اجرای آنلاین جای نمایش زنده را نمی‌گیرد

‌‌‌سیروس همتی
‌کارگردان و بازیگر تئاتر‌
در این روزها و پس از اینکـــــه به‌دلیل شیوع بیماری کرونا سالن‌های نمایش تعطیـــــــــل شدند و نمایشی روی صحنه نرفت شاهد اجراهای آنلاین و پخش فیلم بعضی از نمایش‌ها بودیم. اما به نظر من ارتباط میان تئاتر و تماشاگرانش به این شکل خیلی کم برقرار شد چون تئاتر یک هنر زنده است. با تمام احترامی که برای سینما و فیلم قائلم اگر می‌شد تئاتر به‌صورت فیلم دربیاید پس تفاوت آن با فیلم و سینما چیست؟ شما فیلم را زمانی می‌بینید که ممکن است حتی بازیگرش دیگر در قید حیات نباشد. تماشاگر حضور بازیگر را نفس به نفس احساس نمی‌کند. در سینما نمایی را که کارگردان خواسته می‌بینید ولی در تئاتر آزادید هر قسمتی از صحنه را که دوست داشتید ببینید. لذت تئاتر به همین ویژگی‌هاست که در تئاتر آنلاین و نمایش فیلم اجراها این لذت حداقل کمرنگ می‌شود. به‌نظر من تلاش‌های این مدت هرچند که ارزنده بود اما نشان داد نمی‌تواند جایگزین اجرای تئاتر شود چون ویژگی اصلی این هنر زنده بودن و نفس به نفس با تماشاگر بودن است. علاوه بر پخش فیلم اجراها، بازیگران خوبی هم اجرای آنلاین داشتند اما وقتی به من پیشنهاد شد استقبال نکردم به این دلیل که به نظر من اجرای آنلاین ویژگی اصلی تئاتر را ندارد. شاید یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اجراهای آنلاین و پخش فیلم نمایش‌ها این است که تماشاگر هر زمان که دوست داشته باشد می‌تواند فیلم اجرا را ببیند. پخش آنلاین یعنی هر زمان که بخواهم بتوانم فیلم آن تئاتر را ببینم. اما این اجراها هیچ وقت جایگزین اجرای زنده تئاتر و لذت تماشایش نمی‌شوند. در این مدت و با تعطیلی سالن‌های تئاتر سؤال من این بوده که چرا نباید سالن‌های تئاتر باز شوند؟ اکنون مترو با آن حجم مسافر فعال است و مدیران مترو برای رعایت پروتکل‌ها صندلی‌ها را فاصله‌گذاری کرده‌اند. این اتفاق در سالن‌های تئاتر هم می‌تواند بیفتد. یعنی مدیران در حالی که به سالن‌ها اجازه می‌دهند به اندازه بخشی از ظرفیت سالن‌شان بلیت بفروشند می‌توانند بقیه بلیت‌ها را از مدیران تماشاخانه‌ها خریداری کنند. در این صورت تماشاگری که به سالن تئاتر می‌آید کنار یک صندلی خالی می‌نشیند که هزینه آن توسط مدیران فرهنگی و هنری کشور پرداخت شده است. این بهترین حمایت از تئاتر است و باعث می‌شود این هنر رکود پیدا نکند. از ابتدای اسفند سالن‌های نمایش تعطیل است و تئاتری اجرا نشده. این یعنی بخشی از بودجه سالانه تئاتر مورد استفاده قرار نگرفته است. پس می‌شود این بودجه را برای حمایت از تئاتر در این شرایط استفاده کرد. از طرفی تماشاگران تئاتر از طبقه متوسط و فهیم جامعه هستند و فرهنگ بالایی دارند و اصول بهداشتی مربوط به این بیماری را رعایت می‌کنند. با حمایتی که انجمن هنرهای نمایشی انجام می‌دهند سالن‌ها می‌توانند بازگشایی شوند و تماشاگران با رعایت اصول دوباره به سالن‌ها بازگردند و تئاتر تماشا کنند.