده لیگ بیست و یکم از این جهات متمایز از سایر ادوار گذشته لیگ باشد.
قهرمان بی‌شکست
مهم‌ترین شاخصه این دوره از لیگ برتر، قهرمانی بدون شکست استقلال بود و در واقع آبی‌پوشان پایتخت به رکوردی دست پیدا کردند که تاکنون در هیچ دوره از رقابت‌های لیگ برتر، تیمی به آن دست پیدا نکرده بود و ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا تیمی بتواند مانند استقلال، در پایان فصل، بدون باخت جام را بالای سر ببرد. تنها قهرمان بی‌شکست ادوار لیگ‌های ایران تا پیش از استقلال، پرسپولیس بود که سال 1352 و در نخستین دوره لیگ جام تخت جمشید که با حضور 12 تیم برگزار شد، با 15 برد و 7 مساوی به مقام اول دست یافت ولی حالا استقلال این عنوان را در لیگ 16 تیمی با 19 برد و 11 تساوی به دست آورده است.
رکوردهای دیگر آبی‌ها
استقلال همچنین در 21 بازی با بسته‌نگه داشتن دروازه اش، رکورددار کلین‌شیت در تاریخ این رقابت‌هاست. در این دوره سید حسین حسینی 17 بار و علیرضا رضایی هم 3 بار کلین شیت کردند. ضمن اینکه در بازی رفت استقلال و ذوب آهن که حسینی در دقیقه 10 آسیب دید و محمد رشید مظاهری جایگزین او شد، آبی پوشان دروازه‌شان را بسته نگه داشتند. حسینی با این تعداد کلین شیت، بهترین دروازه‌بان لیگ برتر شد و در کنار علیرضا بیرانوند (2 بار)، پیام نیازمند، حامد لک و فرناندو دخسوس که آنها هم با 17 کلین شیت در دوره‌های قبل بهترین عملکرد را درون دروازه داشتند، قرار گرفت. البته استقلال با عملکرد خوب دروازه‌بان‌ها و خط دفاعی اش، توانست با 10 گل خورده عنوان بهترین خط دفاع ادوار لیگ برتر را هم به دست آورد و رکورد بهترین خط دفاع را که در اختیار خود استقلال با 13 گل خورده در زمان مربیگری وینفرد شفر در لیگ هجدهم بود نیز بشکند.
سیزدهمین سرمربی قهرمان
قهرمانی آبی‌پوشان پایتخت با سرمربیگری فرهاد مجیدی به دست آمد تا او برای اولین‌بار در دوران مربیگری‌اش به قهرمانی برسد. سرمربی سابق استقلال که حالا به اتحاد کلباء پیوسته و فصل آینده باید در لیگ امارات مربیگری کند، حالا نامش در کنار علی پروین (پرسپولیس)، فرهاد کاظمی (سپاهان)، مجید جلالی (پاس)، ملادن فرانچیچ (فولاد)، امیر قلعه نویی (استقلال 3 بار و سپاهان 2 بار)، علی دایی (سایپا)، افشین قطبی (پرسپولیس)، زلاتکو کرانچار (سپاهان)، حسین فرکی (فولاد و سپاهان)، عبدالله ویسی (استقلال خوزستان)، برانکو ایوانکوویچ (پرسپولیس 3 بار) و یحیی گل محمدی (پرسپولیس 2 بار) که سرمربی تیم‌های قهرمان لیگ برتر بودند، قرار بگیرد. به این ترتیب می‌توان گفت که مجیدی به سیزدهمین سرمربی قهرمان لیگ برتر تبدیل شده است.
51 گل کمتر از فصل قبل
در 237 بازی برگزار شده لیگ بیست و یکم، 425 گل به ثمر رسید که به طور میانگین 1.79 گل در هر مسابقه ثبت شد. در شرایطی از این رقابت‌ها به‌عنوان یک لیگ کم گل نام برده می‌شد که مقایسه این فصل با لیگ بیستم نشان می‌دهد که در آن مسابقات 476 گل زده شده بود اما در لیگ تازه به اتمام رسیده 51 گل کمتر زده شد که نگران‌کننده به نظر می‌رسد. 
آقای گل کم گل
در این دوره از لیگ برتر، گادوین منشا مهاجم نیجریه‌ای مس با 14 گل زده عنوان آقای گلی را از آن خود کرد تا برای اولین‌بار بهترین گلزن لیگ فوتبال ایران لقب بگیرد. با این حال این تعداد گل زده که 7 تای آن از روی نقطه پنالتی زده شد، ضعیف‌ترین آمار آقای گلی در 8 دوره گذشته لیگ برتر بوده است. در واقع پس از کریم انصاری فرد که با 14 گل در لیگ سیزدهم آقای گل شد، لوسیانو ادینهو (لیگ چهاردهم 20 گل)، مهدی طارمی (لیگ‌های پانزدهم و شانزدهم با 16 و 18 گل)، علی علیپور (لیگ هفدهم 19 گل)، کی‌روش استنلی و لوسیانو پریرا مندز (لیگ هجدهم 16 گل)، شیخ دیاباته (لیگ نوزدهم 15 گل) و سجاد شهباززاده (لیگ بیستم 20 گل) آقای گل شدند که از منشا بیشتر گل زدند. ضعیف‌ترین آقای گل لیگ برتر ادموند بزیک در لیگ دوم با 13 گل بوده که یک گل کمتر از منشا زده و بهترین آقای گل این رقابت‌ها هم رضا نوروزی بوده که در لیگ دهم 24 گل زد و از آقای گل فعلی 10 گل بالاتر است. مقایسه دیگری که درباره تعداد گل زده آقای گل لیگ برتر ایران می‌توان انجام داد، این است که در لیگ امارات لابا بازیکن العین با 26 گل زده آقای گل شد و در لیگ ستارگان قطر هم مایکل اولونگا مهاجم الدحیل با 24 گل زده آقای گل شد و از این نظر هم لیگ‌های همسایه در شرایط بهتری نسبت به ما به سر می‌برند.
26 مربی در لیگ برتر
در این دوره لیگ برتر، 26 مربی روی نیمکت تیم‌های لیگ برتر نشستند که آنها فرهاد مجیدی (استقلال)، یحیی گل محمدی (پرسپولیس)، محرم نویدکیا (سپاهان)، امیر قلعه نویی (گل‌گهر)، عبدالله ویسی و جواد نکونام (فولاد)، محمد ربیعی (مس)، مهدی تارتار (ذوب آهن)، رسول خطیبی و سید مهدی رحمتی (آلومینیوم)، مجتبی حسینی (پیکان)، رضا عنایتی (هوادار)، علیرضا منصوریان (صنعت نفت)، ساکت الهامی و اسماعیل اسماعیلی (نساجی)، زوانمیر سولدو، محمد نصرتی و ارطغرل ساغلام (تراکتور)، فرازکمالوند، حمیدرضا عبداللهی، محمود فکری، محمدرضا مهـــاجری(نفت‌مسجــد‌سلیـمان)، محمدرضا مهاجری، اکبر میثاقیان و داوود سیدعباسی(شهرخودرو) و علی اصغر کلانتری، مهرزاد معدنچی و مجتبی سرآسیایی(فجر سپاسی) بودند. نفت مسجدسلیمان با 4 مربی بیشترین تغییر را روی نیمکت داشت و مهاجری هم هدایت 2 تیم را در این دوره بر عهده داشت. اسماعیلی، سولدو و سیدعباسی هم برای اولین بار در لیگ برتر به مربیگری پرداختند. 
3 بازی برگزار نشده و یک نیمه تمام
این دوره از رقابت‌ها نکات منفی هم داشت که یکی از آنها برگزار نشدن 3 مسابقه و نیمه تمام ماندن یک بازی بود. در هفته دوم، بازیکنان شهرخودرو به‌دلیل اعتصاب حاضر به بازی برابر مس نشدند و بازی 3-0 به سود رفسنجانی‌ها اعلام شد. در هفته بیست و هشتم بازی تراکتور و پرسپولیس به‌دلیل پرتاب سنگ از سوی تماشاگران، توسط داور از دقیقه 70 ادامه نیافت و طبق رأی کمیته انضباطی 3-0 به سود پرسپولیس اعلام شد. بازی نساجی - تراکتور و همچنین صنعت نفت - هوادار در هفته پایانی هم برگزار نشد و حالا باید دید چه تصمیمی درباره این دیدارها گرفته می‌شود. به این ترتیب پرونده بازی‌های لیگ بیست و یکم بدون برگزاری 3 بازی بسته شد که در نوع خود بی‌سابقه بود! 
کسر 7 امتیاز از گل گهر
یکی دیگر از اتفاق‌های غیرمنتظره لیگ برتر هم مربوط به استفاده گل گهر از اریک باگناما بود که این بازیکن گابنی به‌دلیل نداشتن بازی‌های ملی کافی بنابر قوانین لیگ ایران (4 بازی) غیرمجاز شناخته شد و منجر به کسر 7 امتیاز از سیرجانی‌ها و 3-0 شدن بازی‌های این تیم برابر استقلال، سپاهان و پیکان شد. پرونده‌ای که سر و صدای بسیاری را به وجود آورد تا از این جهت نیز شاهد اتفاقی متفاوت در این دوره از مسابقات باشیم.

صادقی رکورد پاس گل را شکست
​​​​​​​سعید صادقی هافبک گل گهر که با 14 پاس گل عنوان بهترین پاسور لیگ را به خود اختصاص داد، در حالی به این عنوان رسید که برای اولین بار در تاریخ لیگ برتر است که یک بازیکن توانست در یک فصل این تعداد پاس گل را به ثبت برساند. رکورد پاس‌گل در یک فصل فوتبال ایران 13 پاس ‌گل بوده که در زمان برگزاری لیگ برتر به‌صورت 18 تیمی به ثبت رسید و احسان حاج‌صفی در لیگ نهم و محمدرضا خلعتبری در لیگ دوازدهم توانسته بودند با این تعداد پاس‌ گل، برترین پاسور فصل شوند. در لیگ 16 تیمی هم هیچ بازیکنی نتوانسته بود بیشتر از 12 پاس ‌گل بدهد و جواد کاظمیان در لیگ چهارم، ایوان پتروویچ در لیگ ششم و ایمان مبعلی در لیگ چهاردهم توانسته بودند با 12 پاس‌ گل فصل را به پایان برسانند.