میثم لطفی
خبرنگار
همزمان با ادامه یافتن ممانعت‌های رژیم صهیونیستی از حضور مردم در مسجدالاقصی و آواره شدن بیش از 500 فلسطینی از محله «شیخ جراح» در قدس، موج تازه‌ای از درگیری‌ها در نوار غزه ایجاد شد که زخمی شدن شماری از مردم بی‌پناه را به‌دنبال داشت و سرانجام در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان بزرگ‌ترین حمله نیروهای مقاومت علیه اسرائیلی‌ها رقم خورد. براساس گزارش‌های منتشر شده گروه‌های مقاومت فلسطین در پاسخ به حملات رژیم صهیونیستی در 48 ساعت نخست درگیری‌ها بیش از 600 راکت و موشک به شهرهای تل‌آویو و دیمونا و همچنین فرودگاه بین‌المللی بن گوریون شلیک کردند و به‌صورت همزمان کاربران فضای مجازی هم این نبرد را علیه دشمن پیش بردند. با‌وجود این پس از حذف چندین حساب کاربری در توئیتر و مسدود شدن برخی مطالب در اینستاگرام، شمار زیادی از مشترکان رسانه‌های اجتماعی در فلسطین اظهار داشتند که نمایش واقعیت از ناآرامی‌های اخیر سانسور شده است و شکست رژیم صهیونیستی در دنیای مجازی به نمایش گذاشته نمی‌شود. این اتفاق که مخالفت گسترده کاربران فلسطینی را به‌دنبال داشته است، نبرد آنها با صهیونیست‌ها را در جبهه مجازی به گونه دیگر پیش می‌برد.
نبرد در جبهه مجازی
تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی طی چند روز گذشته نشان می‌دهد که بخش‌های عمده‌ای از شهرهای بزرگ رژیم صهیونیستی مورد هدف نیروهای مقاومت قرار گرفته است. هفته گذشته خبرنگار نظامی رادیو ارتش رژیم صهیونیستی اعلام کرد بخش عمده اهالی این منطقه در پناه گاه‌ها به سر می‌برند و این بزرگترین حمله راکتی است که اسرائیل در تاریخ خود در معرض آن قرار گرفته است. سازمان ملل متحد هشدار داد تنش‌ها در این منطقه به سمت «جنگ تمام عیار» پیش می‌رود که دلیل اصلی آن آواره شدن مردم فلسطین از منطقه «شیخ جراح» عنوان شده است.
کاربران فلسطینی در شبکه‌های اجتماعی به‌صورت گسترده عکس‌ها و فیلم‌های مربوط به حملات رژیم صهیونیستی و موشک باران نیروهای مقاومت را به اشتراک می‌گذارند تا برخلاف سانسورهای صورت گرفته در فضای مجازی، مردم جهان بتوانند از نبرد تمام عیار فلسطینی‌ها مطلع شوند. در این راستا سازمان عفو بین‌الملل با انتشار مطلبی در صفحه اختصاصی خود در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت: «سانسورهای صورت گرفته در پی ناآرامی‌های تازه در فلسطین «استفاده غیرقانونی از زور» علیه «معترضان صلح طلب» است که حتی در فضای مجازی هم سرکوب می‌شوند.»
در حالی که درگیری‌ها در نوار غزه طی سال‌های اخیر همواره ادامه داشته است، شبکه‌های اجتماعی به یکی از ابزارهای مهم برای فلسطینیان تبدیل شده‌اند و بسیاری از مردم معتقدند که پوشش رسانه‌های سنتی به اندازه کافی وسیع و گسترده صورت نمی‌گیرد تا واقعیت بحران در این منطقه را نمایان کند و مردم جهان درک درست از بحران فلسطین داشته باشند.
فلسطینی‌ها برای محافظت از محتوای به اشتراک گذاشته شده خود در فضای مجازی یک شبکه اجتماعی اختصاصی موسوم به Sada در اختیار دارند که به‌صورت آنلاین دسترسی مستقیم همه ساکنان این منطقه را فراهم می‌کند. با وجود این، خبرهای تازه نشان می‌دهد که طی یک هفته گذشته در این پلتفرم اجتماعی در بیش از 200 اقدام مجزا موضوعات مرتبط با منطقه «شیخ جراح» و «بیت المقدس شرقی» با محدودیت مواجه شده است.
«ایاد ریفایی» از مدیران این شبکه اجتماعی توضیح داد:‌ «در یک هفته اخیر بارها شاهد مسدود شدن حساب‌های موجود در شبکه اجتماعی توئیتر بودیم و همچنین دسترسی داخلی به بسیاری از مطالب منتشر شده در شبکه اجتماعی اینستاگرام وجود نداشت. اینستاگرام بسیاری از قابلیت‌های خود نظیر پخش مستقیم تصاویر ویدیویی یا دسترسی به محتوای مرتبط با شیخ جراح، بیت المقدس و غزه را برای مردم فلسطین مسدود کرد.»
فیلترهای اجتماعی
در پی گسترده شدن محدودیت‌های کاربران فلسطینی و بالا گرفتن اعتراضات آنها، سخنگوی توئیتر با انتشار بیانیه‌ای توضیح داد این اقدام علیه حساب‌های کاربری که به اشتباه توسط یک فیلتر خودکار مربوط به هرزنامه‌ها فعال شده بود مورد هدف قرار گرفته‌اند و این شبکه اجتماعی برای مسدودسازی و عدم دسترسی کاربران هیچ گونه دخل و تصرفی نداشته است. در بخشی از بیانیه توئیتر که در خبرگزاری فرانسه منتشر شده است گفته شد: «دفاع از صدای کاربرانی که از خدمات ما استفاده می‌کنند و احترام به آنها یکی از ارزش‌های اصلی در توئیتر محسوب می‌شود. ما برای اجرای قوانین توئیتر در سرویس‌های مختلف این شبکه اجتماعی ترکیبی از فناوری‌های هوشمند و بازبینی‌های انسانی را به کار گرفته‌ایم. در این حالت سیستم‌های خودکار ما به طور اشتباه تعدادی از حساب‌های کاربری را مسدود کردند.»
در این میان شبکه اجتماعی اینستاگرام که از زیرمجموعه‌های فیس بوک محسوب می‌شود به یک اشکال فنی اشاره کرد که طی آن میلیون‌ها استوری، مطلب و تصاویر آرشیو شده از سوی کاربران فلسطینی در سراسر جهان ناپدید شد و نکته جالب این بود که اتفاق مذکور همزمان با بالا گرفتن درگیری‌ها میان نیروهای مقاومت و رژیم صهیونیستی صورت گرفت. در پی این اتفاق سخنگوی فیس بوک به‌عنوان صاحب اصلی شبکه اجتماعی اینستاگرام با انتشار بیانیه‌ای اظهار داشت هشتگ عربی «الاقصی» در پی اقدام «اشتباه» محدود شده و از دسترس کاربران فلسطینی خارج شده است. در بیانیه این شرکت گفته شد: «ما صمیمانه در مورد هر دو موضوع پیش آمده عذرخواهی می‌کنیم؛ بخصوص از مردم فلسطین که طی چند روز اخیر احساس کردیم توانایی آنها برای بحث آزاد درباره موضوعات مهم مربوطه محدود شده است».
با وجود این «مروا فاتفتا» مدیر گروه فعال دیجیتالی «اکسز ناو» در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا توضیح داد که پس از انتشار بیانیه از سوی شبکه‌های اجتماعی مذکور، کاربران اینترنتی فلسطینی هنوز با محدودیت‌های قبل و عدم دسترسی به خدمات مورد نظر خود مواجه هستند و تغییری در روند فعالیت این پلتفرم‌ها صورت نگرفته است.
او گفت: «عصر جمعه همزمان با حمله اسرائیل به نمازگزاران در مسجدالاقصی، فیس بوک دسترسی به هشتگ «الاقصی» را محدود کرد و پخش تصاویر ویدیویی زنده در اینستاگرام برای بسیاری از کاربران فلسطینی غیرممکن شد». او توضیح داد که توئیتر نیز ده‌ها حساب کاربری از جمله صفحه اختصاصی «مریم برقوتی» روزنامه نگار فلسطینی را به حالت تعلیق درآورد و این اتفاق پس از آن صورت گرفت که این خبرنگار در مورد سرکوب شدید رژیم صهیونیستی علیه معترضین در نزدیکی «رام الله» در کرانه باختری گزارش تندی را به انتشار رسانده بود.
 فاتفتا ضمن درخواست از رسانه‌ها برای تحقیق در مورد اقدام اخیر شبکه‌های اجتماعی و شفافیت هرچه بیشتر فعالیت آنها گفت: «این اشتباهات فنی خودسرانه معمولاً در بازه‌های زمانی مشخصی رخ می‌دهد که فعالان در حال به اشتراک گذاشتن اطلاعات و مستندسازی از تجاوزات رژیم صهیونیستی هستند». لازم به ذکر است صفحه اختصاصی «مریم برقوتی» خبرنگار فلسطینی با بیش از 50 هزار دنبال کننده همزمان با بالا گرفتن آشوب‌های میان نیروهای مقاومت و رژیم صهیونیستی به طور کامل از دسترس خارج شد.
«ایاد ریفایی» از مدیران پلتفرم Sada، رژیم صهیونیستی را به همکاری با شبکه‌های اجتماعی بزرگ برای سرکوب کردن محتوای دیجیتالی فلسطینیان متهم کرد و گفت: این اولین باری است که محدودیت‌ها با این گستردگی برای ساکنان این منطقه اعمال می‌شود. به‌گفته او، فلسطین این روزها وضعیت بسیاری متفاوتی را پشت سر می‌گذارد و در حالی که بزرگترین حمله تاریخ علیه رژیم صهیونیستی صورت گرفته است، بازتاب این اتفاق در شبکه‌های اجتماعی بزرگ کاملاً مسدود شده است و پلتفرم‌های بزرگ اجتماعی حقوق دیجیتالی مردم فلسطین را زیرپا گذاشته‌اند.
اینستاگرام در بیانیه‌ بعدی خود اظهار داشت که پیش از این محدودیت‌های مشابه برای محتوای مربوط به اعتراضات کلمبیا و حقوق جوامع بومی در کانادا و امریکا نیز صورت گرفته بود و در حال حاضر مشکل فنی برای دسترسی دوباره فلسطینیان به خدمات این شبکه اجتماعی برطرف شده است. ولی همچنان دسترسی به حساب‌های کاربری معلق شده در اینستاگرام وجود ندارد و به‌عنوان مثال صفحه اختصاصی «هند خوداری» روزنامه نگار مشهور فلسطینی با بیش از 18 هزار دنبال کننده هنوز مسدود است.

سامانه احراز هویت معتبر در فضای مجازی (سماوا) پیرو مصوبه ۵۹ شورای عالی فضای مجازی توسط سازمان فناوری اطلاعات ایران به‌صورت رسمی آغاز به کار کرد.
به گزارش مهر، در مراسم رونمایی رسمی از این سامانه که روز گذشته توسط سازمان فناوری اطلاعات ایران به‌صورت آنلاین برگزار شد، ناصر اسماعیلی مدیر پروژه سماوا، تهدیدات و زیان‌های فضای مجازی از جمله جعل هویت افراد و باج‌خواهی سایبری را از جمله مواردی عنوان کرد که ضرورت راه‌اندازی سامانه احراز هویت معتبر را ایجاد کرده است.
وی با تأکید بر اینکه این سامانه با ارائه اطلاعات پایه هویتی به سازمان‌ها، دستگاه‌ها و کسب‌وکارها از خطرات جمع‌آوری و افشای اطلاعات در فضای مجازی جلوگیری می‌کند، گفت: این سامانه در سطوح مختلف امکان استعلام هویت بر پایه کد ملی از طریق سامانه شاهکار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، اطلاعات سجلی از طریق سازمان ثبت احوال و اطلاعات اتباع خارجی از طریق وزارت کشور را فراهم می‌کند.
اسماعیلی گفت: در همین حال استعلام شناسه املاک از طریق سازمان ثبت اسناد، کدپستی از طریق شرکت پست، استعلام شناسه مالی از طریق بانک مرکزی و شناسه معتبر وسایل نقلیه از طریق سامانه نیروی انتظامی با سامانه سماوا ممکن است.
به گفته وی، این سامانه از شهریور ۹۹ به‌صورت آزمایشی مورد بهره‌برداری قرار گرفته و هم‌اکنون ۳۸ شرکت و کسب‌وکار به این سامانه متصل شده و دو میلیون و ۸۰۰ هزار استعلام احراز هویت نیز در آن به ثبت رسیده است.
در این مراسم بهنام ولی‌زاده، معاون دولت الکترونیکی سازمان فناوری اطلاعات ایران نیز گفت: سند نظام هویت معتبر در جلسه ۵۹ شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسیده است که در آن مقرر شد تأمین‌کنندگان شناسه هویتی پایه در کشور مشخص شوند و سازمان فناوری اطلاعات نسبت به ایجاد سامانه احراز هویت معتبر در فضای مجازی اقدام کند.
وی گفت: نگاشت نهادی این سند توسط کمیسیون عالی امنیت مرکز ملی فضای مجازی انجام شد و مطابق با آن سازمان‌هایی چون تنظیم مقررات ارتباطات، ثبت احوال، وزارت کشور، سازمان ثبت اسناد، شرکت پست، بانک مرکزی و نیروی انتظامی به‌عنوان تأمین‌کنندگان شناسه هویت معتبر اعلام شدند.