نفیسه امامی
خبرنگار

برداشت پنبه از شهریورماه آغاز شده و اکنون در تمامی استان‌ها در حال انجام است  و برآوردها حاکی از آن است که امسال از مجموع ۱۰۰ تا 114 هزار هکتار کشت پنبه، ۹۰ هزار تن محصول به تولید برسد، این در حالی است که در سال زراعی گذشته 97 هزار و 500 هکتار از اراضی زراعی به این محصول استراتژیک کشاورزی اختصاص یافته بود.
 شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی نرخ خرید تضمینی پنبه وش در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱را هر کیلوگرم ۲۸ هزار تومان تعیین کرد و سازمان تعاون روستایی با ورود به بازار اقدام به خرید محصول با قیمت تضمینی کرده است. در شرایطی که قیمت پنبه در بازارهای جهانی کاهش یافته بود، اما دولت سیزدهم برای حمایت از تولید و کشاورزان، قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم پنبه خام از کشاورز را ۲۸ هزار تومان تعیین کرد که در قیاس با سال قبل حاکی از افزایش ۸۱ درصدی است.
پنبه در سال‌های گذشته یکی از محصولاتی بود که بعد از نفت بیشترین صادرات را داشت اما کشورمان هم اکنون تبدیل به یک کشور واردکننده این محصول شده است و عواملی همچون دستیابی به پنبه ارزان‌تر توسط کارخانه‌های پارچه‌بافی موجب شد تا واردات پنبه به کشور انجام شود. به عبارت دیگر بنا بر آمار ۷ ماهه امسال ۲۳ هزار تن نخ و ۴۰ هزار تن پنبه وارد شده است که میزان واردات نخ ۱،۵ برابر سال گذشته است.
افزایش سطح زیرکشت پنبه
سطح زیر کشت پنبه طی سال جاری ۱۷ درصد و میزان تولید این محصول تا ۲۵ درصد افزایش یافته است. در سال گذشته ۲۵۰ هزار تن وش پنبه در سطح ۹۸ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی کشور تولید شد و امسال پیش‌بینی می‌شود میزان تولید و خرید این محصول به ۳۰۰ هزار تن وش پنبه برسد که رشد ۲۰ درصدی نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد. کشور سالانه به ۲۵۰ هزار تن پنبه نیاز دارد و علی‌رغم عدم ارائه آمار رسمی تولید در سال ۱۴۰۰، روند تولید این محصول مهم از دو سال گذشته رشد صعودی داشته است؛ ضمن اینکه تاکنون نیز ۸۰ درصد از پنبه‌های کشت شده در مزارع برداشت شده است. علیرضا مهاجر معاون امور زراعت وزیر جهاد کشاورزی، یکی از محصولاتی را که می‌توان در کشور به خودکفایی رسید  محصول پنبه عنوان کرد که متأسفانه امسال با واردات مقدار قابل توجهی از این محصول مواجه بوده‌ایم، ضمن اینکه واردات پنبه سبب شد تا امسال قیمت پنبه بشدت کاهش یابد.
طرح‌های حمایتی دولت از کاشت پنبه
پنبه یکی از محصولات کشاورزی است که برنامه خودکفایی آن در سال 1394 طی برنامه‌ای 10 ساله تا افق 1404 تدوین شد و طی سالیان اخیر هم میزان تولید این محصول افزایش یافته و مسئولان وزارت جهاد کشاورزی معتقدند تا دو سال دیگر وابستگی این محصول به واردات به صفر رسیده و کشورمان در تولید پنبه خودکفا خواهد شد.
ابراهیم هزارجریبی، مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با «ایران» به تسهیلات بی‌سابقه دولت برای خودکفایی و افزایش تولید پنبه در کشور اشاره کرده و می‌گوید: در ابتدای امر طبق مصوب شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات کشاورزی یارانه تسهیلات 90 میلیارد تومانی برای کمباین پنبه اختصاص داده شد.  وی اضافه می‌کند: 100 میلیارد تومان تسهیلات برای تجهیز و نوسازی کارخانجات پنبه‌پاک‌کنی و 50 میلیارد تومان برای تجهیز و نوسازی کارخانجات بذر پنبه تخصیص داده شد که همه این تسهیلات به بخش خصوصی و متقاضیان کشت پنبه داده خواهد شد. این مقام مسئول در پایان خاطرنشان کرد: برای تشویق سایر کشاورزان و ورود آنها به تولید و کشت پنبه نیز مصوبه‌ای وجود دارد که به ازای 10 درصد قیمت خرید تضمینی پنبه پاداش نقدی به آنها داده خواهد شد.
وزارت جهاد کشاورزی در تلاش است سازمان پنبه را نیز احیا و  کشت پنبه را هم در برخی استان‌ها عملیاتی کند. در همین راستا در سال زراعی جاری نخستین سال کشت این محصول در بعضی از استان‌ها از جمله قزوین اجرایی گردید. 

امین محمودی
خبرنگار

آن‌طور که رئیس اتحادیه برنج‌فروشان بابل می‌گوید هم‌اکنون قیمت این محصول با کاهش 20 هزار تومانی در بنکداری شهرهای شمالی کشورمان روبه‌رو شده است.
حسن تقی‌زاده می‌گوید: نرخ برنج‌های کشت دوم نزدیک به کشت اول شده است، از طرف دیگر نرخ سایر ارقام برنج نیز کاهشی است به‌طوری که ندا کیلویی 40 هزار تومان، شیرودی کیلویی 45 هزار تومان و فجر کیلویی 60 هزار تومان در بنکداری به‌فروش می‌رسد.
امسال با توجه به حمایت‌های دولت از کشت برنج در کشورمان از جمله کاهش 50 درصدی نهاده‌های کشاورزی از جمله کود و سم و زهکشی اراضی در استان‌های شمالی، میزان تولید این محصول اساسی کشاورزی به حدود 2 میلیون و 500 هزار تن رسید.
فعالان و تولیدکنندگان برنج امسال را سال خوبی برای کشت و برداشت اعلام کردند و معتقدند؛ سال گذشته کمبود ۴۰ درصدی برنج دربازار عامل اصلی گرانی این محصول شد، اما امسال کشت و برداشت برنج به حد قابل قبولی بوده، اما هزینه‌های تولید تا بازار نسبت به سال گذشته افزایش داشته است.
در همین خصوص اسماعیل معتمدی، تولید کننده و بنکدار برنج در استان گیلان گفت: امسال کشاورزان برنج بیشتری برداشت کردند و دلیل اصلی آن هم بارش نسبتاً مناسب و همچنین تمایل بیشتر برای فروش برنج بوده است.
همین امر سبب شده که به میزان کافی برنج در شهرهای شمالی موجود باشد به طوری که 70 تا 80 درصد برنج در منطقه موجود و از شهرهای شمالی خارج نشده است.
از سوی دیگر در پی لغو ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت، هم‌اکنون میزان ذخایر برنج در کشورمان به بالاترین حد خود رسیده است.
لغو ممنوعیت و واردات بیش از یک میلیون تن برنج به کشور
برای مهار قیمت برنج در بازار، وزارت جهاد کشاورزی علاوه بر کشت قراردادی و حمایت از کشاورزان واردات برنج به کشور را در فصل برداشت این محصول آزاد کرد تا کشورمان دچار هیچ گونه خللی در واردات این محصول نشود به طوری که آمارها حاکی از آن است که در نیمه نخست سال جاری رکورد واردات این محصول نسبت به سالیان گذشته شکسته شده است.
لغو ممنوعیت واردات برنج توسط وزارت جهاد کشاورزی به این دلیل صورت گرفت که در پایان فصل ممنوعیت، قیمت برنج در بازارهای جهانی بشدت افزایش می‌یافت به همین دلیل دولت و بخش خصوصی برای واردات و مردم برای مصرف، باید هزینه بیشتری  برای خرید برنج خارجی متحمل می‌شدند. این امر علاوه بر تأمین برنج خارجی در بازار به میزان کافی و ثبات قیمتی آن، سبب شده قیمت برنج داخلی نیز با کاهش روبه‌رو شود. وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده است که لغو ممنوعیت واردات برنج علاوه بر کاهش قیمت برنج و تنظیم بازار این کالای اساسی، به دلیل افزایش افسارگسیخته قیمت این محصول در بازارهای جهانی پس از فصل ممنوعیت واردات صورت گرفته است.
رشد 292 درصدی واردات برنج 
در 7 ماهه امسال
طی هفت‌ماهه سال‌جاری یک میلیون و 224 هزار و 34 تن برنج به ارزش یک میلیارد و 481 میلیون و 539 هزار دلار وارد شده، این در حالی است که طی هفت‌ماهه نخست سال 1400 حدود 437 هزار و 539 تن از این محصول به ارزش 378 میلیون و 440 هزار دلار وارد کشور شده بود.
این آمار حاکی از آن است که واردات برنج در هفت ماهه نخست سال‌جاری نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته 787 هزار تن به لحاظ وزنی و یک میلیارد و 161 میلیون دلار به لحاظ ارزشی رشد داشته است.
از طرف دیگر می‌توان گفت واردات برنج به لحاظ وزنی افزایش 180 درصدی و به لحاظ ارزشی افزایش 292 درصدی را به خود دیده است.
در این بازه زمانی به ترتیب 717 هزار و 386 تن برنج از مبدأ پاکستان، 289 هزار و 130 تن برنج از مناطق آزاد، 149 هزار و 246 تن برنج از مبدأ هندوستان، 38 هزار و 689 تن از مبدأ امارات، 22 هزار و 878 تن برنج از مبدأ مناطق ویژه و 6 هزار و 386 تن برنج از مبدأ تایلند وارد کشور شده است.