یارکشی روسیه بیخ گوش واشنگتن

زهره صفاری/ بازی غرب در جبهه شرق اروپا و گسترش پایگاه‌های خود در این منطقه از یک‌سو گرچه با افزایش کمک‌های نظامی خود، به تقویت قوای اوکراین مقابل روسیه منجر شده، اما از سوی دیگر مسکو را نیز به تقویت روابط با شرکای قدیمی در کیلومترها دورتر از مرزهای خود حتی در نیمکره جنوبی امریکا و در برزیل کشانده است.
به گزارش رویترز، لوییز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور منتخب برزیل که پیش‌تر برنامه‌های آتی خود را پس از استقرار در کاخ ریاست جمهوری در ژانویه 2023، سفر به چین و امریکا عنوان کرده بود، در پیامی توئیتری از تماس تلفنی‌اش با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه خبر داد. او که خرسند از این تماس به نظر می‌رسید با اشاره به اینکه پوتین، پیروزی او در انتخابات را تبریک گفته و آرزوی تشکیل دولتی کارآمد برای برزیل کرده است، بر خواست رئیس‌جمهور روسیه بر تقویت روابط دو کشور تأکید کرد. کرملین نیز پس از این تماس در بیانیه‌ای با اشاره به گفت‌و‌گوی پوتین با لولا اعلام کرد: «طرفین خواستار روابط استراتژیک قوی‌تر هستند و هر دو رئیس‌جمهور بر همکاری منسجم در عرصه بین‌المللی از جمله در چهارچوب گروه بریکس متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تأکید دارند.» داسیلوا همچنین در پیام توئیتری دیگری پس از این تماس نوشت: «برزیل بازگشته است و درصدد تعامل با هر فرد و انجام هر اقدامی است که خواستار جهان بدون گرسنگی و در صلح باشد.»
اقدام خطرناک واشنگتن
پوتین تنها چند هفته پیش از آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین بر روابط خوب با لولا و بولسونارو تأکید کرده بود. اما به باور کارشناسان در برهه فعلی، تقویت روابط با کشوری که به نوعی حیاط خلوت واشنگتن به شمار می‌رود برای کرملین اهمیت بیشتری دارد.
روابط با برزیل از این بابت نیز اهمیت دارد که این کشور یکی از چندین کشور جهان جنوب است که به مسئولیت غرب در قبال تبعات تحریم روسیه تأکید داشته و همواره این اقدام را مورد اعتراض قرار داده است. به نوشته المیادین، از طرفی برزیل مانند بسیاری از کشورها در سراسر جهان به‌شدت نیازمند واردات کود شیمیایی از روسیه است و یکی از مشتریان دائمی نفت و گاز این کشور برای مصارف کشاورزی به شمار می‌رود.
در این شرایط لورنس مک دونالد، مدیر اجرایی سابق لیمن برادرز، چهارمین بانک سرمایه‌گذاری امریکا با هشدار درباره انزوای روسیه از سوی غرب و تقویت احتمال تشکیل بلوک متحد مسکو، معتقد است: «آغاز انزوای روسیه با تحریم‌های غرب، این کشور را به تشکیل بلوک متحد متمایل‌تر می‌کند. این فضا مسکو را به صحنه‌های مختلفی مانند تعامل با چین می‌کشاند، گرچه گروه بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی این مسیر را پیش‌تر نیز مهیا کرده‌اند. از سوی دیگر نگاهی به مسیر عربستان در تعامل با روسیه می‌تواند این کشورها را متحدانی در اطراف امریکا قرار دهد. به عبارت دیگر می‌توان گفت واشنگتن با سوق دادن این کشورها به تشکیل یک بلوک متحد، اقدام بسیار خطرناکی را در دستور اجرا برده است.»
پیام مهم کاخ سفید برای پوتین
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین دیروز برای دیدار با جو بایدن در کاخ سفید و همچنین جلسه با اعضای کنگره در نخستین سفر خارجی خود از آغاز بحران کشورش راهی واشنگتن شد. از طرفی به نوشته نیویورک تایمز، کاخ سفید در این جلسه بسته کمک تسلیحاتی 1.8 میلیارد دلاری را به زلنسکی اعطا کرده است که تنها باتری موشک فوق پیشرفته پاتریوت در آن می‌تواند اوکراین را در دفاع هوایی به‌شدت تقویت کند. مقامات کاخ سفید معتقدند اعطای این بسته امنیتی تسلیحاتی بایدن به اوکراین، آن هم در شرایطی که زلنسکی را در کنار خود قرار داده است، حاوی پیام مهم و قدرت‌طلبانه به پوتین و دیگر رهبران جهانی است که رئیس‌جمهور امریکا حاضر به عقب‌نشینی از کمک به اوکراین تا شکست روسیه در شرق اروپا نخواهد بود. این در حالی است که جمهوری‌خواهان منتخب کنگره جدید، چندان با این رویکرد همراه نیستند. سناتور کوین کرامر، سناتور جمهوری‌خواه داکوتای شمالی معتقد است: «رأی ما برای توقف کمک‌ها به معنای مخالفت با کمک به اوکراین نیست، اما معتقدیم اولویت مردم امریکا هستند نه کسانی که زلنسکی به آنها خدمت می‌کند.»
فرضیه احتمالی پایان زلنسکی!
اسکات ریتر، افسر اطلاعاتی بازنشسته نیروی دریایی امریکا با‌ وجود تمامی حمایت‌های واشنگتن از ولودیمیر زلنسکی معتقد است: «غرب در حال زمینه‌سازی برای سرنگونی رئیس‌جمهور اوکراین و جایگزینی آن با والری زالوژنی، فرمانده ارتش این کشور است.» به نوشته المیادین، او در گفت‌و‌گو با کانال جاجینگ فریدم، گفت: «تمایل رسانه‌های غربی به تقویت چهره زالوژنی، نشان می‌دهد که دوران حاکمیت زلنسکی رو به پایان است و او دیگر نمی‌تواند قدرت گذشته را بازیابد. بنابراین افرادی مانند فرمانده زالوژنی، تعیین‌کنندگان سرنوشت آینده کی‌یف هستند.»
این طرح در حالی از سوی یک مقام اطلاعاتی سابق امریکا فاش شد که پیش‌تر نیز ولادیمیر روگوف، رئیس جنبش «باهم در کنار روسیه» فاش کرد، زلنسکی با کمک سرویس اطلاعاتی اوکراین در تلاش برای تثبیت جایگاه خود در قدرت و مبارزه با رقبای سیاسی‌اش است.