گروه اقتصادی / طی سال‌های اخیر چک به عنوان یکی از مهم‌ترین اوراق بهادار کشور، تغییرات زیادی را تجربه کرده است. درحالی که نقایص قانونی و حقوقی باعث شده بود تا اعتبار چک برای فعالان اقتصادی و مردم کاهش یابد، تصویب و اجرای قانون جدید چک باعث شد تا به‌تدریج اعتبار به چک بازگردد. در گام نخست، چک‌های صیادی با شکل یکسان جای چک‌های سنتی بانک‌ها را گرفت و در تازه‌ترین تحول، چک‌های الکترونیکی پا به بازار گذاشته‌اند تا رفته‌رفته مردم با دسته چک‌های مرسوم خداحافظی کنند.
درهمین راستا روز گذشته با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت، رئیس کل بانک مرکزی و وزیر امور اقتصادی و دارایی سامانه امن چک دیجیتال (چکاد) رونمایی شد. چک الکترونیک نوع جدیدی از چک است که سرعت، دقت و امنیت بیشتری در عملکرد و نقدشوندگی نسبت به چک‌های کاغذی دارد و همه قوانین چک کاغذی برای آن قابل اجرا است و با یک امضای الکترونیکی اعتبار پیدا می‌کند.
بازگرداندن اعتبار به چک
رئیس کل بانک مرکزی در آیین رونمایی از چک دیجیتال با بیان اینکه بازگرداندن اعتبار به چک مهم‌ترین هدف قانون جدید چک بوده است افزود: چک یکی از ابزارهای مهم پرداخت در کشور است که نقش بسزایی در مبادلات اقتصادی مردم دارد و هرچه اعتبار چک افزایش یابد و اعتماد مردم به این ابزار بیشتر شود به بهبود فضای کسب و کار در کشور کمک می‌شود.
علی صالح‌آبادی تصریح کرد: در گذشته گیرنده چک از وصول مطالباتش اطمینان کامل نداشت و این مهم یکی از موانع تسهیل کسب و کارها بود اما در حال حاضر این اطمینان به شکل چشم‌گیری افزایش یافته و با ضوابط موجود صادرکننده چک برای مصون ماندن از عواقب بعدی، خود را ملزم به پرداخت تعهد خود می‌داند.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به راه‌اندازی چک دیجیتال در سه بانک تجارت، پارسیان و صادرات از روز 21 آبان، تصریح کرد: بزودی این ابزار در همه بانک‌ها فعال می‌شود.
بسته جدید کنترل بازار ارز به‌زودی اعلام می‌شود
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بسته جدید کنترل بازار ارز بزودی اعلام می‌شود، گفت: آزادسازی ارزهای مسدود شده در کره جنوبی در حال انجام است. صالح‌آبادی در حاشیه مراسم رونمایی از سامانه چک الکترونیک در پاسخ به خبرنگار ایرنا درباره کنترل بازار ارز اظهار کرد: همان‌طور که برای کنترل بازار سکه اقداماتی انجام شد برای کنترل بازار ارز نیز طی روزهای آینده بسته و ابزار جدیدی اعلام می‌شود. وی درباره ارزهای بلوکه شده نیز گفت: آزادسازی ارزهای مسدود شده در کره جنوبی در حال انجام است. به محض وصول منابع جزئیات اعلام می‌شود.
کاهش هزینه تولید، دستاورد چک دیجیتال
وزیر امور اقتصادی و دارایی در مراسم رونمایی از چک دیجیتال گفت: هزینه مبادله برای تولیدکنندگان یکی از دغدغه‌های مهم برای آنان بوده است. در این سال‌ها که به نام حمایت از تولید نام‌گذاری شده است کاهش هزینه‌های تولید از جمله هزینه‌های مبادله می‌تواند گام مؤثری در پیشبرد اهداف اقتصاد باشد که چک دیجیتال می‌تواند این مسیر را هموار کند.
سید احسان خاندوزی با اشاره به اهمیت کاهش نااطمینانی در فعالیت‌های اقتصادی تصریح کرد: بسته‌های سیاستی حمایت از تولید شامل چک الکترونیک، برات و سفته الکترونیک و همچنین درگاه ارائه مجوزهای ملی با کاهش هزینه مبادله برای تولیدکنندگان و با کاهش نااطمینانی در فضای کسب و کار نتایج خوبی برای اقتصاد کشور به بار می‌آورد.
وزیر امور اقتصادی و دارایی افزود: شبکه بانکی با افزایش ضریب نفوذ چک الکترونیک در میان مردم در کنار افزایش رضایت مردم و مشتریان و کاهش هزینه‌های غیربهره‌ای بانک‌ها می‌تواند نقش مهمی برای تسهیل تولید در اقتصاد کشور داشته باشد.
از صحبت‌هایم در جلسه مجلس سوء‌برداشت شد
وزیر امور اقتصادی و دارایی در حاشیه مراسم رونمایی از چک الکترونیک در پاسخ به ابهامات و انتقادات پیش آمده پس از جلسه مجلس درباره بررسی عملکرد دستگاه‌های مسئول در اجرای تبصره ۱۸ بودجه ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اظهار کرد: بنده ملاحظات نمایندگان مجلس را کاملاً درک می‌کنم. خودم هم در جایگاه نمایندگی بوده‌ام و می‌دانم که مجلس دغدغه مردم و مشکلات آنها را دارد و حل این مشکلات در گرو همکاری مجلس و دولت است. وی افزود: در موضوع تبصره ۱۸ نیز اتفاقاً همکاری بسیاری خوبی از جانب کمیسیون‌های مجلس انجام شده است که جا دارد از شخص رئیس مجلس و کمیسیون قدردانی کنم. مطالبه و نظارت مجلس و پاسخ‌گویی دولتمردان امری ضروری است.
وزیر اقتصاد ادامه داد: متأسفانه از اظهارات بنده درباره موضع رئیس مجلس سوء‌برداشت شده و برخی به‌دنبال فرصت برای تفرقه‌افکنی میان دولت و مجلس‌ هستند در زمانی که شرایط خاص کشور بیش از پیش نیازمند همکاری است. در خصوص لایحه اموال تملیکی، تلاش کرده و می‌کنیم تفاوت دیدگاهی که پیرامون لایحه دوفوریتی وجود دارد حل و فصل شده و لایحه به جریان بیفتد.
هماهنگی بانک مرکزی و وزارت صمت در زمینه امضای الکترونیک
وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در این مراسم چک دیجیتال را گامی دیگر در توسعه اقتصاد دیجیتال برشمرد و گفت: تسهیل در حوزه پولی و مالی باعث شکوفایی و رشد بخش تولیدی اقتصاد کشور می‌شود که چک دیجیتال می‌تواند نقشی تأثیرگذار در این تسهیل ایفا کند. سید رضا فاطمی‌امین افزود: همدلی و هماهنگی که بین بخش‌های مختلف اقتصادی کشور وجود دارد نویدبخش روزهای خوب اقتصادی و توسعه در آینده خواهد بود. وی به هماهنگی بانک مرکزی و وزارت صمت در زمینه امضای الکترونیک اشاره کرد و افزود: خوشبختانه و علیرغم موانعی که طی سال‌های گذشته وجود داشت، با تعامل مناسبی که وجود دارد اتفاقات مثبتی در زمینه امضای الکترونیکی انجام شده است. 
کسانی مجاز به واردات خودرو هستند که انتقال تکنولوژی انجام دهند
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: کسی که خواستار واردات خودرو است حتماً باید انتقال فناوری را انجام دهد، حال ممکن است برخی واردکننده‌ها که قبلاً خودرو وارد می‌کردند امکان اجرای این شرط را نداشته باشند.
فاطمی‌امین در حاشیه مراسم رونمایی از چک الکترونیک در خصوص انتقاد مطرح شده درباره اینکه شرکت‌های اعلامی توسط وزارت صنعت شرایط لازم را برای واردات خودرو ندارند و وزارت صنعت چرا دلایل خود را برای اعلام این اسامی مطرح نمی‌کند، گفت: نکته‌ای که وجود دارد این است که براساس قانون ساماندهی صنعت خودرو قیدهایی برای واردات خودرو گذاشته است.
وی افزود: کسی که خواستار واردات است حتماً باید انتقال فناوری را انجام دهد، حال ممکن است برخی واردکننده‌ها که قبلاً خودرو وارد می‌کردند امکان اجرای این شرط را نداشته باشند. این شرط یک الزام قانونی است و تمام کسانی که امکان اجرای شروط قانون را داشته باشند مجاز به واردات خودرو هستند.
همه چیز درباره صدور و نقد شدن چک الکترونیک
چک الکترونیک نوع جدیدی از چک است که سرعت، دقت و امنیت بیشتری در عملکرد و نقدشوندگی نسبت به چک‌های کاغذی دارد و تمام قوانین چک کاغذی برای آن قابل اجرا است و با یک امضای الکترونیکی اعتبار پیدا می‌کند.
به همین منظور، سامانه چکاد با هدف ایجاد بستری برای ارائه چک امن دیجیتال و رفع مخاطرات احتمالی چک‌های کاغذی راه‌اندازی شده است که امکان مدیریت و نظارت آنلاین مبادله چک را برای شبکه بانکی و بانک مرکزی فراهم می‌کند. از مزایای چک الکترونیک می‌توان به سرعت زیاد در ثبت و پردازش چک‌های الکترونیکی، عدم نیاز به ارسال نسخه فیزیکی چک، حذف نگرانی افراد در خصوص ثبت چک در سامانه و امنیت بالا و عدم امکان سرقت یا تحریف چک اشاره کرد.
عضویت در همراه بانک، نصب و فعال‌سازی برنامه «هامون» جهت ثبت امضای الکترونیکی و همچنین داشتن یک حساب جاری با امکان صدور دسته چک پیش نیازهای استفاده از خدمات سامانه چکاد به منظور دریافت و صدور چک دیجیتال است.
پس از فعال‌سازی خدمت چک دیجیتال در منوی مربوطه در همراه بانک خدمات مربوط به چک دیجیتال اعم از درخواست صدور دسته چک، صدور چک، امکان وصول درون بانکی و بین بانکی چک، بانکی مشاهده دسته چک صادر شده و برگه‌های چک دیجیتال، مشاهده چک‌های دریافتی، انتقال چک دیجیتال، ضمانت چک، مسدودسازی چک، ابطال چک و نقد کردن چک بدون مراجعه به شعبه قابل انجام خواهد بود.

تفاهمنامه مشترک بانک‌های پاسارگاد، رفاه، پست بانک، کارآفرین و سامان با وزارت صنعت، معدن و تجارت با موضوع عملیاتی کردن اوراق گام در زمینه تأمین مالی زنجیره تولید در حضور رئیس کل بانک مرکزی و وزرای صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصاد و دارایی به امضا رسید، بر این اساس مجموع بانک‌های عامل در این زمینه به عدد 17 رسید.
رئیس کل بانک مرکزی در آیین امضای تفاهمنامه مشترک 5 بانک عامل و وزارت صنعت، معدن و تجارت در زمینه اوراق گام گفت: حجم اوراق گام از ابتدای صدور این ابزار تاکنون به 36.3 هزار میلیارد تومان رسید و با توجه به غیرتورمی بودن این ابزار در حمایت از تولید، این مهم در دستور کار دولت قرار دارد.
به گزارش بانک مرکزی، علی صالح‌آبادی در این جلسه با اعلام خبر عملیاتی شدن اوراق گام در 17 بانک عامل خواهان تلاش افزون‌تر برای گسترش استفاده از ابزار اوراق گام شد و گفت: براساس مصوبات ستاد اقتصادی دولت، مقرر شده تا حداقل 20 درصد از کل سرمایه در گردش بخش تولید در سال‌جاری از طریق تأمین مالی زنجیره‌‌ای انجام شود ضمن آنکه بخش دیگر آن نیز از طریق استعلام از صورتحساب الکترونیکی و اتصال به سامانه جامع تجارت باید انجام گیرد.
صالح‌آبادی با اشاره به نیاز صنعت دارو به سرمایه در گردش گفت: با توجه به اینکه نرخ ارز صنایع دارویی تغییر یافته است نیاز آنها به سرمایه در گردش در حال حاضر بیشتر شده است. لذا مصوباتی در شورای پول و اعتبار داشتیم که بانک‌ها سرفصل‌های بیشتری به سرمایه در گردش صنایع دارویی اختصاص دهند.
وی تأکید کرد: بانک‌ها بر اساس مصوبات جدید که سهمیه هر بانک به صورت جداگانه نیز تعیین و ابلاغ شده است نسبت به گذشته سرمایه در گردش بیشتری به صنعت دارو از طریق اوراق گام و یا منابع ریالی اختصاص دهند که مشکلات دارویی کشور حل شود.
در این جلسه همچنین وزیر صنعت، معدن و تجارت با تشکر از همکاری مطلوب بانک مرکزی و نظام بانکی در خصوص اجرایی شدن اوراق گام و استفاده آن در حوزه تولید خاطرنشان کرد: با توجه به رشد مناسب و ملموس تولید در سال‌جاری قطعاً نیاز این بخش به نقدینگی نیز فزونی یافته است. بر این اساس توان تسهیلات‌دهی بانک‌ها باید بر مبنای هدایت اعتبار و تخصیص بهینه منابع همگام و تقویت شود.
فاطمی‌امین با تأکید بر گسترش ابزار تأمین مالی زنجیره تولید به عنوان روشی غیرتورمی در حمایت از تولید افزود: تأمین مالی زنجیره‌ای تولید روشی مرسوم در دنیاست و خوشبختانه در یک سال گذشته از راه‌اندازی این ابزار به گواه آمارهای رسمی شاهد پیشرفت‌های خوبی در این زمینه هستیم و لازم است گسترش این ابزار مورد توجه قرار گیرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع ارتباط جریان کالا با جریان پول پرداخت و گفت: جریان پول در کشور بر اساس مکانیزم‌های بانکی روشن وشفاف است بر همین مبنا وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز با توجه به جریان پول توجه لازم به جریان کالا در قالب سامانه جامع تجارت داشته است و با این امر شفاف‌سازی در حوزه جریان کالا نیز محقق خواهد شد.