تعامل خواهی دولت در بهارستان پذیرفته می شود؟

گروه سیاسی/ کم نبودند رسانه‌هایی که پس از اولین نطق پیش از دستور رئیس مجلس یازدهم تیتر زدند؛ «حمله قالیباف به دولت». دولتی که او آن را درگیر با «ناکارآمدی و آشفتگی مدیریتی» توصیف کرد و گفت که «تمرکز بر نگاه به بیرون» دارد و «الگوی مدیریت جهادی» را باور ندارد. این جمله نطق روز یکشنبه قالیباف هم در خیلی از رسانه‌ها برجسته شد که «آنچه شرایط را خطرناک‌تر می‌کند، الگوی مدیریتی دستگاه اجرایی کشور است.» داستان رقابت‌های سیاسی و حتی اختلاف دیدگاه‌های محمدباقر قالیباف و حسن روحانی، خصوصاً در دو انتخابات سال‌های 92 و 96 در سیاست ایران قصه آشنایی است. حالا اما این دو ردای ریاست دو قوه کشور را بر تن دارند و همین هم این سؤال را ایجاد کرده که آیا ادامه آن رقابت‌ها و رویارویی‌ها در این لباس تازه منطقی است؟ بعید است در دولت هم کسی از زاویه اکثریت نمایندگان مجلس جدید و خصوصاً رئیس آن با نگاه حاکم بر دولت آگاه نباشد اما همانقدر که این زاویه برای سیاست امروز ایران یک واقعیت است، لزوم همکاری و روابط بدون تنش مجلس و دولت هم واقعیتی غیر قابل انکار به نظر می‌رسد.
دست دوستی از پاستور به بهارستان
در حدفاصل روزهای قبل از تشکیل مجلس یازدهم و برگزاری مراسم افتتاحیه آن، هر چه سیگنال از طرف دولت به بهارستان ارسال می‌شد، سیگنال لزوم توجه به ضرورت همکاری علی رغم اختلاف دیدگاه‌ها بود. اولین دست دوستی جدی با مجلس یازدهم را حسن روحانی روز 6 خرداد به سمت وکلای جدید ملت دراز کرد. جایی که او در توئیتی نوشت؛ «با عبور مجلس از سن ۴۰ سالگی و آغاز دهه پنجم آن، مردم چشم امید به همکاری یکساله دولت دوازدهم و مجلس یازدهم دوخته‌اند. دولت از هم اکنون دست دوستی خود را به سمت مجلس جدید دراز می‌کند.»  او این درخواست را یک روز بعد و در مراسم افتتاحیه مجلس هم در نطق خود تکرار کرد. جایی که بعد از تأکید بر لزوم ترجیح منافع ملی به منافع جناحی در روابط دولت و مجلس و همین طور ضرورت همکاری این دو نهاد در چارچوب قانون اساسی، گفت: «دولت دست خود را سمت مجلس یازدهم دراز می‌کند، ما از مجلس اخوّت را می‌خواهیم همان طور که از رهبر معظم انقلاب ابوّیت را می‌خواهیم و مطمئن هستیم که با همکاری همدیگر در این سال سخت به مردم امید بیشتر می‌دهیم و یأس بیشتر را برای دشمنان نظام و ملت. و پیشرفت کشور را ادامه خواهیم داد.» این سیگنال‌ها اما در روزهای بعد هم از طرف دولت به سمت مجلس ادامه داشت. خصوصاً در پیام‌های تبریک دولتی‌ها به هیأت رئیسه و رئیس جدید مجلس. از جمله این بار رئیس جمهوری در پیام تبریک خود به قالیباف در روز 8 خرداد ابراز امیدواری کرد که با تلاش مشترک و تعامل سازنده بین دولت و مجلس، شاهد هم‌افزایی بیشتر در ساماندهی امور کشور برای رفع مشکلات مردم، افزایش امید در جامعه و خدمت بیشتر به ملت بزرگ ایران باشیم. اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری نیز درپیام تبریک خود به رئیس مجلس یازدهم در روز 10 خرداد نوشت: «دولت آماده همکاری و تعامل مؤثر با مجلس در راستای حفظ و تقویت اتحاد و انسجام ملی برای غلبه بر مشکلات و حل مسائل کشور است.» همچنین محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری هم در پیام تبریک خود ابراز امیدواری کرد که در این فصل نوین همکاری مشترک دولت و مجلس، بیش از پیش شاهد همکاری و پیشرفت و آبادانی کشور و آرامش و رفاه مردم فهیم ایران عزیز باشیم.
آخرین سیگنال را هم دیروز علی ربیعی به بهارستان فرستاد و در نشست خبری هفتگی‌اش با رسانه‌ها این گونه گفت: «امیدواریم همان گونه که قانون اساسی دولت را محور اداره امور اجرایی قرار داده و قوه مجریه که بار اجرایی را به دوش می‌کشد، مجلس تازه نفس هم به هم‌افزایی دولت در این مصاف بپیوندد و در عمل برای حل مشکلات و پیشرفت و توسعه کشور بپا خیزد.»
در همین راستا دیروز سید محمود علوی وزیر اطلاعات هم به همراه معاونین خود به دیدار رئیس مجلس رفت و با تبریک انتخاب وی و تشکر از زحمات علی لاریجانی اظهار امیدواری کرد که حضور قالیباف در مجلس همچون سوابق مدیریتی قبلی منشا اثر و تحول باشد.
 پایان دولت و آغاز مجلس؛ سال سخت
دولت دوازدهم و مجلس یازدهم در حالی یک همکاری و همراهی یک ساله را پیش رو دارند که از یک سو دولت در سال پایانی عمر خودش قرار گرفته که معنای آن در عالم سیاست  عدم وجود انگیزه‌های انتخاباتی و سیاسی در دستگاه اجرایی برای تنظیم روابط و برنامه‌هایش است.  محاسبه منطقی در چنین موقعیتی گریز از تنش‌های سیاسی با هدف سنگین‌تر کردن وزن بخش‌های مثبت کارنامه دولت در خدمت به مردم است. از سوی دیگر هم مجلس برخلاف دولت در قدم‌های ابتدایی خود قرار دارد و تنها آورده و نتیجه تقابل آن با دولت در سال منتهی به انتخابات ریاست جمهوری، تثبیت این گمانه است که مجلس یازدهم در محاسبات خود برای اقداماتش مسائل سیاسی و انتخاباتی را در اولویت قرار داده است. با این دو ضرورت اگر ساکنان پاستور و بهارستان حتی نگاهی محاسبه‌گرانه به روابط خود داشته باشند، باز هم تشدید تنش بین دولت و مجلس آورده‌ای برای هیچ کدام از طرف‌ها ندارد. مضافاً اینکه مهم‌تر از معادله گفته شده، مسأله مشکلات فعلی کشور در مدیریت فضای تحریم‌های امریکا و البته اضافه شدن بار شیوع بیماری کرونا به آن است. عواملی که لحاظ کردن آنها به خودی خود اساساً نباید جای هیچ گونه سیاسی‌کاری و تشدید اختلاف را در میان قوا باقی بگذارد. چه آنکه تقریباً هیچ کسی در این گزاره شک ندارد که عبور از این مرحله با لحاظ کردن بار فشار تحریم‌ها از یک سو و صدمات اقتصادی و اجتماعی کرونا از سوی دیگر، بیش از هر زمان دیگری نیازمند هم‌افزایی‌های داخلی است.» همین مسأله با تأکید صریح‌تری در پیام رهبر معظم انقلاب به نمایندگان مجلس یازدهم مطرح شده بود. جایی که ایشان یکی از شروط بازگشت مجلس به رأس امور را «شناخت درست از شرایط و اولویت‌های کشور» توسط نمایندگان دانسته بودند و اتفاقاً تأکید کرده بودند که مجلس باید هم «نقطه‌ امید مردم» باشد و هم «نقطه‌ اتکای مجریان».
کدام نظارت؟
در روزهای اخیر چه رئیس جمهوری و چه دیگر مقامات دولت دوازدهم در اظهار نظرهای خود درخصوص روابط دولت و مجلس در یک سال پیش رو، ضمن دعوت به همکاری و همراهی متقابل قوا بر یک موضوع دیگر هم تأکید داشته‌اند و آن اینکه تقاضای آنها برای این همراهی نباید به هیچ عنوان به معنای تعطیلی امر نظارت برداشت شود. از جمله رئیس جمهوری در نطق خود در افتتاحیه مجلس یازدهم گفت: «ما به دنبال این نیستیم مجلس در دو وظیفه مهم خود یعنی تقنین و نظارت کوتاه بیاید.» در همان مراسم رئیس سِنی مجلس هم بر این نکته تأکید داشت که مجلس یازدهم «نه وکیل الدوله» خواهد بود و نه «معاند الدوله». به این معنا که قرار نیست مساله نظارت به لباس و ردایی برای گروکشی‌های سیاسی و اختلافات جناحی تبدیل شود. همین مسأله به شکل صریح‌تر هم در پیام رهبر معظم انقلاب برای نمایندگان مجلس یازدهم مورد تأکید قرار گرفته بود؛ «در اقدام به وظیفه‌ نظارتی، تأکید اینجانب بر رعایت تقوا و انصاف و اجتناب از حبّ و بغض‌های شخصی و جناحی است. نه حقّی از مدیر و مجری خدوم و زحمتکش ضایع شود و نه اغماض و اهمالِ بی‌مورد صورت گیرد.» با این تفاسیر و شرایطی که کشور در آن قرار دارد باید دید که آیا آنطور که رهبری معظم انقلاب از مجلس خواسته در ادامه شاهد نظارت بدون حب و بغض از سوی بهارستان‌نشینان خواهیم بود یا اینکه باز هم تیترهایی با محتوای «مجلس علیه دولت» در این یک سال مهم و سخت پیش رو، سر خط اخبار رسانه‌ها را تسخیر خواهند کرد؟ فعلاً با سخنان علی ربیعی که بعد از انتقادات رئیس مجلس از دولت همچنان بر لزوم همکاری دو قوه تأکید کرده، امیدواری‌ها بر این است که کسی در بهارستان برای فشردن دست دوستی پاستورنشینان که این روزها به سوی مجلس دراز شده، پیدا شود.