کاهش 30 درصدی مطالبات مشکوک‌الوصول 4 بانک بورسی

گروه اقتصادی/معضل وصول مطالبات در سیستم بانکی موضوعی بود که در سال‌های گذشته بیشترین تأثیر را بر عملکرد بانک‌ها گذاشته بود. اقدام به اعطای تسهیلات بدون اخذ وثایق کافی و تخصیص منابع بانکی به شرکت‌ها و افراد فاقد صلاحیت و ورود این منابع به فعالیت‌های غیرتولیدی، باعث مشکلات زیادی در شرایط اقتصاد کلان کشور شده بود. ضعف نظارتی از طرف بانک مرکزی و نهادهای ناظر بر سیستم بانکی مزید بر علت شد تا بانک‌ها نتوانند در وصول مطالبات خود موفق باشند و در نهایت دست بانک‌ها از منابعشان دور بماند. این روند در سال 1400 و با شروع دولت جدید تاحدودی اصلاح شد تا بانک‌ها بتوانند با اتخاذ سیاست‌هایی مناسب به شرایط خود سرو سامان دهند. این موضوع با انتشار اطلاعیه‌های جدید و صورت‌های مالی مربوط به عملکرد 4 بانک بورسی بیشتر نمود پیدا کرد به‌طوری که آمار منتشر شده از طرف این بانک‌ها نشان می‌دهد مجموع مطالبات مشکوک‌الوصول آنها جمعاً با کاهش قابل‌‌توجهی روبه‌رو شده است. با بررسی صورت‌های مالی چهار بانک تجارت، ملت، صادرات و دی مشخص می‌شود که مجموع مطالبات مشکوک‌الوصول این چهار بانک در سال 1400 در حدود 6822 میلیارد تومان است. در حالی که این عدد در سال 1399 برای همین بانک‌ها 8871 میلیارد تومان بوده است. با این حساب این چهار بانک توانسته‌اند 30 درصد از مطالبات مشکوک‌الوصول خود را کاهش دهند. در ادامه عملکرد این بانک‌ها به صورت خلاصه آورده شده است.
افزایش 217 درصدی مطالبات مشکوک الوصول در بانک تجارت
در صورت‌های مالی تلفیقی سال 1400، بانک تجارت از افزایش 217 درصدی هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول خبر داده و این عنوان به حدود 5 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است که بخش اعظم آن مربوط به بدهکاران بابت اعتبارات اسنادی و بدهکاران کارت‌های اعتباری می‌شود. بانک مرکزی در فروردین ماه لیستی از بدهکاران بانک تجارت منتشر کرد که دو گروه ریخته‌گران و امیرمنصور آریا درآن بیش از همه به چشم می‌خورد.
افزایش مطالبات مشکوک الوصول در کنار افزایش 33 درصدی هزینه‌های عمومی و اداری و افزایش 140 درصدی هزینه‌های مربوط به خدمات ارائه شده از یک طرف و کاهش درآمدهای بانک از سمت سرمایه گذاری‌ها از طرفی دیگر منجر شد تا سود خالص سال 1400«وتجارت» نسبت به سال مالی قبل از آن با کاهش 77 درصدی به حدود 3 هزار و 800 میلیارد تومان برسد. با این حساب جمع سود انباشته این بانک به حدود 6 هزار و 200 میلیارد تومان می‌رسد که بسیار پایین‌تر از انتظارات است. (در حسابداری قسمتی از حساب‌های دریافتی را که نسبت به وصول آنها در آینده مشکوک هستیم در عنوان مطالبات مشکوک الوصول قرارداده و ذخایری را نسبت به آنها در صورت‌های مالی تعیین می‌کنیم.)
افزایش 44 درصدی سود خالص بانک ملت
طبق صورت‌های مالی تلفیقی بانک ملت برای سال 1400، این بانک نتوانست درآمدهای عملیاتی خود را بهبود بخشد و این عنوان با کاهش 9 درصدی روبه‌رو شده است. همچنین درآمدهای بانک از طرف سرمایه‌گذاری‌ها نیز 71 درصد کاهش داشته تا بانک در بخش درآمدی نتواند کارنامه رو به رشدی را ارائه دهد. اما به لطف کاهش 81 درصدی هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول و کاهش 92 درصدی مالیات بر درآمد، مجموع سود خالص «وبملت» با 44 درصد افزایش روبه‌رو شده و به عدد 17 هزار و 197 میلیارد تومان رسیده است. (طبق ارقام مندرج در صورت‌های مالی حسابرسی نشده، مطالبات مشکوک الوصول بانک در سال 1400، حدود یک هزار و 163 میلیارد تومان است.)
با توجه به اطلاعیه منتشره در اسفند 1400 و تغییر نرخ تسعیر  ارز (هر یورو 22 هزار و هر دلار 20 هزار تومان) این بانک اعلام کرد، تغییرات مذکور اثر درآمدی بااهمیتی برای بانک خواهد داشت که به نظر می‌رسد بخش قابل توجهی از سود‌سازی بانک از همین منبع بوده است.
این بانک قصد دارد سرمایه خود را از مبلغ 20 هزار و 700 میلیارد به 26 هزار و 200 میلیارد تومان (معادل 27 درصد) افزایش دهد. این افزایش سرمایه از محل سایر اندوخته‌ها و به منظور اصلاح ساختار مالی و افزایش اعتبار بانک صورت خواهد پذیرفت.
کاهش 96 درصدی سودخالص بانک صادرات
با گذشت سه ماه از پایان سال مالی 1400، اما بانک صادرات همچنان نسبت به انتشار صورت‌های مالی سالانه خود اقدام نکرده است و بر این اساس نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از عملکرد این بانک در سال گذشته داشت. اما طبق آخرین صورت‌های مالی منتشر شده، سود خالص این بانک تا آذرماه به میزان 96 درصد کاهش را نسبت به مدت مشابه سال قبل به ثبت رسانده است. با وجود این آمارها نشان می‌دهد که مطالبات مشکوک‌الوصول بانک تا تاریخ مذکور با کاهش 57 درصدی روبه‌رو شده و به مبلغ 565 میلیارد تومان رسیده است.
خروج بانک دی از زیان
طبق صورت‌های مالی تلفیقی حسابرسی شده، بانک دی توانست در سال 1400، در حدود 3 هزار و 600 میلیارد تومان سود شناسایی کند و فعالیت‌های این بانک از زیانده بودن خارج شود. با وجود این زیان انباشته بالای این بانک که از عملکرد سال‌های قبل ناشی می‌شود نشان می‌دهد که این بانک هنوز راهی طولانی را برای ثبات در سیستم خود در پیش دارد. این بانک درعنوان‌های هزینه‌ای خود 94 میلیارد تومان هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول شناسایی کرده است.