بنفشه غلامی/ به‌طور معمول زمانی که در آستانه سال نو میلادی قرار می‌گیریم، این سؤال در اذهان شکل می‌گیرد که سال آینده چه برای ما خواهد داشت؟ تحلیلگران و آینده پژوهان غربی در آستانه سال 2021 میلادی در رویارویی با این پرسش بیم‌ها و امیدهای زیادی را در حوزه‌های مختلف پیش‌بینی کرده‌اند.
سرنوشت جهان و تاج خار
فارغ از هر‌نژاد و ملیت و موقعیت اقتصادی، مبارزه با ویروس کرونا بزرگترین دغدغه جهانی است. ویروسی که در سال 2020 جهان را زیر و رو کرد و تا دیشب جان یک میلیون و 800 نفر را در سراسر جهان گرفت، آماری که دقیقه به دقیقه تغییر می‌کند. در حالی که «کلایو کوکسان»، تحلیلگر روزنامه «فایننشال تایمز» با نگاهی به آنچه سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده، معتقد است، با وجود واکسن‌هایی که در گوشه و کنار جهان تولید شده، ممکن است کرونا تا پایان سال 2021 دست از سر جهان بردارد». «جیمز لیندسی» در اندیشکده شورای روابط خارجی امریکا پیش‌بینی کرده است، «توزیع واکسن‌ها به طور عادلانه و گسترده ممکن است، ماه‌ها طول بکشد و چالش‌های لجستیکی زیادی بروز کند. ضمن آنکه هنوز مشخص نیست دوام واکسن‌ها چقدر باشد و تا چه مدت به انسان‌ها در مقابل کرونا مصونیت بدهد.»
تغییر، تغییر و تغییر در امریکا
سال 2021 برای امریکا سال تغییرات خواهد بود. تنها 20 روز دیگر «دونالد ترامپ» کوله بار خود را می‌بندد و کرسی اش در کاخ سفید را ترک می‌کند. تحلیلگران مجله «فورچون» پیش‌بینی کرده‌اند، ترامپ که برایش جدایی از کاخ سفید سخت است و می‌خواهد همچنان در مرکز توجه باشد، سال آینده شبکه تلویزیونی خود را به راه می‌اندازد. اما به هر صورت با آمدن بایدن انتظار می‌رود، تغییرات زیادی در سیاست امریکا رخ دهد. تحلیلگران مجله «اکونومیست» معتقد هستند، «بایدن در سال آینده دست به تغییراتی می‌زند که نه تنها امریکا که جهان تبعات آن را خواهد دید. از جمله این تغییرات بازگشت امریکا به توافق آب و هوایی پاریس و سازمان بهداشت جهانی خواهد بود.» «اندرو انگلند»، تحلیلگر سیاسی «فایننشال تایمز» مهمترین این تغییرات را بازگشت امریکا به برجام دانسته و نوشته است: «همزمان با اراده بایدن برای بازگشت به برجام، حسن روحانی نیز اعلام کرده است، اگر امریکا تحریم‌های خود را بردارد، ایران نیز دیگر بار فعالیت‌های هسته‌ای خود را کاهش خواهد داد. او معمار برجام در ایران است و بنابراین اگر برجام پابرجا بماند، می‌تواند آن را به عنوان میراث خود بر جا بگذارد.» اما «جیمز لیندسی» تحلیلگر اندیشکده شورای روابط خارجی امریکا از منظری دیگر به آغاز ریاست جمهوری بایدن پرداخته و نوشته است: «هفته آینده دورنهایی انتخابات سنا در ایالت جورجیا برگزار می‌شود، اگر دموکرات‌ها در این انتخابات شکست بخورند، این به آن معنا خواهد بود که بایدن، اولین رئیس جمهوری دموکرات و اولین رئیس جمهوری از زمان جورج بوش خواهد بود که کار خود را در حالی شروع می‌کند که حزب وی در اقلیت مجلس سنا است و کنترل کامل را بر کنگره ندارد.» تحلیلگران مجله «فورچون» هم در بحث مربوط به سنا و کنگره، روی نام «نانسی پلوسی»، رئیس مجلس نمایندگان امریکا مکث کرده و نوشته‌اند: «پلوسی با 80 سال سن، امسال از ریاست مجلس نمایندگان خداحافظی خواهد کرد و جای خود را به فردی دیگر خواهد سپرد.»
پیشتاز و بلند پرواز همچون اژدها
چین تحت ریاست جمهوری «شی جین پینگ» سال‌ها است که در مسیر پیشرفتی روز افزون قرار گرفته و با سرعت در حال تاخت و تاز برای دستیابی به عرصه‌هایی بیشتر است. این روند برای سال آتی چین نیز پیش‌بینی می‌شود. همان طور که «جیمز مایلز» در «اکونومیست» نوشته است، «اول جولای 2021 حزب کمونیست چین 100 ساله می‌شود و انتظار می‌رود نمایش قدرت ویژه‌ای برای این روز داشته باشد.» اما این تنها چیزی نیست که باید از چین در سال پیش رو انتظار داشت. در حالی که «دومینیک زیگلر» در همین نشریه پیش‌بینی کرده است، کشورهای جنوب شرقی آسیا در این سال بین جنگ قدرت امریکا و چین سرگردان بمانند، «جان مک درموت» دیگر تحلیلگر «اکونومیست» از کامیابی‌های چین در آفریقا نوشته و آورده است: «سیاستمداران آفریقایی که کشورهای خود را گرفتار در دام کرونا می‌بینند، قصد دارند، همچنان به دوستی خود با چین ادامه دهند و روابط خود را در سال آینده نیز با چین مستحکم نگه دارند.» «جیمز لیندسی» هم در اندیشکده شورای روابط خارجی امریکا نوشته است: «اقتصاد چین که برخلاف همه جهان در سال 2020 رشد خود را حفظ کرد، در سال 2021 رونق بیشتری خواهد گرفت. بنابراین منتظر ماه‌های پر تنش آینده و رقابت‌های شدید بین امریکا و چین باشید.»
جنگ و دیگر هیچ
سایه شوم جنگ و مناقشات سیاسی، کابوسی است که هرگزنمی‌گذارد، جهان آرامشی کامل را تجربه کند. در سال 2020 حتی کرونا هم نتوانست مانع مناقشات شود. در سال 2021 هم مناقشاتی که از پیش وجود داشته، ادامه خواهد یافت. «رابرت مولی»، دستیار ویژه باراک اوباما در امور خاورمیانه، در «فارن پالیسی» نوشته است: «در بین همه مناقشات و جنگ‌ها و بحران‌هایی که در سال 2021 نیز ادامه می‌یابد، چند بحران سرآمد هستند. نخستین آنها افغانستان است که با وجود مذاکرات صلح بین دولت و طالبان، هنوز هیچ صلحی را نمی‌توان برای این کشور متصور بود. مناقشه تازه به راه افتاده تیگرای در اتیوپی هم که ابی احمد، نخست‌وزیر این کشور وعده داده با شورشیان آن به سختی برخورد کند، دیگر بحرانی است که در سال 2021 ادامه می‌بابد. همان طورکه جنگ یمن به نظر پایان ناپذیر می‌رسد. در این فهرست نباید سومالی و لیبی را هم فراموش کرد.»
رایحه گیج کننده نفت
در سالی که گذشت، پاندمی کرونا، بهای نفت را به کما برد. اما «آنجیلیراوال» در «فایننشال تایمز» در عین خوشبینی به بازار نفت 2021 نسبت به برخی سیاست‌های نفتی بدبین است. او نوشته است: «بازار نفت در پی برنامه‌های واکسیناسیون کرونا تقویت می‌شود، با جهش اقتصادی جهانی و افزایش مصرف، ممکن است، برخی اعضای اوپک دست به کاهش تولید بزنند. اما بدترین سناریو این است که میلیون‌ها بشکه بدون هیچ کنترلی وارد بازار شوند که موجب پایین آمدن بهای نفت می‌شود.» نویسندگان سایت «اس‌اند پی گلوبال» نیز نوشته‌اند: «انتظار می‌رود تولید نفت خام در سال 2021 روزانه 3.5 میلیون بشکه افزایش یابد که در این میان با وجود اینکه پیش‌بینی سخت است، اما می‌توان گفت حدود 70 درصد رشد عرضه نفت خام از خاورمیانه خواهد بود.» مجله «فورچون» هم بهای 50 دلار را برای هر بشکه نفت پیش‌بینی کرده است.
دلچسب به شیرینی اقتصاد پویا
تصاویر آخرالزمانی که از خیابان‌های خالی از جمعیت شهرهای جهان منتشر می‌شد، تنها بیانگر ترس و هراس بابت جان انسان‌ها نبود. این تصاویر بیانگر خوابیدن چرخ‌های اقتصادی در سراسر جهان، البته به استثنای چین، در سال 2020 بود. قرنطینه‌ها، مردم را نه تنها افسرده کرد که جیب آنها را روز به روز خالی‌تر و کمربندهای آنان را سفت‌تر کرد. اما این یعنی سال آینده هم باید به این ادبار ادامه دهیم؟ «جیمز لیندسی» در اندیشکده شورای روابط خارجی امریکا به همه خبر خوب داده نوشته است: «واکسن کرونا می‌تواند تکانی به اقتصاد جهان دهد. البته خوب شدن وضعیت از هر کشور به کشور دیگر فرق می‌کند و کشورهایی که بدهی عمومی کمتری دارند و مدیریت اقتصادی معقولی را پیشه می‌کنند، می‌توانند روند افزایشی منحنی آمارهای رشد اقتصادی را بپیمایند. در این بین چین با رقم زدن یک سوم رشد اقتصادی جهان، می‌تواند رقبای خود در اروپا و امریکای شمالی را عقب بزند. اما در عین حال صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده که افزایش فقر نیز در جهان متصور خواهد بود.

فریدون مجلسی
دیپلمات سابق و کارشناس مسائل بین‌الملل
واپسین روزهای پر التهاب سال 2020 و احتمال تزلزلی مشابه سال 1921 در آن، قضاوت درباره آینده را با اما و اگرهایی همراه کرده است. با ساخت دو نوع واکسن کرونا و تأییدیه واکسن آکسفورد و توزیع آن در 4 ژانویه، امید است واکسیناسیون همگانی آغاز و مشکل بزرگ کرونا در جهان و به‌واقع بزرگترین معضل سال 2020 ریشه‌کن شود اما مسائل دیگری همچنان باقی است.
تقارن پایان سال 2020 با واپسین روزهای حکومت «دونالد ترامپ»؛ رئیس جمهوری غیرقابل پیش‌بینی، نامتعادل و نامتعارف امریکا، با توجه به تهدیدهای او، روزهای پیش رو را پرابهام کرده است. «ترامپ» به یاری تندروی‌های منطقه‌ای، خاورمیانه را به انبار تسلیحات جهانی با قیمت‌های سرسام‌آور بدل کرده و در همین چند روز کویت نیز به این میدان وارد شده است. اما اینکه چه هدفی در پس پرده واردات این حجم تسلیحات وجود دارد همچنان نامشخص است. بامداد دیروز هواپیماهای اسرائیلی بخش‌های نظامی نزدیک دمشق را بمباران کردند و معلوم نیست آیا هدف نهفته در این بمباران تحریک‌آمیز آن هم در روزهای پرتزلزل پایانی ترامپ، بر انگیختن پاسخ حریف و بهانه‌ای برای آغاز یک درگیری است یا قصد دیگری را دنبال می‌کند. امید است با گذشت چند هفته پیش رو و رفتن «ترامپ» آرامش نسبی برقرار شود تا رهبران کشورها که مسئول تعیین سرنوشت مردمانشان هستند بتوانند تدبیری کرده و با مذاکره و تعامل مسائل را حل کنند. با آغاز کار «بایدن» در کاخ سفید، اگر او بخواهد به برجام برگردد و دست‌کم امکان تبادل نظرات مانند گذشته برقرار شود، طرفین یا باید در خط قرمزهای خود تعدیل ایجاد و تفاهم کنند یا اجازه دهند کماکان روح جنگ بر فراز منطقه باقی بماند. از سوی دیگر، «بایدن» به عنوان سیاستمداری متعارف در قالب‌های پذیرفته شده روابط بین‌الملل به خوبی می‌داند که چین با جمعیتی حدود 4 برابر امریکا یکی از ابرقدرت‌های جهانی است و نمی‌توان در هراس از پیشی گرفتن این کشور در بعد اقتصادی با تفکر امثال ترامپ، مانع از پیشرفت آن شد. پیش‌بینی‌ها، چین را در 7، 8 سال آینده قدرت اول اقتصادی جهان می‌داند اما این به معنای عقب ماندن امریکا نیست چراکه توان سرانه چین با توجه به جمعیت آن باز هم یک چهارم امریکا خواهد بود. روسیه نیز به عنوان بزرگترین کشور جهان از منابع غنی طبیعی، از منابع انسانی، علمی و صنعتی خوبی نیز برخوردار است و بدون شک می‌تواند به عنوان یک ابرقدرت جهانی در کنار چین و امریکا، جایگاه قبلی‌اش را بازیابد. بنابراین نمی‌توان به بهانه بازگشت شبه جزیره کریمه که همواره بخشی از سرزمین روسیه بوده است، انتظار داشت تحریم‌ها، عظمت آن را تحت تأثیر قرار دهد. گرچه این کشور در ابعاد مختلف بویژه نفت و گاز رقیب بزرگ ایران به شمار می‌رود اما همچنان باید آن را بیش از یک رقیب سیاسی، یک قدرت بزرگ اقتصادی آینده دانست که می‌توان از امکان‌های متقابل اقتصادی با آن بهره برد. در این میان امریکا نیز با همین تفکر با رفتن ترامپ، با پیروی از سیاست‌های عقلانی، روابطی آرام‌تر را با چین و روسیه در پیش خواهد گرفت.
در خاورمیانه ایران، ترکیه و عربستان به عنوان عناصر اصلی منطقه ایفای نقش خواهند کرد. به باور من ترکیه با ورود به تفکرات عثمانی‌گرایانه آن هم در روزهایی که در بالاترین روند توسعه اقتصادی قرار داشت، بزرگترین اشتباه را کرد و با نادیده گرفتن اینکه قدرت اقتصادی تضمین‌کننده اقتدار امنیتی است، با زیاده‌روی‌هایش لطمه بزرگی به توسعه اقتصادی و زیربنای اقتدارش وارد کرد. عربستان نیز که با وجود منابع کم انسانی و طبیعی تنها به پشتوانه تجمع ثروت ناگهانی‌اش، خود را کشور درجه یک عربی تلقی کرده و داعیه سروری در منطقه و بویژه در میان کشورهای عربی را دارد، با هزینه‌های گزافی که برای رسیدن به اهدافش پرداخت کرده، دیر یا زود با لطمه زدن به زیربنای مالی‌اش، فرصت انحصاری تاریخ عربستان از منظر تکثر ثروت و انباشتگی منابع مالی را از دست داده و موقعیت اولی بودنش نیز تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. اما ایران در سایه توسعه اقتصادی، تعامل با جهان و خروج از انزوای بین‌المللی می‌تواند با از پیش رو برداشتن تحریم‌ها به توسعه صنعتی، اقتصادی و رفاه عمومی که زیربنای توسعه ملی، نظامی و امنیتی و همچنین اقتدار است دست یابد.
به این ترتیب سال 2021 را می‌توان به‌طور بالقوه سال تحولات امیدبخش دانست اما به صورت بالفعل این تعبیر وابسته به تصمیمات اشخاص خواهد بود. به عبارت دیگر خودخواهی‌ها، غرورها و شتابزدگی و به‌طور کلی خطاهای انسانی می‌تواند وقایع پیش‌بینی نشده‌ای را رقم بزند. نباید فراموش کرد خاورمیانه ثروتمندترین بخش جهان است که در صورت کنار گذاشتن دشمنی‌ها، تعامل با جهان از موضع برابری و احترام و تشکیل ائتلافی مانند آنچه اتحادیه اروپا در پیش گرفته، می‌تواند تمام امکانات، آرامش، توسعه، پیشرفت و رفاه و اقتدار را برای مردمانش فراهم کند و از آن بهترین بهره را ببرد.

گزینه‌های پیش روی ترکیه

می‌دانستم که حفظ وضعیت فعلی شمال شرق سوریه پس‌از ترک نیروهای ما، احتمالاً «مأموریت غیرممکن» خواهد بود اما معتقدم که ما حداقل باید این موضوع را به‌عنوان یکی از اهداف خود پیگیری کنیم حتی اگر نتوانیم به آن صورت تحقق ببخشیم. دانفورد حرف‌های مرا تأیید کرد. در این لحظه، جیم جفری نیز بالاخره و با تأخیر وارد شد و ما مفاد مختلف پیش‌نویس «بیانیه اصول» را که می‌توانستیم به ترک‌ها نیز ارائه کنیم، بررسی کردیم. من یک جمله جدید هم به بیانیه اضافه کردم تا بر عدم بدرفتاری با کردها و هم غیرقابل پذیرش بودن حضور نظامی و غیرنظامی ترکیه در شمال شرق سوریه تصریح شده باشد. دانفورد و جفری هم با این بیانیه موافقت کردند. این بیانیه و همچنین نقشه تهیه شده توسط جفری در پی تحولاتی که پس‌از خروج من از کاخ سفید روی داد (بی مصرف شدند) و اکنون کاملاً به یک موضوع تاریخی که فقط ممکن است مورد علاقه برخی‌ها باشد، تبدیل شده‌اند.
بدون اینکه باعث تعجب ما شود، اردوغان اطلاع داد که برنامه ملاقات او با من لغو شده است، چون باید در پارلمان ترکیه سخنرانی کند. همان گونه که بعداً مطلع شدیم، سخنرانی اردوغان در پارلمان در واقع برنامه‌ای از قبل طراحی شده بود تا طی آن به آنچه من به‌عنوان سیاست‌های امریکا در قبال سوریه تشریح کرده بودم، حمله کند. اردوغان ذره‌ای از مواضع خود عقب نشینی نکرده بود و در پارلمان هم تأکید کرد که دست ترکیه در شمال شرق سوریه کاملاً باز خواهد بود. اگر ما خواهان جلوگیری از مجازات و تنبیه دسته جمعی کردها هستیم نمی‌توانیم اجازه دهیم این اتفاق بیفتد و دست اردوغان در شمال شرق سوریه باز باشد. رئیس جمهوری ترکیه در واقع یک سخنرانی انتخاباتی انجام داد (در آستانه انتخابات محلی و استانی که بعداً معلوم شد طرفداران اردوغان عملکرد ناموفق و بدی در آن داشتند). او گفت: «امتیازی داده نخواهد شد... در این موضوع، سازش و مصالحه امکان پذیر نیست.» در راه بازگشت به واشنگتن با پمپئو صحبت کردم و او را در جریان محتوای ملاقات هایم در ترکیه قرار دادم و هر دو تأیید کردیم که دیدگاه‌های ما در مورد کردها با دیدگاه‌های ترکیه «آشتی‌ناپذیر و غیرقابل سازش» است و اینکه ترک‌ها در این زمینه باید «کاملاً مراقب» باشند. پمپئو گفت؛ «مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه در تلاش بوده با من صحبت کند و قصد دارم به او بگویم: «شما دو گزینه بیشتر ندارید یا باید ما را در کنار مرزهای خود داشته باشید یا روس‌ها و ایرانی‌ها را (وقتی ما از سوریه عقب نشینی کنیم قطعاً روس‌ها و ایرانی‌ها وارد شمال شرق سوریه خواهند شد)، انتخاب با شما است.» به پمپئو گفتم که این دیدگاه از نظر من درست است.
بعد‌ از صحبت با پمپئو، به ترامپ تلفن کردم تا گزارش مأموریت خود را بدهم. رئیس جمهوری معتقد بود که ترک‌ها از ماه‌ها قبل آماده بوده‌اند تا از مرز سوریه رد شوند و به همین دلیل او اصرار دارد که خروج نیروهای امریکایی از شمال شرق سوریه هرچه زودتر کلید بخورد تا هنگام حمله ترکیه به سوریه نیروهای ما در آنجا حضور نداشته باشند. وی گفت: «داعش برای اردوغان اهمیتی ندارد.» که به نظرم نکته درستی بود. ترامپ افزود: «امریکا پس از خروج از سوریه هم قادر خواهد بود عناصر داعش را مورد حمله قرار دهد.» که این هم به نظرم درست بود. ترامپ بیشتر درگیر متن سخنرانی خود در مورد دیوار مرزی با مکزیک بود که می‌خواست آن شب ارائه کند. این اولین سخنرانی ترامپ از اتاق بیضی در کاخ سفید محسوب می‌شد. وی در ادامه تأکید کرد: در مقابل ترک‌ها «فقط ضعف نشان ندهید.» به نظر می‌رسید که ترامپ متوجه نبود من کارم در ترکیه تمام شده و گزارش دیدارهایی را که پیشتر با ترک‌ها انجام داده بودم، ارائه می‌کردم. رئیس جمهوری سپس اظهارداشت: «ما نمی‌خواهیم درگیر جنگ داخلی دیگران شویم. آنها (کردها و ترک ها) دشمنانی طبیعی هم هستند. ترک‌ها و کردها سال‌ها است با هم می‌جنگند. ما در یک جنگ داخلی، مداخله نمی‌کنیم، اما داعش را ریشه کن خواهیم کرد.»
در همین اثنا از طریق دانفورد مطلع شدم که فرماندهان نظامی ترکیه در مقایسه با شخص اردوغان، علاقه بسیار کمی برای ورود به خاک سوریه دارند و به‌دنبال دلایل و بهانه‌هایی هستند تا بتوانند مانع از انجام عملیات نظامی در مرزهای جنوبی ترکیه بشوند. آنها همزمان تأکید دارند که آماده هستند از ترکیه در مقابل حملات تروریستی محافظت کنند. دانفورد گفت: برای فرماندهان نظامی ترکیه مرزهای جنوبی این کشور با سوریه دقیقاً حالت مرز مکزیک را برای امریکا دارد.

ادامه از صفحه اول
شهادت حاج قاسم، رخدادی عظیم و تاریخی را برای ملت ایران رقم زد، حادثه بزرگی که در تشییع شگفت‌انگیز سردار مقاومت و طوفان حضور ده‌ها میلیون از مردم مؤمن، انقلابی، فهیم و قدرشناس در بدرقه او پدید آمد و رهبر معظم انقلاب اسلامی آن را «یوم‌الله» خواندند، یوم‌اللهی عظیم که در حقیقت علاوه بر تبلور ارادت ایرانیان به سردار ملی خود، پشتوانه‌ای برای ترویج مکتب سلیمانی و شناساندن دال‌های گفتمان هویتی سردار مقاومت به مخاطبان تشنه و شیفته آن را پی‌ریزی کرد.
 حاج قاسم از تأثیرگذارترین شخصیت‌های دو دهه اخیر غرب آسیا در بسیج جبهه بزرگ مقاومت برضد مثلث عبری، عربی و غربی و به طور خاص در عرصه معارضه عملی و جهادی با تروریسم تکفیری و داعش به‌شمار می‌رود.
شهید سلیمانی، امروز فراتر از یک شخص به گفتمان و مکتبی تبدیل شده است که از سکولار تا اصولگرا، از آزادیخواه تا اصلاح‌طلب، از مخالف سیاست‌های نظام تا مدافع کشور، با احترام و افتخار از او یاد می‌کنند؛ شخصیتی استراتژیست، ورزیده، سیاست‌شناس، خودساخته، خوش‌فکر و.... که در تراز یک راه درس‌آموز و الهام‌بخش در معرض بشریت بویژه جهان اسلام و جوامع و ملل سلطه‌گریز و استکبارستیز و طالبان حقیقت، عدالت و معنویت قرار گرفته است.
عقلانیت، جهاد خالصانه برای خدا، انقلابیگری و ولایت‌مداری نقطه مرکزی «مکتب شهید سلیمانی» و از شاخص‌های برجسته سردار دل‌هاست که در جای جای زندگی و حیات آن عزیز بویژه در دفاع مقدس و جبهه مقاومت، جلوه‌گری‌های معنادار و شگرفی داشته است.
او پیروزی‌های بزرگ محور مقاومت در سوریه برای بقا و حفظ نظام و نجات مردم این کشور، در عراق برای دولت‌سازی و نابودی فتنه داعش؛ در یمن برای قدرت‌یابی انصارالله؛ در افغانستان و به قدرت رسیدن مجاهدان؛ در شکست رژیم صهیونیستی در جنگ ۳۳ روزه و اقتدار راهبردی حزب‌الله؛ در فلسطین و تبدیل انتفاضه سنگ به موشک و التماس صهیونیست‌ها برای آتش‌بس در جنگ ۲۲ روزه و.... تأثیر حیرت‌انگیز خود در پیوند نظامیگری با دیپلماسی و پشتوانه‌سازی قدرت نظامی برای پیشبرد راهبردها و آرمان‌های سیاسی را نشان داد.
«قاسم» ابر مجاهد جهان اسلام و دشمن باصلابت و مقتدر نظام سلطه و صهیونیسم در منطقه بود که در دفاع از محرومان و مقابله با دنیاطلبی و یاری‌بخشی به مردم در سختی‌ها و بلایا و مصایب طبیعی همواره پیشتاز و بی‌ادعا پای به میدان می‌گذارد.
«شهید سلیمانی» که محصول مکتب «ولایت فقیه» و امامین انقلاب اسلامی بود، از برکات دفاع مقدس ملت ایران محسوب می‌شد که توانست الگویی نوین از مدیریت و فرماندهی مبتنی بر ارزش‌های دینی، انقلابی و بومی در کشور را خلق کند، که امروز و فردا می‌تواند با تأسی به عناصری چون نگرش توحیدی و اعتقاد به نقش دائمی و حتمی خداوند در هدایت و نصرت مجاهدان و مؤمنان، تکلیف‌گرایی، شجاعت، جسارت و نهراسیدن از دشمن در اتخاذ تصمیم‌های خارق‌العاده راهبردی و تعیین‌کننده و در عین حال توأم با عقلانیت و محاسبات دقیق و تدابیر هوشمندانه؛ پیش‌روندگی کشور و پیشبرد اهداف و آرمان‌های انقلاب و میهن اسلامی را تضمین کند.
«حاج قاسم» با نگاه فراجناحی و وسعت تعامل و عمق نفوذ عاطفی و معنوی خود بر قلب‌ها، به‌درستی و به زیبایی «سردار دل‌ها» نامیده شد؛ او تندیس اخلاص و وارستگی، اسوه مقاومت و سلحشوری، الگوی مدیریت راهبردی، مصداق نظم، انضباط و قاطعیت در اعمال فرماندهی و تدبیر و درایت در تشخیص و حل چالش‌ها و مسائل و تمرکز به اولویت‌های اصلی و مراقبت از درگیر نشدن در امور فرعی بود.
 به‌رغم تلاش‌های فراوان، پیوسته و مستمر پس‌ از شهادت حاج قاسم، هنوز بسیاری از ابعاد و وجوه شخصیتی سردار شهید همچنان ناشناخته و مغفول مانده است و شکل‌گیری نهضتی برای تبیین و معرفی مکتب شهید سلیمانی که بتواند به شناخت گنج عظیم شخصیتی او در عرصه‌های مختلف بویژه برای نسل بالنده و آینده ساز جوان کشور کمک کند، ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.
 فقدان حاج قاسم عزیز هرچند برای ملت ما و امت اسلامی تلخ و ناگوار است، اما منش و راه او که امروز سرمشق مجاهدان جبهه مقاومت قرار گرفته است  مانند خورشیدی پرفروغ می‌درخشد و به فضل الهی ملت عظیم‌الشأن ایران و ملت‌های مسلمان منطقه را تحت هدایت‌های حکیمانه مقام عظمای ولایت و رهبری (مدظله العالی) از متن فتنه‌ها و دشمنی‌های جبهه متحد دشمنان امت اسلامی بویژه امریکای تروریست و رژیم صهیونیستی غاصب، عبور خواهد داد و در آینده‌ای نه چندان دور با نظاره کردن اخراج اشغالگران و متجاوزین از منطقه، شاهد پدیدار شدن نشانه‌های آزادی قدس شریف و ملت قهرمان و مقاوم فلسطین به‌عنوان آرمان بلند شهید سردار سلیمانی قرار خواهد داد. آرمانی که آن مجاهد بزرگ جان خود را برای آن اهدا کرد و به قول مبارز بزرگ فلسطین اسماعیل هنیه «قاسم شهید قدس» شد.