آیا کاربران از توئیتر بیزار شده‌‌‌اند؟

ونوس بهنود
دبیر  تحریریه
vbehnood@gmail.com
سیاست‌های جدید ‌‌ایلان ماسک موجب شده تا مهاجرت کاربران از توئیتر و استقبال از رقبایی مانند ماستودون در سال میلادی جدید پیش‌بینی شود. سایت ورج که در حوزه آخرین تحولات فناوری‌های رسانه‌‌ای فعالیت می‌کند در یک ادعای جدید گفته است: «رسانه‌ها جدایی خود را از توئیتر آغاز خواهند کرد. تبلیغات مستمر ‌‌ایلان ماسک از اهداف و شخصیت‌های راستگرا، کاربران برجسته‌تری را که به طور فزاینده‌ای خود را به خاطر رفتارهای شوک آور و رویکرد مبتنی بر هوی و هوس او نسبت به تعدیل محتوا ناامید می‌کنند، می‌راند. پلتفرم‌های جایگزین مانند Mastodon، پناهگاه امنی را برای افراد بیشتری - بویژه روزنامه‌نگاران - ارائه می‌کند. تا پایان سال 2023، توئیتر دیگر برنامه اخبار روزانه را به طور پیش فرض برای کل مطبوعات ‌‌ایالات متحده تنظیم نمی‌کند.»

فیل‌های منقرض شده 
رقیب جدید توئیتر






این ادعا در حال شکل‌گیری است. با توجه به محدودیت‌ها و سیاست‌های جدید توئیتر برخی رقبا مانند ماستودون کاربران را به سمت خود جذب کرده‌اند و رقم کاربران که در حال حاضر نزدیک به 5 میلیون نفر است، در حال افزایش است. ماستودون یک شبکه اجتماعی است که در آن می‌توان نوشته، عکس و ویدیو به اشتراک گذاشت و با کاربران دیگر برهم‌کنش داشت. نرم‌افزار این شبکه اجتماعی توسط خیریه‌ای آلمانی و تحت رهبری روچکو، ارائه شده است.محیط ماستودون برای نوشته‌های کوتاه (میکروبلاگینگ) بهینه شده و سقف پیش‌فرض نوشته‌ها در آن ۵۰۰ نویسه است. واژه ماستودون برگرفته از نام یک گونه منقرض‌شده از راسته فیل‌سانان است که شبیه ماموت‌ها و فیل‌های امروزی بودند و حدود 10 هزار سال پیش منقرض شدند.
این شبکه اجتماعی بر اساس ادعای خود دارای ویژگی‌های زیر است:

غیر متمرکز
ارتباطات جهانی فوری برای تعلق داشتن به یک شرکت بسیار مهم است. هر سرور Mastodon یک موجودیت کاملاً مستقل است که قادر به تعامل با دیگران برای تشکیل یک شبکه اجتماعی جهانی است.
متن باز
Mastodon یک نرم افزار رایگان و متن باز است. ما به حق شما برای استفاده، کپی، مطالعه و تغییر Mastodon به دلخواه شما اعتقاد داریم و از مشارکت‌های جامعه بهره‌مند می‌شویم.
غیر قابل فروش
ما به آژانس شما احترام می‌گذاریم. صفحه کار شما توسط شما تنظیم و‌‌ ایجاد شده است. ما هرگز تبلیغاتی ارائه نمی‌دهیم یا نمایه‌هایی را برای دیدن شما ارسال نمی‌کنیم. ‌‌این بدان معناست که داده‌ها و زمان شما تنها مال و شماست.
قابلیت همکاری
Mastodon که روی پروتکل‌های وب بازساخته شده است، می‌تواند با هر پلتفرم دیگری که ActivityPub را پیاده‌سازی می‌کند صحبت کند. با یک حساب کاربری به کل برنامه‌های اجتماعی دسترسی خواهید داشت.


تفاوت ماستودون
با توئیتر
این شبکه اجتماعی از طریق مرورگر یا اپلیکیشن ‌‌آیفون و‌‌‌ اندروید قابل استفاده  است و حداقل ۲۰ اپلیکیشن شخص ثالث نیز برای دسترسی به ماستودون طراحی شده‌اند.
ماستودون برخلاف توئیتر پست‌های خود را نه بر اساس الگوریتم، بلکه به ترتیب تاریخ نمایش می‌دهد. خبری هم از تبلیغات نیست و بودجه را جامعه تأمین می‌کند. هزینه اکثر سرور‌ها توسط کاربرانش تأمین می‌شود. بودجه سرور‌های تحت نظارت ماستودون (ماستودون سوشال و ماستودون آنلاین) از طریق پلتفرم پتریان (Patreon) تأمین می‌شود. پتریان یک پلتفرم خرید اشتراک و عضویت معروف در بین تولیدکنندگان محتواست.
در حالی که توئیتر یک شبکه اجتماعی واحد است و مردم با ثبت‌نام در آن محتوای خود را تنها در‌‌ این شبکه اجتماعی به اشتراک می‌گذارند، ماستودون در واقع پلتفرمی‌ فدرالی است و مجموعه‌ای از شبکه‌های اجتماعی یا سرور‌ها با مالکان مختلف را به یکدیگر متصل می‌کند.
ماستودون برخلاف دیکسورد و توئیتر قدرتی در مقابل کاربران یا سازندگان سرور‌ها ندارد. در نتیجه خبری از نظارت بر محتوا یا قانونگذاری در مورد پست‌ها نیست.
هر کدام از سرورها به شکل جداگانه می‌توانند قوانینی را برای ارتباط با یکدیگر مشخص کنند.
آیا مهاجرت به سمت پلتفرمی که ابزارهای نظارتی جدی ندارد بیانگر سلیقه کاربران و دوری از کنترل‌ها در شبکه‌های اجتماعی است؟ به نظر می‌رسد، سال جدید میلادی تحولاتی از جمله تغییرات در شکل‌گیری متاورس، میزان رجوع به آژانس‌های خبری و ظهور پلتفرم‌های جدید را در پی خواهد داشت. سؤال این است که در چنین بستری حکمرانی رسانه‌ای اروپا تشدید نمی‌شود؟


چطور در ماستودون
 فعالیت کنیم؟
​​​​​​​برای ثبت‌نام در‌‌ این شبکه اجتماعی به یک آدرس‌‌ ایمیل فعال نیاز دارید و مراحل آن را می‌توانید از طریق اپلیکیشن یا وب‌سایت طی کنید. پس از دانلود اپلیکیشن یا مراجعه به وب‌سایت به آدرس https://mastodon.social/، سرور‌های مختلف ماستودون را مشاهده می‌کنید.ماستودون یک شبکه غیرمتمرکز است. درست همان طور که نشانی‌های ‌‌ایمیل را می‌توان روی سرورهای گوناگونی مانند GMail یا Hotmail یا Yahoo، ثبت کرد، کاربران شبکه ماستودون نیز می‌توانند حساب خود را روی سرورهای گوناگونی باز کنند. ضمن‌‌اینکه تمامی‌سرورهای ماستودون به زبان فارسی هم در دسترس هستند. شما می‌توانید محیط هر سروری را براحتی و با چند کلیک به زبان پارسی تغییر دهید. چند نمونه از سرورهای شناخته‌شده ماستودون را نام می‌بریم:
mastodon.social سروری که برنامه‌نویس اصلی نرم‌افزار ماستودون مدیر آن است.
mstdn.social یکی از سرورهای بزرگ.
mastodon.online دومین سروری که برنامه‌نویس اصلی ماستودون مدیر آن است.
tilde.zone سروری که قابلیت‌های بیشتری نسبت به ماستودون دارد و از چنگال Glitch-soc استفاده می‌کند.
PersiansMastodon سروری برای ارتباط فارسی (پارسی) زبانان در سراسر دنیا بدون هیچ‌گونه سانسور و جهت‌گیری است.
persadon.com پرسادون، سروری که با هدف گردهم‌آوری کاربران پارسی‌زبان پایه‌گذاری شده است.
social.tchncs.de یکی از نخستین سرورهای ماستودون.
fosstodon.org سروری برای کاربران و علاقه‌مندان به نرم‌افزارهای آزاد و متن‌باز (صرفاً به انگلیسی).
mastodon.cloud یکی از سرورهای بزرگ دیگر.
چهار حالت مختلف نمایش نوشته‌ها شامل عمومی، فهرست نشده، خصوصی و مستقیم در دسترس کاربر قرار دارند.
برای یافتن کاربرهای دیگر در شبکه ماستودون کافی‌ است نام و سرور آنها را به‌صورت یک آدرس‌‌ایمیل بنویسید. مثلاً برای یافتن کاربر user که در سرور mastodon.social ثبت‌نام کرده، باید در کادر جست‌و‌جو ابتدا واژه user و پس از آن علامت @ و سپس عبارت mastodon.social را وارد کرده و دکمه جست‌و‌جو را بفشارید.