از احیای مذاکرات «صلح سوریه» تا دستیابی به اسناد مهم همکاری

گروه سیاسی/ تهران این روزها به کانون دیپلماسی منطقه تبدیل شده است. حضور روز گذشته «ولادیمیر پوتین» و «رجب طیب اردوغان»، رؤسای جمهور روسیه و ترکیه در تهران برای انجام مذاکرات صلح سوریه همراه با سفر «فیصل مقداد»، وزیر امور خارجه سوریه به کشورمان در امتداد پیگیری رویکردی است که دولت آیت‌الله رئیسی در چهارچوب «تعامل گسترده و سازنده» با کشورهای منطقه و جهان در دستور کار خود قرار داده است. 
رویکردی که در این دوره به واسطه اثرگذاری دیپلماسی جدید دولت سیزدهم در طیف گسترده‌تری از کشورهای منطقه و خارج از منطقه با استقبال متقابل مواجه شده و اغلب کشورهای آسیا بویژه منطقه غرب آن را که در دولت گذشته از ایران فاصله گرفته بودند، به‌رغم ادامه یافتن دشمنی‌های امریکا و رژیم صهیونیستی، به سوی ترمیم و حتی گسترش رابطه ترغیب کرده است. تحولی که در اصل، ذیل یکی از شعارهای اصلی دولت رئیسی یعنی «سیاست همسایگی» تعریف می‌شود و تحقق این شعار نیز فارغ از دیپلماسی پویا و پرتحرک ممکن نخواهد بود.

پرونده سوریه و نقش فعال ایران
در همین چهارچوب سیاست خارجی ایران در دوره جدید تمرکز ویژه‌ای را بر حل بحران‌های جاری و تقویت مناسبات منطقه‌ای خود قرار داده است. از میان این مسائل، سوریه از جمله موضوعاتی بود که نیاز به تحرک دیپلماتیک ویژه تهران داشت و دولت رئیسی در این خصوص با پیگیری فعالانه دیپلماسی خود سعی کرده نهایت تأثیرگذاری ایران در پایان بخشیدن به بحران سوریه را به منصه ظهور بگذارد.
اینچنین است که ایرانی که در دو الی سه سال اخیر به واسطه سیاست‌های دولت پیشین به نوعی حضور چندان اثرگذاری در روند مذاکرات صلح سوریه از خود نشان نداده بود، اینک به یکی از طراحان اصلی نشست جاری در قالب «اجلاس سران آستانه» با حضور روسیه و ترکیه تبدیل شده است و حالا چشم‌ها برای حل موضوع پیش آمده درباره رویکرد ترکیه در قبال شمال سوریه و حمله احتمالی آنکارا، به تحرکات ویژه ایران در این نشست دوخته شده است؛ امر مهمی که در سخنان رهبر معظم انقلاب در جریان دیدار رئیس‌جمهور ترکیه نیز مورد توجه قرار گرفت و بر لزوم حل و فصل سیاسی مسائل سوریه تأکید شد.
این در حالی است که ترکیه در ماه‌های اخیر از هدف خود برای حمله نظامی به شمال سوریه برای تکمیل منطقه حائل مورد نظر خود به عنوان منطقه «پاکسازی شده از تروریسم» در خاک سوریه و در امتداد مرز ترکیه خبر داد. اقدامی که به اعتقاد مقام‌های آنکارا با این ارزیابی از صحنه میدانی شکل گرفته که نیروهای کرد قصد به وجود آوردن یک منطقه خودمختار در مرزهای ترکیه و سوریه را دارند. در واکنش به این اقدام احتمالی است که دولت رئیسی دیپلماسی ویژه‌ای را با هدف حل و فصل سیاسی این رویداد به جریان انداخته و این موضوع را به عنوان یکی از اصلی‌ترین موضوعات در دستور کار نشست سه جانبه تهران قرار داده است.

تفاهم‌های مهم دوجانبه
برگزاری مذاکرات «آستانه» در حاشیه خود با مذاکرات دوجانبه مهم مقام‌های عالی‌رتبه کشورمان با رهبران ترکیه و روسیه نیز روبه‌رو شد. امضای هشت سند و یادداشت تفاهم همکاری در عرصه‌های مختلف میان مقامات و مسئولان ایران و ترکیه از نتایج مهمی بود که در جریان دیدار دوجانبه رئیسی و اردوغان صورت گرفت.
هدفگذاری تجاری 30میلیارد دلاری، همکاری فعالانه‌تر برای انتقال گاز ایران به ترکیه، تفاهم برای توسعه سرمایه‌گذاری بین دو کشور و همچنین تقویت همکاری دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی دو کشور از دیگر موضوعات مهم مورد توافق در دیدار رؤسای جمهور ایران و ترکیه بود.

امضای بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری تاریخ صنعت نفت
از سوی دیگر حضور اخیر «پوتین» در تهران فراهم‌کننده فرصتی است تا طرح مشارکت راهبردی بلندمدت تهران و مسکو مورد پیگیری جدی مقام‌های دو کشور قرار گیرد. طرحی که آورده‌های گسترده‌ای در عرصه سیاسی و بویژه اقتصادی برای ایران در پی خواهد داشت. 
در همین خصوص «یوری اوشاکوف»، مشاور رئیس جمهور روسیه یک روز پیش از سفر «پوتین» به تهران از وقوع تحولات جدیدی پیرامون این طرح راهبردی خبر داد و اعلام کرد که یک توافقنامه جدید بین دولتی در این زمینه در حال آماده شدن است که جزئیات آن به زودی اعلام خواهد شد. در کنار اهمیت رویداد دیپلماتیک جاری در تهران نیز باید به امضای بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری تاریخ صنعت نفت ایران میان ایران و روسیه اشاره کرد که به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت کشورمان با انجام این سرمایه‌گذاری 10 میلیارد دلاری توسط شرکت گازپروم و توسعه دو میدان گازی کیش و پارس شمالی بیش از یکصد میلیون مترمکعب در روز به تولید گاز کشور افزوده می‌شود.
به هر روی برگزاری نشست تهران که با دیدار دوجانبه رهبران روسیه و ترکیه با یکدیگر نیز همراه خواهد شد، فرصتی است تا همزمان با وقوع تحولات مهم در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی، مقام‌های عالی‌رتبه کشورهای اثرگذار در این تحولات به صورت چهره به چهره به گفت‌و‌گو بنشینند و از فرصتی که تهران برای انجام این رایزنی‌ها فراهم کرده است، نهایت بهره‌برداری را کنند.