کاهش تورم نقطه‌ای، دورنمای مسیر تورم سالانه

تورم نقطه‌ای آبان‌ماه در مقایسه با ماه قبل ۰.۵ درصد کاهش یافت و براین اساس کاهش روند تورم نقطه‌ای که از مردادماه آغاز شده همچنان ادامه دارد؛ تورم نقطه به نقطه از آن جهت 
حائز اهمیت است که دورنمای تورم و مسیر آتی تورم سالانه را نشان می‌دهد، همچنین واکنش سریع‌تر آن به تغییرات سطح عمومی قیمت‌هاست.
به گزارش وزارت امور اقتصادی و دارایی، بر اساس داده‌های رسمی نرخ تورم ماهانه کشور در مهرماه ۳ درصد بود و در پایان آبان‌ماه به ۲.۱ درصد رسید و ۹ دهم درصد نسبت به مهرماه، نرخ تورم کاهش یافت. نرخ تورم نقطه‌ای آبان‌ماه ١٤٠١ نیز، در مقایسه با ماه قبل ٠.٥ واحد درصد کاهش یافته است.
همچنین نرخ تورم نقطه‌ای برای خانوارهای شهری به ۳.۴۷ درصد رسید که نسبت به ماه قبل ۴.۰ واحد درصد کاهش داشته است، این نرخ برای خانوارهای روستایی نیز ۳.۵۲ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ۹ واحد درصد کاهش داشته است. تورم نقطه به نقطه که به آن تورم پیش‌نگر هم گفته می‌شود، تغییرات تورم و شاخص قیمت‌ها در یک دوره ۱۲ ماهه را مورد بررسی قرار می‌دهد، در واقع تغییرات شاخص قیمت‌ها در آبان‌ماه ۱۴۰۰ با تغییرات شاخص قیمت‌ها در آبان‌ماه ۱۴۰۱ مقایسه می‌شود.
خروجی این مقایسه، تورم نقطه به نقطه ماه مورد بررسی را نشان می‌دهد، اما در تورم میانگین، تغییرات قیمت‌ها در ۱۲ ماه منتهی به آبان‌ماه ۱۴۰۱ با قیمت‌ها در ۱۲ ماه منتهی به آبان‌ماه ۱۴۰۰ مورد بررسی قرار می‌گیرد، در واقع ۱۲ ماه با ۱۲ ماه مقایسه می‌شود، همین بازه مقایسه‌ای ۲۴ ماهه موجب می‌شود تغییرات نرخ تورم سالانه آهسته‌تر از تورم نقطه به نقطه باشد. با بررسی مزایای توجه به تورم نقطه به نقطه در تحلیل‌های اقتصادی در این دو روش محاسبه، تورم نقطه به نقطه از آن جهت حائز اهمیت است که دورنمای تورم و مسیر آتی تورم سالانه را نشان می‌دهد، دلیل دوم اهمیت تورم نقطه به نقطه، واکنش سریع‌تر آن به تغییرات سطح عمومی قیمت‌هاست.
از طرف دیگر تغییرات نرخ تورم نقطه به نقطه، در یک فرایند تدریجی اثر خود را بر تورم سالانه نشان می‌دهد و اگر قرار است نرخ تورم صعودی شود، آثار آن خود را ابتدا در تورم تولیدکننده و سپس در تورم نقطه به نقطه مصرف‌کننده نشان می‌دهد.
در اردیبهشت‌ماه هم که سیاست حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی اجرایی شد، تورم نقطه به نقطه با رشد ۳.۷ درصدی معادل ۳۹.۳ درصد شد. در خردادماه، تورم نقطه به نقطه با رشد قابل‌ توجهی روبه‌رو شد و به ۵۲.۲ درصد رسید. این رشد قابل ‌توجه به‌دلیل اجرای سیاست حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بود و با توجه به اینکه این رشد قیمت ناشی از سیاست پولی و رشد بیش از حد نقدینگی نبود، به‌سرعت در ماه‌های بعد تغییر جهت داد.
در تیرماه تورم نقطه به نقطه به ۵۴ درصد افزایش یافت اما در مردادماه تورم ۵۲.۲ درصد شد که ۱.۸ درصد کمتر از تیرماه بود و این روند کاهشی در شهریور، مهر و آبان هم ادامه داشت.
اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها و حذف تخصیص ارز ترجیحی ضرورتی بود که تمامی اقتصاددانان بر آن تأکید کرده بودند، هر چند در ابتدای روند حرکتی نرخ تورم نقطه به نقطه در چهار ماه ابتدایی سال ۱۴۰۱ افزایشی شد اما با تخلیه تورم ناشی از اجرای این طرح، تورم نقطه به نقطه در مرداد، شهریور، مهر و آبان امسال با کاهش همراه شد.
از طرفی دولت سیزدهم با پرداخت یارانه نقدی تا حدود زیادی شوک ناشی از رشد قیمت‌ها را کنترل کرده است تا دهک‌های پایین دچار مشکلات کمتری شوند.
افزایش حقوق و دستمزدها، در کنار تلاش برای کاهش رشد نقدینگی و برخی از اقدامات دولت سیزدهم نقش مهمی در کاهش و کنترل تورم دارد. آنچه دولت مد نظر دارد، مهار موتورهای کنترل تورم است که در این زمینه موفق عمل کرده و در یک مورد مهار رشد نقدینگی سیاستی موفق در دولت سیزدهم بوده است به طوری که حجم نقدینگی در پایان مهرماه سال ۱۴۰۱ معادل ۵۶۷۶۹.۷ هزار میلیارد ریال بوده که به ترتیب ۱۷.۵ و ۳۴.۳ درصد نسبت به پایان سال و پایان مهرماه سال ۱۴۰۰ افزایش یافته است.
رشد متغیر مذکور در هفت ماهه نخست سال قبل و 12 ماهه منتهی به مهرماه سال ۱۴۰۰ به ترتیب معادل ۲۱.۶ و ۴۲.۸ درصد بوده است. لازم به ذکر است که بخشی از رشد نقدینگی در مهر ماه سال ۱۴۰۰ (معادل ۲.۳ واحد درصد از رشد هفت ماهه و ۲.۷ واحد درصد از رشد 12 ماهه) مربوط به اضافه شدن اطلاعات خلاصه دفتر کل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک مهر اقتصاد به اطلاعات خلاصه دفتر کل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک سپه (به واسطه ادغام) بوده است.
پایش و رصد مداوم عوامل مؤثر بر تورم یک دستور کار دائمی و اولویت‌دار در دولت است و به همین دلیل کارگروهی که با دستور رئیس جمهور برای کاهش تورم ایجاد شد به صورت یک هفته در میان با حضور معاون اول رئیس جمهور نشست دارد و تمام دستگاه‌هایی که درباره تورم، سیاست‌ها و تدابیری در سند برای آنها در نظر گرفته شده، گزارش اقدامات خود را ارائه می‌دهند.