مذاکرات عراق و امریکا زیر سایه تولد مجدد داعش

بر اساس برنامه اعلام شده، مذاکرات راهبردی میان عراق و ایالات متحده امریکا از نیمه ماه جاری میلادی (حدود ۱۴ روز دیگر) در بغداد آغاز خواهد شد.
به‌گزارش نور نیوز، اگرچه دولت جدید عراق هنوز اعضای تیم مذاکره‌کننده این کشور در مذاکرات را تعیین نکرده، اما گفته می‌شود «مصطفی الکاظمی»، نخست‌وزیر عراق در تلاش است تا با معرفی وزیر خارجه پیشنهادی خود به پارلمان و اخذ رأی اعتماد، سرپرستی هیأت عراقی مذاکره‌کننده را به او واگذار کند.
دولت امریکا نیز پیش‌تر «دیوید هیل»، معاون وزیر خارجه این کشور را به‌عنوان ‌سرپرست هیأت مذاکره‌کننده خود معرفی کرده است.
بر اساس اظهارات چندی قبل «مایک پمپئو»، وزیر خارجه امریکا و مصاحبه اخیر سفیر امریکا در بغداد، گفت‌و‌گوهای راهبردی تنها بر مسائل امنیتی و نظامی متمرکز نخواهد بود و مجموعه محورهای سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی در روابط بلند مدت دو کشور را شامل می‌شود.
در سال 2008 نیز در دوران نخست‌وزیری «نوری المالکی»، گفت‌و‌گوهای مشابهی میان بغداد و واشنگتن انجام شد که خروج تدریجی نیروهای امریکایی از عراق را از سال 2011 به‌دنبال داشت.
اگرچه هنوز مقامات عراقی هیچ‌گونه اظهارنظری در خصوص دستور کار مذاکرات راهبردی با امریکا نکرده‌اند، اما بزودی و پس از تعیین ترکیب هیأت مذاکره‌کننده عراقی مشخص می‌شود که چه موضوعاتی محور اصلی گفت‌و‌گوهای میان بغداد و واشنگتن خواهد بود.
در این میان؛ مقامات امریکایی بخوبی بر این واقعیت واقفند که اکثریت سیاستمداران طیف‌های مختلف در عراق، طبق مصوبه پارلمان این کشور مبنی بر خروج نیروهای نظامی خارجی از عراق، خواستار کاهش روابط با امریکا بویژه خروج سریع نیروهای نظامی این کشور از خاک عراق هستند.
به‌طور طبیعی این رویکرد که مورد حمایت اکثریت قاطبه مردم عراق نیز است، اصلی‌ترین مانع در برابر پیشبرد گفت‌و‌گوهایی است که امریکایی‌ها انتظار دارند تثبیت و تقویت حضور همه جانبه و بلندمدت آنها را در عراق به‌دنبال داشته باشد.
مهم‌ترین رخداد و بهانه‌ای که می‌تواند تداوم حضور امریکا در عراق و تقویت طیف کم تعداد سیاستمداران عراقی هوادار همکاری نزدیک با امریکا را توجیه کند، مسأله مبارزه با تروریسم و مشارکت امریکا در امنیت عراق است.
براساس اسناد و ادله غیر قابل خدشه، دولت امریکا و متحدان این کشور که در قالب ائتلافی نظامی برای مبارزه با تروریسم در عراق حضور دارند، در طول سال‌های گذشته به جای مبارزه جدی با داعش مسیر «مدیریت تروریسم» در منطقه و همچنین از جمله آن در عراق را دنبال کرده و از این اهرم برای افزایش فشارهای سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی به کشورهای منطقه بهره‌برداری کرده‌اند.
تحرکات مجدد داعش در مناطق مختلف عراق طی ماه‌های اخیر که ابعاد نسبتاً گسترده‌ای نیز داشته، با توجه به سوابق قبلی همکاری و مدیریت این گروه از سوی امریکا ظن جهت‌دار بودن اقدامات تروریستی جدید از سوی گروه‌های تکفیری برای توجیه حضور نظامی امریکا در عراق را بشدت تقویت کرده است.
اوج‌گیری اقدامات تروریستی در آستانه گفت‌و‌گوهای راهبردی بغداد و واشنگتن موضوعی نیست که بتوان آن را در چارچوب «تئوری تصادف» تحلیل کرد.
بر اساس گزارش‌های به دست آمده از منابع موثق، مقایسه فعالیت‌های تروریستی داعش در ۴ ماهه اول سال ۲۰۱۹ میلادی نسبت به مدت مشابه در سال2020، از افزایش ۴۴ درصدی این اقدامات خبر می‌دهد.
بر اساس این گزارش، در عملیات انجام شده از سوی داعش در چند ماه گذشته ۹۶ نفر از نیروهای نظامی و امنیتی عراق و حدود نصف این تعداد یعنی ۴۸ نفر از نیروهای داعش کشته شده‌اند.
شکل‌گیری این شرایط در حالی است که با وجود مصوبه پارلمان عراق مبنی بر خروج نیروهای نظامی خارجی از این کشور، هنوز این نیروها که عمده آنها امریکایی هستند در مناطق مختلف عراق حضور دارند اما در عمل اقدام خاصی برای جلوگیری از اوج‌گیری مجدد فعالیت گروه‌های تروریستی بویژه داعش نداشته‌اند. اگرچه نمی‌توان وجود سیاستمداران قدرتمند در هیأت حاکمه عراق را که علاقه‌مند به داشتن روابطی گسترده با امریکا هستند انکار کرد، اما به نظر می‌رسد با توجه به رویکرد مرجعیت عالی عراق که همواره بر صیانت از حاکمیت ملی و استقلال این کشور تأکید دارد و همچنین ترکیب پارلمان و نقش تعیین‌کننده نیروهای مقاومت مردمی و حشد شعبی در تأمین امنیت این کشور، امریکایی‌ها شانس زیادی برای هدایت روند گفت‌و‌گوهای راهبردی میان دو کشور به سمت تقویت و تثبیت حضور خود در عراق نداشته و مجموعه اقدامات سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی واشنگتن در عراق نمی‌تواند شرایطی بهتر از فرجام مذاکرات سال ۲۰۰۸ که به خروج امریکا از عراق منجر شد، به‌دنبال داشته باشد.