نفیسه امامی
 خبرنگار
​​​
بازار خرید و فروش برنج امسال در شرایط متفاوتی نسبت به سال‌های قبل قرار دارد و با گذشت حدود سه ماه از زمان برداشت، همچنان بازار خرید و فروش راکد و انتظارات برای کاهش قیمت برنج‌های نو ادامه دارد تا این محصول پرمصرف با نرخ منطقی در بازار عرضه شود. اگرچه پیش از این قیمت‌ها در تبعیت از شرایط کلان اقتصاد کشور، روند صعودی داشت، اما امسال بازار برنج از ثبات نسبی قیمتی برخوردار است.
امسال برخلاف سال‌های گذشته در ابتدای فصل برداشت، برنج‌های خارجی به کشور وارد شدند و از طرفی در داخل کشور نیز برداشت کشت دوم و عرضه آن به بازار با حجم قابل توجهی آغاز شده است. در نتیجه می‌توان امیدوار بود با خریدهای جدید و ورود محصول تازه، ثبات و تعادل قیمت‌ها در بازار تداوم یابد.
تولید برنج کشور در سال‌جاری به میزان ۲.۳ میلیون تن رسید که نشان از عملکرد مطلوب دولت است زیرا یکی از موضوعات مهم که از ابتدا در دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی دنبال شد، موضوع خودکفایی در محصول برنج بود. از سوی دیگر برای تأمین برنج مصرفی، 40 درصد برنج مورد نیاز کشور از محل واردات تأمین می‌شود. با توجه به اینکه امسال با لغو ممنوعیت فصلی واردات برنج روبه‌رو بودیم، خریدهای خارجی در شرایط بهتری رقم خورده است.
خوشبختانه امسال کیفیت برنج بالا و میزان ضایعات به‌شدت کاهش یافته است و طبق اعلام ساداتی‌نژاد وزیر جهاد کشاورزی میزان تولید برنج افزایش 25 درصدی در سال‌جاری داشته است، اما با این تفاسیر کشاورزان تمایل به فروش برنج با قیمت‌های مدنظر خود دارند و دربرابر کاهش قیمت مقاومت می‌کنند.

بازار راکد خرید و فروش برنج
حمیدرضا ناظری عضو اتحادیه شالیکوبی داران استان مازندران با اشاره به اینکه قیمت برنج در آبان ماه با کاهش همراه بوده است به «ایران» گفت: وضعیت بازار خرید و فروش برنج کساد است و خرید در حجم زیاد انجام نمی‌شود درحالی‌که برخلاف سال‌های قبل خریداران در زمان برداشت برنج اقدام به خرید در حجم زیاد می‌کردند اما امسال بیشتر برای نیاز روزمره خرید می‌کنند.
وی ادامه داد: قیمت برنج کیفی فریدونکنار در یک ماه گذشته در کارخانه 95 هزار تومان و برنج اطراف 90 هزار تومان بود درحالی‌که اکنون برنج اطراف به 80 هزار تومان رسیده است ضمن اینکه اگر کشاورز نیاز به نقدینگی داشته باشد، با قیمت‌های پایین‌تر هم برنج خود را می‌فروشد. چنانچه بازار به همین منوال حرکت کند، قیمت‌ها باز هم پایین‌تر می‌آید.
ناظری تصریح کرد: در سال‌های قبل با شروع فصل برداشت قیمت برنج در اواخر مردادماه کاهش پیدا می‌کرد اما بعد از گذشت یک ماه از زمان برداشت قیمت‌ها به تدریج رو به افزایش می‌گذاشت اما امسال چون تقاضا زیاد نیست بازار راکد شده است.
وی عرضه برنج را زیاد و تقاضا را کم عنوان کرد و افزود: در شرایطی که امسال با افزایش 20 تا 30 درصدی تولید برنج روبه‌رو هستیم اما حواله خرید استان‌های مختلف نسبت به گذشته رو به کاهش گذاشته است به همین علت هم قیمت‌ها قفل شده‌اند. از سوی دیگر امسال با رشد کاشت و برداشت ارقام پرمحصول برنج روبه‌رو هستیم. با توجه به اینکه سال گذشته قیمت ارقام پرمحصول مانند شیرودی افزایش یافت و کشاورزان ترغیب به کاشت این نوع برنج شدند، تولید نیز افزایش یافت.
عضو اتحادیه شالیکوبی داران استان مازندران واردات برنج را عامل تأثیرگذار دیگر در بازار برنج عنوان کرد و افزود: خبر لغو ممنوعیت واردات برنج هم بر افت و رکود بازار اثرگذار شد زیرا برنج‌های خارجی که طی 4 ماه اجازه ورود به کشور نداشتند، وارد شده و بر میزان برنج در بازارهای اشباع شده افزودند.
ناظری برنجکاران را تعیین کننده فعلی قیمت برنج عنوان کرد و گفت: کشاورزان در برابر کاهش قیمت‌ها مقاومت می‌کنند به طوری‌که اکنون برنج را به کارخانه کمتر از کیلویی 90 هزار تومان نمی‌دهند مگر اینکه نیاز به پول داشته باشد. دلیل این مقاومت کشاورز هم فروش برنج به کارخانه کیلویی 30 هزار تومان در سال قبل بود درحالی‌که همان برنج تا 120 هزار تومان در هر کیلو به فروش رسید، بنابراین کشاورزان اکنون به فروش کمتر از 100 تا 110 هزار تومان راضی نمی‌شوند.

کشاورزان در انتظار بالا رفتن قیمت برنج!
جمیل علیزاده شایق دبیر انجمن برنج پیشتر درباره آخرین وضعیت بازار برنج به «ایران» گفته بود: بعد از جهشی که در نرخ برنج از سال گذشته رخ داد، برنجکاران اولویت خود را در حفظ منافع شان درفروش محصول قرار دادند و به همین علت دیگر تمایل به فروش محصول با هر قیمتی ندارند در نتیجه کشاورزان از اواخر مردادماه شالی‌های خود را به بازار عرضه نکردند و منتظر بالا رفتن بیشتر قیمت‌ها هستند.
علیزاده شایق با اشاره به اینکه کشاورزان سود درنظر گرفته‌شده برای فروش برنج را قبول ندارند، گفت: برنجکاران با تعیین سود 20 درصدی موافق نیستند بلکه مدعی هستند باید سود 50 درصدی برای فروش برنج توسط دولت تعیین شود. به همین علت متأسفانه کشاورزان به کمتر از این میزان سود تمایلی نشان نمی‌دهند اما در عین حال دولت هم تعیین ارقام بالا برای برنج را به نفع مصرف کننده نمی‌داند.

امین محمودی
 خبرنگار

با توجه به تغییرات گسترده آب و هوایی در سراسر جهان، امنیت غذایی بسیاری از کشورها با بحران روبه‌رو شده، به طوری که این کشورها به‌دلیل کمبود مواد غذایی با تورم زیادی روبه‌رو شده‌اند.
این تغییرات اقلیمی و خشکسالی در یک دهه اخیر میزان تولیدات برخی از کالاهای اساسی و محصولات کشاورزی را در کشورمان با کاهش روبه‌رو کرده است.به طوری که آمارها نشان می‌دهد خشکسالی سبب شده سهم محصولات کشاورزی از صادرات غیرنفتی طی 20 سال اخیر از 24 درصد به 18 درصد برسد.
از طرف دیگر طی یک سال اخیر وقوع جنگ بین اوکراین و روسیه سبب شده بسیاری از محصولات کشاورزی جهش قیمت زیادی به خود بگیرند به همین دلیل کشورهای مختلف تلاش می‌کنند تا میزان ذخایر کالاهای اساسی و محصولات کشاورزی خود را بالا ببرند.
به همین دلیل می‌توان نتیجه گرفت که قیمت مواد غذایی در جهان بر اثر عواملی مانند افزایش شوک‌های اقلیمی، برداشت ضعیف محصولات، افزایش تقاضای جهانی، درگیری‌های منطقه‌ای و بحران ویروس کرونا از سال ۲۰۱۸ سیر صعودی داشته است اما با شروع جنگ روسیه و اوکراین بحران مواد غذایی رشد بیشتری را تجربه کرده است، به طوری که چین از ترس افزایش کمبود مواد غذایی در سراسر جهان بیش از نصف غلات جهان را وارد و در انبارهای خود ذخیره کرده است.

افزایش ذخایر کالاهای اساسی 
با شروع دولت سیزدهم
از زمان آغاز به کار دولت سیزدهم تاکنون، وزارت جهاد کشاورزی برنامه افزایش تولید محصولات کشاورزی و نائل شدن به خودکفایی در کالاهای اساسی را در دستور کار قرار داده است.
از این رو طی بیش از یکسال اخیر این وزارتخانه علاوه بر افزایش قابل توجه میزان خرید محصولات اساسی کشاورزی و کاهش محسوس قیمت نهاده‌های کشاورزی شامل کود و سم، توسعه کشت قراردادی و خرید حمایتی برخی از محصولات را در دستور کار قرار داده است.
علاوه بر این اجرای الگوی کشت محصولات کشاورزی و طرح جهش تولید در دیمزارها در دستور کار این وزارتخانه قرار گرفت تا خودکفایی تولید کالاهای اساسی محقق شود.
به طوری که طی یکسال اخیر میزان تولید برنج 25 درصد، جو 30 درصد و میزان خرید تضمینی گندم 55 درصد رشد داشته است، علاوه بر این در تولید انواع سبزی و صیفی‌جات کشورمان خودکفا بوده و صادرات 1 میلیارد و 200 میلیون دلاری را در یک سال اخیر تجربه کرده است.
طی این مدت تولید محصولات باغی افزایش ۷ درصدی داشته‌ و سطح زیر کشت گیاهان دارویی به ۲۸۰ هزار هکتار رسیده و تعداد گلخانه‌های کشور از مرز ۲۳۰۰ هکتار فراتر رفته است.
برای تولید مرغ در کشورمان نیز میزان جوجه‌ریزی واحدهای مرغداری به 135 میلیون قطعه رسیده و در تولید محصولات آبزی‌پروری ۲۵ درصد، در تولید ماهی در قفس ۲۵ درصد و در تولید میگو نیز ۲۷ درصد رشد تولید داشته‌ایم.

افزایش 160 درصدی ذخایر محصولات کشاورزی
در همین خصوص سیدجواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه ذخایر گندم کشور ۴۰ درصد افزایش یافته افزود: ذخایر برخی محصولات کشاورزی نیز ۱۶۰ درصد افزایش داشته است.
 وی افزود: تأمین پایداری و امنیت غذا از رسالت‌های جهاد کشاورزی است و تأمین غذای با کیفیت، سالم و ارزان با تکیه بر تولید داخل و نیز خودکفایی در محصولات کشاورزی از برنامه‌های این وزارتخانه است.
وزیر جهاد کشاورزی گفت: امروز باید تلاش شود تا دام در طی مدت سه ماه به وزن ایده‌آل برسد تا شاهد تولید غذای ارزان در این بخش باشیم.
ساداتی‌نژاد افزود: با توجه به شرایط اقلیمی کشور وزارت جهاد کشاورزی برنامه تحولی دارد و در این راستا باید تلاش شود تا دارای حاکمیت غذا در منطقه غرب آسیا شویم.
وی با بیان اینکه ذخایر گندم کشور ۴۰ درصد افزایش یافته افزود: ذخایر برخی محصولات کشاورزی نیز ۱۶۰ درصد افزایش داشته است.

 انبارها و سیلوها پر از کالای اساسی است
مهدی سروی، کارشناس مسائل کشاورزی و امنیت غذایی در گفت‌و‌گو با «ایران» در خصوص افزایش تولید محصولات کشاورزی در کشور گفت: طی یک سال اخیر با تدابیر وزارت جهاد کشاورزی و افزایش 130درصدی قیمت خرید تضمینی گندم شاهد افزایش تولید این کالای اساسی بوده‌ایم.
وی افزود: از طرف دیگر میزان تولید برنج، دانه‌های روغنی، جو و دیگر محصولات اساسی کشاورزی نیز با جهش روبه‌رو بوده که در کنار واردات قابل توجه این محصولات هم‌اکنون سیلوها و انبارهای ذخایر محصولات کشاورزی سرشار از کالا است.
این کارشناس مسائل کشاورزی و امنیت غذایی تصریح کرد: با توجه به اینکه همه کشورهای جهان در تلاشند تا امنیت غذایی خود را از طریق افزایش تولید و واردات تأمین کنند به نظر می‌رسد عملکرد وزارت جهاد کشاورزی در این خصوص قابل تقدیر است.

به گزارش روابط عمومی سازمان شیلات، سیدحسین حسینی معاون وزیر و رئیس سازمان شیلات ایران گفت: سالانه ​یک میلیون و ۲۵۹ هزار تن در شیلات تولید داریم که بعد از انقلاب بیش از ۹۰ درصد رشد داشته است.
وی با بیان اینکه صنعت شیلات در کشور قدمت ۷۰ ساله دارد، افزود: بیش از ۹۰ درصد تولیدات این صنعت مربوط به بعد از انقلاب است و امروز​یک میلیون و ۲۵۹ هزار تن در شیلات تولید داریم که از این رقم، ۷۰۲ هزار تن مربوط به صید و صیادی و ۵۵۷ هزار تن مربوط به آبزی‌پروری است و از این ۵۵۷ هزار تن به غیر از ۵۷ هزار تنی که پرورش میگو در سواحل است، بقیه در آب‌های داخلی و آب‌های شیرین است.
حسینی گفت: با داشتن ۵ هزار و ۸۰۰ کیلومتر سواحل شمال و جنوب می‌توان در برنامه تحولی تولید و پرورش ماهیان مرتبط به سواحل و میگو را از ۱.۳ میلیون تن به ۲.۶ میلیون تن در افق ۱۴۰۴ افزایش داد یعنی به اندازه ۷۰ سال گذشته تولید باید به‌صورت جهشی پیش برود.
وی افزود: با مطالعاتی که انجام شده و پلی گون‌های قابلیت پرورش در آب‌های جنوب و شمال تا ۱.۵ میلیون تن امکان پرورش ماهیان دریایی وجود دارد و به همین منظور برای ۵۰۰ هزار تن پرورش ماهی در دریا برنامه‌ریزی شده است و امیدواریم تا افق ۱۴۰۴ بسترسازی و زمینه آن فراهم شود تا بتوانیم به تولید برسیم. رئیس سازمان شیلات ایران گفت: سعی می‌کنیم از ۲۰۰ هزار هکتار مناطق مستعد برای پرورش میگو که الان ۲۰ هزار هکتار آن زیر کشت است به ۱۶۰ هزار تن تولید تولید برسیم و از ظرفیت‌های موجود بین دریا و ساحل که شامل سایر آبزیان، گیاهان آبزی، جلبک‌های دریایی، خیار دریایی، دو کفه‌ای‌ها و... استفاده کرد و به تولید افزود.
رتبه اول ایران در غرب اقیانوس هند در صید ماهیان تن
حسینی گفت: از ۷۰۲ هزار تن صیدی که وجود دارد ۲۹ هزار تن متعلق به شمال و بقیه آن مربوط به جنوب می‌شود و اگر دریا را به لحاظ شیلاتی به سه قسمت آب‌های کم‌عمق، عمیق و سطح تقسیم کنیم، در آب‌های کم‌عمق صید بی‌رویه انجام می‌شود، در سطح که همان تن ماهیان هستند ۲۷۵ هزار تن از ۷۰۲ هزار تن به خود اختصاص می‌دهد که در غرب اقیانوس هند بین ۳۲ کشور اول هستیم با ۱۷۴ هزار تن صید تن ماهیان و در کل اقیانوس هند بعد از اندونزی رتبه دوم را داریم.
پایین بودن متوسط مصرف سرانه آبزیان در ایران
رئیس سازمان شیلات با بیان اینکه متوسط مصرف سرانه آبزیان در دنیا ۲۵ کیلوگرم است که این سرانه در ایران حدود ۱۳ کیلوگرم است، گفت: باید اقداماتی برای افزایش مصرف سرانه صورت گیرد.
وی افزود: آبزیان با وجودی که در آب هستند، آب را مصرف نمی‌کنند، بنابراین با توجه به تنش آبی، متناسب با الگوی کشت و کم‌آب‌بر هستند، آبزیان فرصت مناسبی برای تأمین پروتئین با آب کمتر در سفره مردم هستند. حسینی در خصوص اقدامات سازمان شیلات برای کاهش قیمت آبزیان گفت: برای ارزان‌سازی قیمت آبزیان علاوه بر حذف واسطه‌ها و عرضه مستقیم به بازار و افزایش تولید در واحد سطح، این پروتئین باید با قیمت متعادل‌تری به بازار برسد.