از منبر تا مردم

منصور سعدی
‌روزنامه نگار‌
15 خرداد سال 1342 من 11 سال داشتم و به یاد دارم که درست بعد از تاســــــوعا و عاشــــــــورا آن اتفاقات تاریخی افتاد. آن زمان پیام‌ها و حرف‌ها بیشتر از طریق منبرهای مذهبی منتقل می‌شد و چون ماه محرم بود این منبرها فعال‌تر بودند و بیشتر تجمع‌ها و مبارزه‌ها از همان جا شکل گرفت. آن زمان با این روزها بسیار تفاوت داشت. دستگاهی مثل فاکس و حتی دستگاه فتوکپی نبود تا اعلامیه‌ها را تکثیر کنند. به یاد دارم که حتی رونوشت شناسنامه را اداره ثبت احوال می‌نوشت و مهر می‌زد و به مردم تحویل می‌داد. مبارزه‌هایی که از 15 خرداد سال 42 جدی‌تر شد از همین منبرها آغاز شد. منبرها به‌عنوان یک وسیله ارتباطی عمل کردند و پیام‌هایی که از آن طریق گفته می‌شد توسط مردم رد و بدل می‌شد. مثلاً از قم عده‌ای پیام می‌آوردند برای جمع منبری‌های آن زمان که اهل مبارزه بودند. در ورامین هم همین اتفاق افتاد و راه افتادند به سمت تهران. نامه‌ها و اعلامیه‌هایی را که حاوی پیام‌های انقلابی آن زمان بود عده‌ای رونویسی می‌کردند و به این شکل تکثیر می‌شد و بعد عده‌ای آنها را به شهرها و مناطق مختلف می‌بردند و پخش می‌کردند. وقتی می‌خوانیم که 15 خرداد سال 1342 شلوغی‌ها و مبارزه‌ها از تهران و قم و ورامین همزمان شروع شد این مسأله نشان می‌دهد که ارتباط میان افراد و پیامی که آنها رد و بدل می‌کردند نقش مهمی داشته است. با منتقل شدن این پیام‌ها و اطلاعیه‌های انقلابی شلوغی‌ها شکل گرفت که به یاد دارم در تهران بازار بیش از همه جا شلوغ بود. 15 خرداد 42 از بازار تهران شروع شد. از خیابانی که اکنون 15 خرداد نام دارد و آن زمان نامش بوذرجمهری بود. خبری از وسایل ارتباطی این روزها که جوانان به آنها عادت دارند نبود اما مردم این پیام‌ها را منتقل می‌کردند و مبارزه را شکل می‌دادند.‌