پیامدهای ژئوپلیتیک یک همه‌گیری

 امسال برای چین وحشتناک آغاز شد. زمانی که ویروس کرونا در ووهان شروع به گسترش کرد، بسیاری پیش‌بینی کردند، کووید 19، «چرنوبیل» چین باشد. همان حادثه‌ای که تنها چند سال پس از آن فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی رقم خورد. اما عملکرد چین نشان داد این واقعه چرنوبیل آنها نیست. چین بسرعت وارد عمل شد و با قرنطینه و تدابیرسختگیرانه موج کرونا را شکست. اکنون کارخانه‌ها در چین، یکی پس از دیگری بازگشایی می‌شوند و محققان این کشور در حال آزمایش روی واکسن کرونا هستند. این در حالی است که در امریکا، انگلیس، فرانسه، اسپانیا و ایتالیا، آمار قربانیان کرونا از آمار قربانیان این بیماری در چین بیشتر شده است.
اما چین این وضعیت را به یک پیروزی برای خود می‌داند و پروپاگانداهایی گسترده معتقدند چین با استفاده از نظام خاص خود موفق به کنترل بیماری شده است. اما چین خود را سخاوتمند نشان داده و از اوایل ماه مارس یعنی تقریباً در 40 روز گذشته اقدام به اهدای ماسک‌ها و کیت‌های پزشکی کرده است. چین با این عملکرد برای برخی کشورهای غربی این پیام را فرستاده که تا چه حد نظام حکومتی آنها پایین‌تر از چین است. از همین رو در روزهای اخیر شاهد آن بوده‌ایم که برخی ناظران سیاست خارجی کشورها به این نکته معترف شده‌اند که احتمالاً، در پایان غائله کووید 19 کشور پیروز و موفق چین خواهد بود. این پیش‌بینی چندان هم دور از نظر نیست. «دونالد ترامپ» برخلاف رؤسای جمهوری پیشین امریکا که از بیماری‌هایی جهانی مثل ایدز و ابولا استفاده می‌کردند تا بر قدرت جهانی خود تأکید کنند، علاقه‌ای ندارد، در چنین مسیری گام بردارد. او در کاخ سفید خود ادعای «قدرت مطلق» بودن دارد. اما از طرفی هم می‌گوید «من مسئولیت نمی‌پذیرم» پس طبیعی است که چین ازاین فرصت برای گسترش دامنه نفوذ خود استفاده کند.  البته راه چین هم در این مسیر چندان هموار نیست. چین به هر حال با اتهامات چندی در این قضیه روبه‌رو است که کار را برایش سخت می‌کند. یکی از این اتهام‌ها این است که چین با توسل به روش‌های سرکوبگرایانه به این موفقیت رسیده است. برخی کشورهای ثروتمند هم با مشاهده تلاش‌های اقتصادی چین بعد از کرونا، با شک و تردید به انگیزه‌ها و رفتارهای چین می‌نگرند.  با این حال جدا از مسائل اقتصادی، باید دید، چین در رقابت به راه افتاده بر سر تولید واکسن کرونا چگونه عمل خواهد کرد. اگر چین به این نقطه برسد، می‌تواند این موفقیت را یک پیروزی ملی تلقی کرده و از آن به عنوان بستری برای همکاری‌های جهانی استفاده کند. با این حال جهان باید بداند چنین چشم‌اندازهایی خوب نیست.  بهترین راه برای مواجهه با بحران‌های جهانی نظیر کرونا و پیامدهای اقتصادی آنها، جهانی اندیشیدن است. تجربه دهه 1920 میلادی به ما نشان داده است که وقتی ابرقدرت‌ها بخواهند رو به خودخواهی و خودمداری بروند، خود تبدیل به مشکل خواهند شد.
مترجم: بنفشه غلامی /منبع: Economist