سعید رشیدی‌نوبندگانی خبرنگار

صنعت شکر با 21 نماد و ارزش بازاری 14 هزار و 100 میلیارد تومان، در حدود 0.25 درصد از کل ارزش بازار سهام را نمایندگی می‌کند. با انتشار صورت‌های مالی منتشرشده برای شرکت‌های قند و شکر فعال در بازار سرمایه مشخص شد این شرکت‌ها توانسته‌اند سود‌سازی خود را به‌طور میانگین 20 درصد افزایش دهند. این اتفاق درحالی افتاده است که آمار مربوط به تولید و فروش صنعت نشان می‌دهد، در مدت مذکور در حدود 2 درصد از مقدار تولید این شرکت‌ها کاسته شده و افزایش سود‌آوری شرکت‌ها تنها از محل افزایش قیمت محصولات اتفاق افتاده است. همچنین آمار معاملات سهام این صنعت نشان می‌دهد، نسبت قیمت به درآمد شرکت‌ها در محدوده عدد 13 قرار دارد که این موضوع نیز نشان از عدم ارزندگی سهام این صنعت در قیمت‌های موجود دارد. عدم ارزندگی سهام صنعت شکر در بازار سهام باعث شده طی شش ماهه گذشته، بیش از 15 درصد ارزش بازاری صنعت کاهش یابد و سهامداران در حدود یک‌هفتم از ارزش دارایی‌های خود را از دست بدهند.

 افزایش 85 درصدی قیمت چغندر، حاشیه سود صنعت شکر را کاهش داد
برای بررسی عملکرد این صنعت باید توجه داشت که قیمت فروش داخلی شکر سفید توسط انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر و سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان تعیین می‌شود. شرکت‌های تولیدکننده شکر، در ایران از دو نهاده چغندر و نیشکر استفاده می‌کنند که این دو کالا برای شرکت‌های بورسی، از طریق انعقاد قرارداد با کشاورزان و متناسب با برآوردهای تولیدی سالانه تهیه می‌شود و تفاله چغندر و ملاس نیز به دامداری‌ها و دامپروری‌ها و شرکت‌های الکل‌سازی فروخته می‌شود که نرخ فروش این کالاها نیز در بازار و بنا به وضعیت عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. در کنار این، بخشی از شکر سفید تولیدی شرکت‌ها از طریق واردات شکر خام از کشورهایی چون هندوستان و برزیل تهیه می‌شود و از این‌رو تأمین نیاز داخلی به‌طور مؤثری به واردات محصولات پایه وابسته است. بر اساس گزارش‌های منتشرشده از طرف شرکت‌های بورسی، آخرین قیمت‌های مصوب هر کیلو شکر سفید مبلغ 18 هزار و 180 تومان از کارخانه خریداری می‌شود و در نیمه نخست سال 1401، هر تن چغندرقند به میزان یک میلیون و 980 هزار تومان خریداری می‌شود که قیمت این محصول نسبت به مدت مشابه سال قبل در حدود 85 درصد افزایش یافته است.
 باید توجه داشت که در صورت وجود منابع لازم در داخل کشور، اگر تولید شکر سفید از محل چغندر داخلی صورت پذیرد، حاشیه سود عملیاتی شرکت نیز با افزایش روبه‌رو خواهد شد. بنابراین افزایش تولید چغندر در داخل می‌تواند سود‌سازی شرکت‌های تولیدکننده شکر را به مراتب بالاتر ببرد. بر این اساس، هرچند که تولید چغندر در کشور از ابتدای سال 1393 تا سال 1396 همواره در حال افزایش بوده، با این حال تولید این محصول از سال 1396 تا 1398 بشدت افت داشته و این سال رو به افزایش رفته است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد در سال 1401 نیز تولید چغندر نسبت به سال مالی قبل با افزایش روبه‌رو شد که این موضوع می‌تواند نیاز شرکت‌ها به واردات شکر خام از خارج را کاهش و حاشیه سود عملیاتی کل فعالیت‌های شرکت را به مراتب افزایش دهد.
در کنار این موضوع، افزایش هزینه حمل و نقل و همچنین حقوق و دستمزد و انرژی، از جمله مواردی هستند که سود‌سازی شرکت‌های تولیدکننده شکر را با ضریب بالایی تحت تأثیر قرار می‌دهند. بر این اساس، افزایش زیاد نرخ حقوق و دستمزد و هزینه‌های حمل و نقل در سال 1401، حاشیه سود عملیاتی شرکت‌ها را به میزان قابل توجهی و رشد سود‌سازی این صنعت را نسبت به سال 1400، کاهش داده است.

بهره‌وری پایین صنعت شکر بر سودسازی آن تأثیرگذار است
موضوع دیگری که بر سود‌سازی شرکت‌های تولیدکننده شکر تأثیر می‌گذارد، موضوع راندمان یا بهره‌وری خطوط تولیدی شرکت‌ها است. در این خصوص دسترسی به تکنولوژی‌های روز دنیا که بتواند نسبت تولید شکر از چغندر را افزایش دهد و میزان هدررفت انرژی و نهاده را در جریان تولید و انبارداری و توزیع محصولات کاهش دهد، می‌تواند سود‌سازی شرکت‌ها را نیز افزایش دهد.
آمارها نشان می‌دهد طی سال‌های گذشته، به دلیل استهلاک بالا و به روز نشدن تکنولوژی‌های تولید در صنعت شکر، بهره‌وری در خطوط تولید این شرکت‌ها کاهش یافته است. رشد سود‌سازی فعالیت‌ها در صورتی که نرخ تورم از آن حذف شود، همواره در حال کاهش بوده است.در این خصوص برخی شرکت‌ها برای بهبود عملکرد خود طرح‌های توسعه‌ای را به اجرا درآورده‌اند که به دلیل وجود تحریم‌ها و تغییرات نرخ ارز، اکثر آنها با کندی به پیش می‌رود و از برنامه زمانبندی شده عقب است.همچنین در سال‌های گذشته شرکت‌های تولیدکننده شکر برای بومی‌سازی عملیات تولید و بهینه‌سازی سیستم‌های مدیریتی، توزیع و فروش محصولات خود، اقدام مناسبی انجام نداده‌اند و از این رو با وجود قدمت بالای این صنعت در ایران، ما در خصوص تکنولوژی تولید نیز نسبت به کشورهای پیشرفته عقب مانده‌ایم که با توجه به ظرفیت مناسب دانش فنی و نیروی متخصص در کشور، می‌تواند با ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به این صنعت، در سال‌های آینده مرتفع شود.

گروه اقتصادی/  رئیس هیأت‌مدیره یک شرکت خودروسازی، عرضه خودرو از مسیر قرعه‌کشی را عاملی مهم در ایجاد رانت و فساد دانست و اعلام کرد که این روش بدون شک باعث عدم شفافیت شده و رانت را برای عده‌ای به دنبال داشت زیرا خودروها با تعداد کمتری به مصرف‌کننده نهایی می‌رسیدند و سود اصلی هم به جیب دلالان می‌رفت که با عرضه خودرو در بورس کالا این رانت‌ها حذف می‌شود.
محمد پروانه در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران، اذعان داشت که عرضه خودرو در بورس کالا، نه تنها باعث شفافیت در روند توزیع خودرو خواهد شد بلکه با حذف فاصله قیمت کارخانه تا بازار، دلالان و واسطه‌گران از این گردونه حذف شده و وجه مازاد هم به کارخانه باز می‌گردد و در تأمین سرمایه در گردش شرکت‌های خودروساز تأثیرگذار خواهد شد.
از ابتدای راه‌اندازی معاملات خودرو در بورس کالا در ۲۸ اردیبهشت تا پایان آبان، در مجموع ۵ هزار و ۲۳۶ دستگاه خودرو در بورس کالا عرضه شد که با تقاضای ۱۸ هزار و ۱۶۱ دستگاه روبه‌رو و ۴ هزار و ۸۰ دستگاه آن فروخته شد.
از این میزان معامله، ۲ هزار و 416 دستگاه مربوط به آبان ماه بود که ماه مذکور با سهم ۶۰ درصدی بیشترین سهم را از کل معاملات خودرو به خود اختصاص داد. در ماه اردیبهشت؛ ۱۳۹ دستگاه، مرداد؛ ۶۰۰ دستگاه، شهریور؛ ۶ هزار و 797 دستگاه و مهر؛ ۲۲۸ دستگاه خودرو در بورس کالا به فروش رسید.
بیشترین تعداد خودروی معامله شده در بورس کالا در این مدت مربوط به پژو ۲۰۷ با یکهزار دستگاه است. پس از آن، هایما S۷ با معامله ۷۳۱ دستگاه، دیگنیتی با ۵۹۴ دستگاه، فیدلیتی ۵ نفره و ۷ نفره هر کدام با ۳۷۱ دستگاه و کارا دوکابین با ۳۱۶ دستگاه روبه‌رو بود.
در این مدت همچنین ۲۰۰ دستگاه لاماری ایما، ۱۲۱ دستگاه کامیون کشنده امپاور، ۱۴۰ دستگاه کارا تک کابین، ۶۹ دستگاه کی‌ام سی T۸ و ۶۸ دستگاه جک S۵، ۶۴ دستگاه شاهین و ۳۵ دستگاه کامیون کشنده فاو معامله شد.
به گفته پروانه، دلیل مقاومت برخی از خودروسازان در عرضه خودرو در بورس کالا، با توجه به نظارت سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، ناشی از گریز آنها از شفافیت بوده چون عدم شفافیت برای آنها منافعی دارد.
وی در ادامه توضیح داد: با عرضه خودروها در بورس کالا، ممکن است که یکسری از محصولات بسته به نوع برند، مورد توجه بیشتر در بازار قرار گرفته و تقاضای بیشتری هم داشته باشد و در عین حال، تقاضای برخی از خودروها هم کاهش یابد که در این صورت، منجر به افت تقاضا و قیمت آنها هم بشود که این امر هم در مقاومت خودروسازان برای عرضه خودرو در بورس کالا تأثیر دارد.
وی تصریح کرد که در صورت عرضه خودرو در بورس کالا، این امر بر رشد تیراژ خودروهای تولیدی تأثیر‌گذار بوده و سهام شرکت‌ها هم در بازار ارزشمند‌تر می‌شود و در عین حال، در بلندمدت زیان انباشته شرکت‌های خودروساز کاهشی خواهد شد.

گروه اقتصادی/ در جریان پیگیری معاملات سهام در سومین روز از هفته منتهی به 10 آذر، شاخص کل بورس توانست تمام ارتفاعی را که طی دو روز ابتدایی هفته از دست داده بود، بازپس گیرد و با رشد 2 هزار و 145 واحدی، جایگاه خود را در بالای یک میلیون و 400 هزار واحد تثبیت کند.
همچنین دیروز 200 نماد از مجموع 391 نمادی که در بورس مورد معامله قرار گرفت با افزایش قیمت روبه‌رو شد تا شاخص کل (هم وزن) نیز روند صعودی خود را برای هفتمین روز متوالی ادامه دهد و در حدود یک هزار واحد دیگر رشد کند.
در فرابورس نیز هرچند تنها 173 نماد از مجموع 361 نماد معامله شده، رشد قیمت داشت، اما شاخص آیفکس با رشد 83 واحدی روبه‌رو شد و در ارتفاع 18 هزار و637 واحد به کار خود پایان داد.
در این روز تعداد صف‌های خرید با رشد 10 درصدی نسبت به روز معاملاتی قبل، به 76 نماد رسید و ارزش سفارش خرید روی تابلو نیز از ارزش فروش آن بیشتر شد و به 550 میلیارد تومان رسید. دیروز تنها 30 نماد در صف فروش به کار خود پایان دادند که این موضوع در کنار سایر موارد ذکر شده، نشان می‌دهد همچنان جریان تقاضا در سهام بورسی و فرابورسی درحال تقویت است.
همچنین دیروز خروج پول حقیقی از بازار در حدود 70 درصد نسبت به روز معاملاتی قبل کاهش یافت و در حدود 30 میلیارد تومان توسط حقیقی‌ها از معاملات سهام خارج شد.
حقیقی‌ها در این روز 150 میلیارد تومان نیز از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت خارج کردند.
روند معاملات دیروز نشان می‌دهد، تنور معاملات طی روزهای گذشته در حال داغ شدن است و ارزش و حجم معاملات درحال افزایش است. براین اساس، دیروز ارزش معاملات خرد با افزایش 10 درصدی روبه‌رو شده و با قرارگرفتن در عدد 3 هزار و 670 میلیارد تومان، میانگین 30 روزه خود را به سمت بالا قطع کرد.
در جریان معاملات دیروز، بیشترین ورود پول در گروه‌های محصولات غذایی، اطلاعات و ارتباطات، حمل و نقل و محصولات شیمیایی به ثبت رسید و گروه‌های خودرو، چند رشته‌ای صنعتی، بانک و سرمایه‌گذاری بیشترین خروج پول را داشتند.
بیشترین حجم معاملات در نمادهای «شستا»، «خساپا» و «خودرو» بود و نمادهای «پالایش»، «خگستر» و «خودرو» بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند.
گروه‌های حمل و نقل بارزمینی با منفی 3 درصد، پیمانکاری صنعتی با منفی 1.7 درصد و محصولات لبنی با منفی 0.88 درصد بیشترین کاهش قیمت و گروه‌های سخت افزار و تجهیزات با 3.2 درصد، خرده فروشی با 2.3 درصد و نساجی با 2.2 درصد بیشترین بازدهی مثبت را در روز دوشنبه به ثبت رساندند.