کودک آزاری پدیده شوم اجتماعی

سرهنگ دوم الهام ناصری
رئیس اداره برآورد معاونت اجتماعی فاتب

کودک‌آزاری امروزه در شهر تهران به‌عنوان یک پدیده اجتماعی مهم تلقی می‌شود. طی چند دهه گذشته توجه عمومی و تخصصی در مورد پدیده کودک آزاری رو به افزایش گذاشته است و جوامع با وضع چهارچوب قانونی برای برخورد با این پدیده، نسبت به آن واکنش نشان داده‌اند. کودک آزاری نیز همانند بیشتر معضلات اجتماعی یک پدیده جدید نیست، کودکان همواره مورد آزار واقع می‌شدند. اما فقط در سال‌های اخیر است که با توجه به حجم گسترده اطلاع‌رسانی توسط رسانه‌های دیداری، شنیداری و نوشتاری در جهت فهم و درک این پدیده تلاش‌هایی صورت گرفته است.در پایتخت نیز کودک‌آزاری پدیده‌ای رو به افزایش است ولی آمار چندان دقیقی در خصوص شیوع این پدیده وجود ندارد که این خود علل قابل تأملی دارد که عمده‌ترین آن نیز نبود امکان آمارگیری از کودکانی است که قربانی حادثه شده‌اند ولی به علت ترس از والدین و یا ترس از بازجویی توسط مقامات قضایی حاضر به همکاری نیستند.هدف از این پژوهش بررسی عواملی است که موجب می‌شود اطفال، قربانی جرم شوند و مواردی که می‌توان در پیشگیری از این پدیده اقدام کرد.
از جمله عوامل کودک‌آزاری می‌توان به عوامل فرهنگی، اقتصادی و سیاسی و نیز مسائل اجتماعی اشاره کرد البته فقر را می‌توان مهم‌ترین عامل آن دانست ونه همه علت آن . در اینجا باید اشاره کرد که الگوی کودک آزاری در تمام جوامع و کشورهای مختلف یکی است، یعنی تمام افرادی که به این پدیده اقدام می‌کنند شاید تنها در طریقه کودک‌آزاری و میزان آن فرق داشته باشند.کودکان روزی دادگاهی علیه بزرگتران خود تشکیل خواهند داد و در آن دادخواست از والدین خواهند پرسید که آیا شما به تعهدات خود نسبت به ما عمل کرده اید تا انتظار داشته باشید ما فرزندان خلفی برای شما باشیم؟
روانشناسان معتقد هستند والدینی که کودک‌آزاری می‌کنند بیمار هستند، چنین انسان‌هایی را نوعی ناهنجاری ارضا می‌کند که البته خودشان هم نمی‌دانند این یک نوع بیماری است به این ترتیب و طی مراتب مذکور کودک آزاری در جامعه به دو دسته تقسیم می‌شود:
دسته اول: هر نوع کاری را که کودکان از انجام آن ناتوانند به آنها با زور و جبر اعمال می‌کنند و البته نام تربیت برآن می‌گذارند.
دسته دوم: همان انسان‌هایی هستند که به علت نداشتن مسئولیت و نداشتن آموزش صحیح از ازدواج و تشکیل خانواده و ناتوانی در حمل بار سنگین زندگی خواسته‌های خود را به شیوه‌های مختلف به فرزندان تحمیل کرده و آنها را مورد آزار قرار می‌دهند.
در محیط خانواده هایی که پیامد [زیستن در] آنها جز ناامنی، ترس، وحشت فرزندان از خانواده و نبود امنیت چیز دیگری نیست چگونه فرزند بدون دغدغه می‌تواند زندگی کند. .لذا بر تمام محققان و اندیشمندان و مددکاران لازم است نسبت به افزایش سطح آگاهی عمومی در رابطه با این پدیده شوم اجتماعی اقدام کنند.
بر اساس نظر کارشناسان اجتماعی و فرهنگی راهکارهای ارائه شده چنین است:
- افزایش آگاهی والدین و جامعه در خصوص حقوق کودکان
- استفاده نکردن از خشونت برای بالا بردن اهداف آموزش کودک
- ارتقای سطح آموزش و امکانات تفریحی کودکان
- تلاش برای کاهش معضلات اجتماعی شامل فقر، بیکاری و  اعتیاد
- اجرای برنامه پیشگیرانه برای حفاظت از خود در برابر خشونت و پرخاشگری
- مداخله مراکز حمایتی دولتی برای رسیدگی به مسأله کودک‌آزاری
- آموزش علمی و رایگان زوجین قبل از ازدواج رسمی و بچه‌دار شدن در زمینه‌های فرزندپروری صحیح و روشهای تربیت کودک با پرهیز از خشونت.
- آموزش فرهنگ مراجعه به مشاوره و روانشناس و روان پزشک در رسانه‌های جمعی با تأکید بر این نکته که غالب والدین کودک‌آزار نیازمند مراجعه به یک متخصص هستند.
- آگاهی مربیان مهدکودک ها و مدارس و مسئولان بیمارستان‌ها از نشانه‌ها وعلائم کودک‌آزاری
- آشنا کردن کودکان و نوجوانان با حقوق خود
- مرتفع کردن موانع قانونی به طوریکه افرادی که نسبت به این پدیده اقدام می‌نمایند به نوعی مجرم محسوب شده و با آنها برخورد لازم و قانونی صورت گیرد.
- اصلاح برخی از قوانین که خود آنها سبب بروز کودک‌آزاری می‌شود
- ثبت دقیق تمامی موارد تولد در اسرع وقت، به منظور پیشگیری از نوزادکشی، فروش و ربوده شدن کودکان
- استفاده از شعائر اسلامی ودینی برای آموزش به والدین ارتباط جمعی (فیلم، سریال، تبلیغ، شعر، سرود، بروشور و...)
- اجرای برنامه‌های پیشگیرانه با هدف تشویق کودکان به محافظت از خود برای خشونت
- تسریع در روند تشکیل پرونده و برخوردهای قضایی با کودک‌آزاری