نفیسه امامی
خبرنگار

بیش از 80 روز است که شیوه پرداخت خرید نان در تهران و بسیاری از شهرهای کشور تا حدودی متفاوت شده است و خریداران صرفاً باید از طریق دستگاه‌های کارتخوان که به وزارت اقتصاد مرتبط است، پول خرید نان را پرداخت کنند. براساس آمارهای ادارات‌کل غله و خدمات بازرگانی، 75 هزار واحد نانوایی فعال سنتی در سطح کشور وجود دارد که از زمان آغاز طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان بیش از 70 هزار نانوایی به سامانه تجهیز شده‌اند، در حالی که سطح پوشش فعلی این طرح حدود 95 درصد کل نانوایان است. روزانه فروش حدود 100 میلیون قرص نان در سامانه ثبت می‌شود که شامل 7.5 میلیون تراکنش بانکی است. این تعداد تراکنش توسط 6.5 میلیون کارت بانکی یکتا انجام می‌شود و به‌طور متوسط هر 3 روز خرید نان توسط 28 میلیون خانوار ایرانی انجام می‌‌گیرد. برآورد دولت این است که سالانه حدود 10 میلیون تن گندم برای تأمین نان مردم مصرف می‌شود اما در حدود 30 درصد عرضه خارج از شبکه وجود دارد که با اجرای این طرح، جلوی آن گرفته می‌شود.
افزایش قیمت نان شایعه است
اولین مسأله مهم در اجرای طرح هوشمندسازی، ثبات قیمت نان سنتی است، زیرا مردم سهمیه نان ندارند و این موضوع از ابتدا در این طرح هیچ جایگاهی نداشت. از سوی دیگر کارت نان نیز یک شایعه رسانه‌ای بود و قرار نیست هیچ افزایش قیمتی برای نان سنتی درنظر گرفته شود. طبق گفته محمد جلال مشاور وزیر اقتصاد، نانوایی‌های موجود که اغلب نانوایی‌هایی هستند که آرد را تبدیل به نان می‌کنند، بدون محدودیت، بعد از اجرای طرح، می‌توانند آرد خودشان را دریافت کنند و هیچ نگرانی درخصوص مقدار سهمیه و محدودیت ساعت کار نخواهند داشت.
پرداخت 15 درصد تشویقی به نانوایان
بیژن نوروز مقدم رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران در گفت‌وگو با «ایران» با اشاره به نصب دستگاه‌های پوز در نانوایی‌های کل کشور گفت: این دستگاه‌ها هنوز در حال نصب هستند و در تهران در حدود 700 تا 800 نانوایی هستند که هنوز به دستگاه کارتخوان مجهز نشده‌اند. این دستگاه‌ها متعلق به سامانه بانک سپه هستند و به وزارت اقتصاد متصل شده‌اند. وی افزود: با اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد، نان سنتی نه گران شده است و نه در تعداد خرید برای مردم محدودیت ایجاد شده است.
نوروز مقدم با اشاره به تشویق دولت برای نانوایان با اجرای طرح هوشمندسازی گفت: دولت افزایش قیمت نان را به عنوان خط قرمز خود تعیین کرده است چون نان قوت غالب مردم است و از این جهت نمی‌خواهد مشکلی برای اقشار مختلف جامعه به وجود بیاید. با توجه به بالا رفتن هزینه‌های نانوایی‌ها از جمله حقوق و دستمزد کارگران، اجاره نانوایی و هزینه‌های حمل و نقل، دولت 15 درصد تشویقی برای نانوایان برای پخت نان نوع یک و جبران هزینه‌های فعلی در نظر گرفته است. رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران افزود: در این طرح تشویقی به هر نانوایی در پایان هر روز کاری و به تعداد قرص‌های نان فروخته شده، 15 درصد تشویقی داده می‌‌شود، درحالی که در گذشته چنین تشویقی وجود نداشت.
وی در توضیح نان‌های نوع یک و نوع دو بیان کرد: نان نوع یک شامل نان‌هایی می‌‌شود که با آرد یارانه ای پخته می‌‌شوند و نان نوع دو شامل نان‌های آزادپزی است که از زمان دولت نهم شکل گرفتند و قیمت آنها بالاتر از نان‌های پخته شده با آرد یارانه ای است. نوروزمقدم در پایان سخنانش با اشاره به اینکه هنوز عده‌ای اقدام به پرداخت پول نقد به جای پرداخت از طریق کارتخوان می‌‌کنند، افزود: متأسفانه هنوز بسیاری برای خرید نان پول نقد می‌‌دهند که این مسأله باید در طرح مورد نظر دیده شود. به نانوایی‌ها اعلام شده است می‌‌توانند به تعداد متعارفی برای خرید نان از کارت متعلق به نانوایی مبلغ را بپردازند و در مقابل پول نقد را از خریداران دریافت کنند اما هنوز مشخص نشده است که این تعداد متعارف چقدر است.  
افزایش کیفیت نان
دولت هوشمندسازی یارانه آرد و نان را به صورت آزمایشی در برخی از نانوایی‌های استان زنجان کلید زد و هدف از اجرای این طرح را جلوگیری از قاچاق آرد و توزیع عادلانه یارانه‌ها عنوان کرد. دولت برای دستیابی به این هدف نانوایی‌ها را به کارتخوان‌های هوشمند مخصوص این طرح مجهز کرده تا از طریق این تراکنش‌ها حجم مصرف آرد و حجم تولید نان را به صورت لحظه‌ای رصد کند. یکی از اهداف مهم دولت با اجرای این طرح، بالا بردن کیفیت نان است تا فضای رقابت‌پذیری میان نانوایی‌ها ایجاد شود و هر کدام برای جذب بیشتر مشتری، کیفیت نان را افزایش دهند. 
 اجرای مرحله اول طرح هوشمند سازی یارانه آرد و نان از 30 خردادماه در استان تهران هم آغاز شده است و برآورد می‌‌شود با اجرای این طرح درکشور، از هدررفت سالانه بیش از حدود چهار میلیون تن نان در کشور و قاچاق گسترده آرد یارانه‌ای جلوگیری شود.

امین محمودی
خبرنگار

 ایران ششمین تولیدکننده بزرگ گوجه فرنگی و چهارمین صادرکننده این محصول در جهان محسوب می‌‌شود.
به واسطه تولید بالای این محصول، ایران یکی از کشورهای سرآمد در زمینه تولید رب گوجه فرنگی نیز محسوب می‌‌شود، به طوری که هر ساله علاوه بر تأمین بازار داخل نزدیک به نیمی از این محصول به دیگر کشورها صادر می‌‌شود. در سال گذشته نیز به واسطه قیمت پایین گوجه فرنگی در کشور و افزایش نرخ‌های جهانی رب گوجه فرنگی صادرکنندگان با سود سرشاری در این حوزه روبه‌رو شدند.
تولید سالانه 600 هزار تن رب گوجه در کشور
سیدمحمد میررضوی، دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران در گفت‌وگوی اختصاصی با «ایران» اظهار کرد: میزان تولید سالانه رب گوجه سالانه 600 هزار تن است که این عدد با توجه به نزولات آسمانی و تولید گوجه در کشور هر ساله اندکی بالا و پایین می‌‌شود.
وی افزود: از این میزان سالانه چیزی حدود 250 هزار تن (35 درصد)  رب گوجه به دیگر کشورها صادر می‌‌شود. از این میزان در سال گذشته 2هزار تن آن توسط سازمان تعاون روستایی صادر شده است.
 رب گوجه ایرانی سر سفره 436 میلیون نفر
صادرکنندگان ایرانی طی 10 سال اخیر ترجیح داده‌اند که محصول خود را به بازارهای بسیار نزدیک صادر کنند به طوری که مقاصد مهم صادراتی رب گوجه فرنگی ایران کشورهای عراق، افغانستان، روسیه، پاکستان و کویت بوده است. یکی از بزرگ‌ترین کشورهای واردکننده رب گوجه فرنگی دنیا عراق است که 20 درصد بازار رب گوجه فرنگی این کشور توسط صادرکنندگان کشورمان تأمین می‌‌شود، اما در مجموع می‌‌توان گفت رب گوجه ایران در دنیا میهمان سفره بیش از 436 میلیون نفر می‌شود. آمارهای سه ماهه نخست گمرک نشان می‌‌دهد که صادرکنندگان رب گوجه این محصول را به 35 کشور دنیا  صادر کردند به طوری که طی این مدت 20هزار و 890 تن رب گوجه به ارزش 12 میلیون و 303 هزار دلار از کشورمان صادر شده است.
مهم‌ترین مقاصد صادراتی این محصول  کشورهای همسایه خصوصاً عراق، افغانستان و کویت و کشورهای اروپایی از جمله آلمان، انگلستان، روسیه، ترکیه، بلژیک، سوئیس و سوئد بوده است، از طرف دیگر این آمارها حاکی از آن است که علاوه بر کشورهای همسایه این محصول ایرانی به کشورهای دوردست از جمله کانادا و هندوراس در قاره امریکا و نیجر، ساحل عاج، سومالی و کنیا در آفریقا نیز راه پیدا کرده است.
 قیمت تمام شده رب گوجه فرنگی 38 هزار تومان است
محمد مختاریانی، عضو هیأت مدیره سندیکای کنسرو و دبیر کمیته رب گوجه فرنگی این سندیکا در گفت‌وگو با «ایران» اظهار داشت: در حال حاضر با احتساب میزان مصرف گوجه برای تولید رب و هزینه دیگر مواد اولیه این محصول به طوری که هر قوطی رب 800 گرمی 38 هزار تومان برای تولیدکننده تمام می‌‌شود و باید این محصول در خرده فروشی‌ها به قیمت 45 هزار تومان به دست مصرف کنندگان برسد.
وی در ادامه درخصوص بازارهای صادراتی این محصول عنوان کرد: در حال حاضر 20 درصد بازار عراق را صادرکنندگان ایرانی از آن خود کرده‌اند که امیدواریم با گسترش تعاملات تجاری با این کشور زمینه توسعه صادرات این محصول فراهم شود.
دبیر کمیته رب گوجه فرنگی سندیکای کنسرو خاطرنشان کرد: بازار این محصول در عراق بسیار گسترده‌ است به طوری که آنها به ازای هر فرد نیم کیلو مجانی در اختیار مردم کشور خودشان قرار می‌دهند تا از مصرف کنندگان حمایت کنند.
 تولیدکنندگان رب گوجه‌فرنگی در کنار دولت هستند
مسعود بختیاری، نایب رئیس سندیکای صنایع کنسرو نیز با بیان اینکه مهم‌ترین آفت صنعت تولید رب گوجه فرنگی قیمت‌گذاری دستوری است، اظهار کرد: تولیدکنندگان در شرایط فعلی حاضرند با سود صفر درصد به روند تولید ادامه بدهند و از سود قانونی 17 درصد بگذرند ولی به تولید و امنیت غذایی کشور مشکلی وارد نشود.
بختیاری با اشاره به رابطه بین افزایش قیمت رب گوجه فرنگی و کاهش قدرت خرید مصرف کنندگان نیز افزود: تولیدکنندگان به‌دنبال افزایش نرخ محصولات تولیدی نیستند، چرا که افزایش نرخ به معنی حذف تدریجی یک کالا از سبد مصرف خانوارها است؛ ما تلاش داریم قیمت‌ها واقعی شوند.
نایب رئیس هیأت مدیره سندیکای کنسرو ایران در ادامه با بیان اینکه قیمت رب گوجه فرنگی باید 45 هزار تومان اعلام شود، گفت: تولیدکنندگان در کنار دولت هستند و می‌دانند که در چه شرایط اقتصادی قرار داریم اما لازم است در این شرایط به تولیدکنندگان نیز توجه شود تا آنها حداقل محصولات خود را با ضرر و زیان به فروش نرسانند.

علی‌اصغر محمدپور مدیرعامل شرکت صنایع شیر ایران (پگاه) در نشست خبری از چالش‌های تولید، فروش و صادرات محصولات لبنی گفت و از رسانه‌ها درخواست کرد توجه بیشتری به مقوله فرهنگ‌سازی و افزایش سرانه مصرف لبنیات که رابطه مستقیم با سلامتی دارد، داشته باشند.
وی عدم هماهنگی‌ها را یکی از آسیب‌های دیگر صنایع لبنی دانست که موجب اتلاف وقت و هزینه تولید محصولات و داخلی‌سازی می‌شود.
محمدپور گفت: این آسیب‌ها به تولید کشور برخلاف سخنان رهبر معظم انقلاب درباره تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین است.
عضو هیأت مدیره انجمن صنایع لبنی ایران، تصریح کرد: با افزایش قیمت‌ها طبیعتاً قیمت لبنیات نیز بالاتر می‌رود و راهی برای ثابت ماندن این قیمت‌ها وجود ندارد.
مدیرعامل پگاه در ادامه هدف شرکت را نهایی‌سازی تولید محصولات دانش‌بنیان خواند و گفت: ساخت محصول با کیفیت رسالت پگاه است اما بعضاً صحبت‌هایی درباره تمام صنایع لبنی می‌شود که موجب دلسردی فعالان این صنعت خواهد شد.
در خاتمه عضو هیأت مدیره انجمن صنایع لبنی ایران خاطرنشان کرد: اگر مسائل حاشیه‌ای و تعزیراتی دغدغه تولیدکننده صنعت لبنیات نباشد، می‌توانیم به کارهای تولیدی و ارز‌آوری بپردازیم.
گفتنی است قیمت شیر و دیگر فرآورده‌های لبنی طی چند سال گذشته با افزایش قیمت روبه‌رو بوده‌اند که این امر کاهش مصرف آنها را به‌دنبال داشته است از این رو فرهنگ‌سازی برای افزایش مصرف ضروری به نظر می‌رسد.