دارویار؛ کانون همراهی نمایندگان با نظام سلامت

گروه اجتماعی/ روز گذشته وزیر بهداشت میهمان نمایندگان مردم در بهارستان بود؛ محور و بهانه این حضور، ارائه گزارشی از «دارویار» از سوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی آن هم 20 روز پس از اجرای این طرح بود. در این جلسه پس از استماع گزارش کمیسیون و سخنان دکتر عین‌اللهی، نمایندگان مردم ضمن مثبت دانستن این طرح، تذکراتی هم بابت تأمین منابع مالی پایدار برای اجرای بهتر این طرح از سوی بخش‌های اقتصادی دولت دادند.
رئیس مجلس با تأکید بر اینکه یارانه دارو به هیچ عنوان حذف نمی‌شود، گفت: الان یارانه دارو از طریق شرکت‌های بیمه‌گذار در اختیار بیماران قرار می‌‌گیرد؛ به هیچ عنوان ارز دارو حدف نمی‌شود و نه قانونگذار و نه دولت چنین سیاستی را ندارند و نخواهند داشت.
رئیس مجلس: یارانه دارو حذف نمی‌شود
وی با بیان اینکه متأسفانه در حوزه دارو و یارانه‌ها یک غلط مصطلحی مطرح و همه جا گفته می‌شود که «حذف ارز ترجیحی»؛ درحالی که این غلط‌ترین حرف ممکن است که مطرح می‌شود، عنوان کرد که درخصوص دارو و یارانه‌ها به هیچ عنوان ارزی که پرداخت می‌شده، حذف نمی‌شود و در حقیقت اتفاقی که افتاده این است که یارانه‌ها به طور مستقیم به خود افراد داده می‌شود. بنابراین الان یارانه دارو از طریق شرکت‌های بیمه گذار در اختیار بیماران قرار می‌‌گیرد. به هیچ عنوان ارز دارو حذف نمی‌شود و نه قانونگذار و نه دولت چنین سیاستی را ندارند و نخواهند داشت.قالیباف این هشدار را داد که اگر هوشمندسازی در اجرای طرح دارویار رخ ندهد مطمئناً در آنجا، هم مردم اذیت می‌شوند و هم افرادی که فاسد بودند و در ارزهای دارو منفعت می‌بردند، مجدداً در این‌جا به صورت ریالی منفعت خواهند برد.
تأکید بعدی رئیس مجلس درخصوص پوشش بیمه‌ای و تشکر از وزارت بهداشت در زمینه پوشش بیمه برای مردم بود که گفت: اگر کسی در کشور تحت پوشش بیمه‌ها قرار نگیرد امکان استفاده از طرح دارویار را ندارد، بنابراین نباید هیچ ایرانی وجود داشته باشد که تحت پوشش بیمه‌های پایه نباشد. در این زمینه از وزارت بهداشت و دولت تشکر می‌‌کنم که از پنج میلیون و سیصد هزار نفری که تحت پوشش بیمه قرار نداشتند حدود پنج میلیون و 92 هزار نفر تا پایان خرداد ماه به صورت غیرحضوری تحت پوشش بیمه قرار گرفتند. با این وجود پیش‌بینی می‌شود که به جز این افراد حدود 6-5 میلیون نفر دیگر همچنان تحت پوشش بیمه نباشند که باید برای این موضوع نیز چاره‌اندیشی کنیم؛ چراکه این افراد نیز به هر حال باید تحت پوشش بیمه قرار بگیرند وگرنه با مشکل افزایش قیمت دارو مواجه خواهند شد.
گزارش کمیسیون بهداشت و درمان حاکی از آن است که در این طرح اختصاص ارز ترجیحی از ابتدای زنجیره سلامت یعنی واردکنندگان و تولیدکنندگان به انتهای زنجیره منتقل شده و از طریق بیمه‌ها به مصرف کننده نهایی اختصاص یافته است و در نتیجه مطابق با حکم تکلیفی قانون بودجه سال 1401، پرداختی از جیب مردم باید بدون تغییر بماند. بعد از اصلاح ارز ترجیحی در قالب طرح دارویار، سهم پرداختی بیمه‌ها از 30 درصد کنونی به 70 درصد افزایش و سهم پرداختی بیمار از 70 درصد کنونی به 30 درصد کاهش پیداخواهد کرد. در این طرح میزان پوشش بیمه‌ای برای داروهای بدون نسخه (OTC) از صفر به 119 قلم و تعداد داروهای تحت پوشش بیمه از 2500 قلم به 2866 قلم افزایش یافته و همچنین در فاز اول اجرای طرح دارویار، قیمت داروهای وارداتی از جمله داروهای وارداتی خاص، نادر و صعب‌العلاج افزایش نیافته و تخصیص ارز ترجیحی ادامه پیدا کرده است.
در بخش دیگری از گزارش کمیسیون بهداشت و درمان عنوان شده که موفقیت طرح «دارویار» در گرو آن است که این طرح روی منابع مشخص، معین و قابل استحصال تکیه داشته باشد. دراین میان با وجود آن که بنابر اعلام سازمان برنامه و بودجه کشور، بودجه اختصاصی برای اجرای طرح «دارویار» در نظر گرفته شده است، تعیین ابعاد دقیق این موضوع که این بودجه از کجا تأمین و به چه صورت و با چه ساز و کار قطعی پرداخت می‌‌شود  یا نحوه تسویه مطالبات قبلی سازمان‌های بیمه‌گر به عنوان نقطه آغازین موفقیت طرح چگونه خواهد بود، امری ضروری است که نیازمند شفاف‌سازی از جانب سازمان برنامه و بودجه است.
بخش و سخن پایانی این گزارش بر همراهی حداکثری کمیسیون تخصصی مجلس با طرح دارویار تأکید دارد. به گونه‌ای که در این گزارش آمده است؛ کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با اصلاح سیاست‌های ارزی در حوزه دارو موافق بوده و اجرای آن را در قالب طرح‌هایی مانند طرح «دارویار» یک ضرورت اجتناب ناپذیر برای کشور می‌داند. تأمین اعتبارات کافی برای جبران مابه‌التفاوت نرخ ارز ترجیحی و ارز نیمایی به صورت پایدار و هزینه‌کرد آن به صورت نشان‌دار در طول زنجیره سلامت کشور، دو عامل مهم برای موفقیت و به ثمر نشستن طرح دارویار می‌باشند. این کمیسیون ضمن اعلام همکاری حداکثری در اجرای طرح دارویار با دولت، نظارت مستمر بر عملکرد دستگاه‌های متولی در این حوزه را از طریق کمیته غذا و دارو در برنامه‌های خود قرار داده و گزارش اقدامات صورت گرفته را طی ماه‌های آتی و به صورت دوره‌ای به استحضار مردم شریف ایران و نمایندگان مجلس شورای اسلامی خواهد رساند.
وزیر بهداشت: دارویار جلوی قاچاق معکوس دارو را می‌گیرد
پس از قرائت این گزارش بود که سکاندار نظام سلامت در دولت سیزدهم به پشت تریبون مجلس رفت و با تشریح جزئیات طرح «دارویار»، تأکید کرد که در دولت‌های گذشته سیاست‌های اختصاص ارز ترجیحی در برهه‌هایی از زمان مانع از آسیب به دسترسی مردم در حوزه سلامت شده بود، ولی با گذشت زمان و افزایش فاصله نرخ ترجیحی با نرخ بازار به تدریج سوءاستفاده‌ها شروع و نوعی بی‌نظمی در نظام سلامت ایجاد شد و کمبودهای دارویی، قاچاق معکوس، شکست تولید داخلی و رونق بازارهای سیاه را به بار آورد.
وی افت ۷۵ درصدی صادرات رسمی دارو، کمبودهای دارو، کاهش ذخایر راهبردی دارویی کشور، آسیب به تولید داخلی و از بین رفتن قدرت رقابت دارو با وجود دانشمندان نخبه و شرکت‌های دارویی را از چالش‌های قبل از اجرای طرح دارویار دانست و گفت:«بر اساس اسناد موجود در سال ۱۳۹۸، پنچ هزار میلیارد تومان قاچاق معکوس در حوزه دارو داشته‌ایم.»
عین‌اللهی به نقش مجلس در اجرای طرح دارویار اشاره و خاطرنشان کرد با اقدام انقلابی مجلس شورای اسلامی در تعیین سیاست تخصیص ارز ترجیحی و قانون بودجه سال ۱۴۰۱ بعد از چند ماه مطالعه و تحقیق طرح دارویار تهیه و تصویب شد؛ هدف اصلی از اجرای طرح دارویار این است که یارانه دارو به انتهای زنجیره یعنی مصرف کننده منتقل شود و بیماران با هر سطح نیازمندی بتوانند از این طرح برخوردار شوند.وزیر بهداشت با بیان اینکه همه مردم در شروع اجرای طرح دارویار تحت پوشش بیمه قرار گرفتند، افزود: اقلام تولید داخلی مشتمل بر ۹ هزار و ۶۳۳ قلم کالا قیمت‌گذاری و پیش از اجرای طرح این اطلاعات به بیمه‌ها داده شد. در حالیکه پیش‌تر، ما فقط سهم بیمار و سهم بیمه داشتیم، اما امروز و با اجرای دارویار، سهم یارانه سلامت اضافه و این موضوع موجب شده که سهم پرداختی بیماران یا تغییر نکند یا کمتر از قبل باشد.
وی افزایش پوشش بیمه‌ای داروها را از دیگر مزیت‌های طرح دارویار عنوان و تأکید کرد: در حین اجرای طرح قرارگاه فرماندهی با حضور همه مسئولان مربوطه تشکیل شد البته با دستور رئیس جمهور و همچنین معاون اول وی، این طرح بدون اطلاع قبلی در تاریخ ۲۳ تیرماه اجرایی شد. ۱۱ هزار بازرسی از مراکز دارویی برای جلوگیری از احتکار انجام شد. همچنین ۸ هزار میلیارد تومان برای تأمین مخارج مربوط به شرکت‌های دارویی اختصاص داده شد.
تأمین منابع مالی پایدار که عمده نگرانی مجریان، ذینفعان و نمایندگان مجلس برای اجرای بهتر این طرح ملی است که عبدالحسین روح الامینی نجف آبادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان اینکه طرح دارویار مورد تأیید قاطبه اعضای کمیسیون بهداشت است، گفت: شرط اجرای درست این طرح این است که ابتدائاً بدهی‌های بنگاه‌های مرتبط که بعضاً تا 8 الی 9 ماه بوده تسویه شود. خوشبختانه طی 2 هفته اخیر تلاش بسیار خوبی از سوی بیمه نیروهای مسلح، بیمه سلامت و تأمین اجتماعی صورت گرفته و این عقب افتادگی‌ها جبران شده است.
سیدمحمد پاک مهر، نماینده مردم پنج شهرستان خراسان شمالی در مجلس هم، دارویار را طرحی مثبت در راستای قانون بودجه سال 1401 و سیاست‌های ابلاغی از جانب مقام معظم رهبری عنوان و خاطرنشان کرد: این طرح در راستای حذف رانت و قاچاق معکوس دارو به خارج از کشور، حفظ منافع ملی و هدفمندسازی و مردمی‌سازی یارانه‌ها است. برای اینکه این طرح با موفقیت اجرا شود موضوع نقدینگی داروخانه‌ها باید مورد توجه قرار گیرد، با توجه به اینکه سازمان‌های بیمه گر بدهی‌های چند ماهه به داروخانه‌ها دارند این موضوع باید در اولویت قرار گیرد.
تاکید بر  پشتیبانی مستمر مالی از دارویار
غیر قابل تداوم بودن اختصاص ارز ترجیحی به ابتدای زنجیره دارو یکی از موضوعاتی بود که از سوی سیدمرتضی خاتمی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس مطرح شد. وی با بیان اینکه سیاست تخصیص ارز ترجیحی در ابتدای زنجیره به جهت مشکلاتی مانند بی‌نظمی و وقفه در تأمین ارز، صدمه به تولید و دو نرخی بودن قابل تداوم نبود، افزود: مهمترین پاشنه آشیل اجرای طرح مذکور نحوه برخورد سازمان برنامه و بودجه با آن است. از رئیس جمهور و سازمان برنامه و بودجه می‌خواهم جهت اجرای بهینه طرح نسبت به اجرای کامل تبصره 18 در بخش دارو و تخصیص اعتبار مورد نیاز تأکید و اهتمام ویژه کند.نقش محوری سازمان برنامه و بودجه و پشتیبانی مستمر مالی از این طرح بزرگ، دغدغه تمامی صاحبنظران و نمایندگان مجلس است. سید جلیل میرمحمدی، نماینده مردم تفت و میبد در مجلس با بیان اینکه سازمان برنامه و بودجه باید ماهانه 5.5 همت به حساب بیمه‌ها واریز کند تا افزایش قیمت دارو از طریق داروخانه‌ها جبران شود و مردم در این زمینه آسیب نبینند، بر ضرورت همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تأکید کرد و گفت: وزارت بهداشت مجری طرح دارویار اما محور موفقیت یا عدم موفقیت این طرح سازمان برنامه و بودجه است. 
تذکری که رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به درستی بیان کرد، لزوم همراهی و پشتیبانی از طرح‌های حوزه سلامت از سوی بخش‌های اقتصادی دولت است. حسینعلی شهریاری روز گذشته در جریان بررسی این طرح با بیان اینکه مالیات بر سیگار در مجلس تعیین تکلیف نشد، گفت: متأسفانه این موضوع با عدم همکاری در مجلس اعمال نشد که ضایعه بزرگی بربخش بهداشت و درمان بود و اگر منابع مالی برای موضوع دارو تأمین نشود، ما مثل طرح تحول سلامت دچار مشکل خواهیم شد و لازم است بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه، همکاری‌های لازم را با طرح دارویار انجام دهند، این طرح، طرح خوبی است اما باید منابع از سوی دولت تأمین شود.نکته‌ای که روز گذشته در مجلس مطرح نشد و یکی از نقاط قوت و مثبت طرح دارویار در این 20 روز بوده، تسویه حساب کامل سازمان بیمه سلامت با داروخانه‌ها تا پایان تیرماه بود که این تسویه به لحظه، دلگرمی زیادی برای داروخانه‌ها به حساب می‌آید و انتظار می‌رود که با تسریع تزریق اعتبارات به سایر سازمان‌های بیمه‌گر و پرداخت بدهی‌های بخش دارویی، آرامش خاطری برای اجرای این طرح ایجاد شود. مسلماً برای ارزیابی موفقیت‌های طرح دارویار که نمونه‌ای از مردمی‌سازی یارانه‌ها در بخش سلامت است، نیاز به زمان بیشتری از اجرای طرح داریم که در ماه‌های آینده، اثرات ملموس آن بررسی خواهد شد.