میراث دار علم نبوی

اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
نخستین روز از ماه ذیقعده -امروز- مصادف با ولادت فاطمه معصومه(س) دخت گرامی امام موسی کاظم(ع) وتالی معصوم است. رخدادی که یادآورارجمندی نوع زن و جایگاه نیمی از پیکره اجتماع دررسالت محمدی(ص) است. حضرت معصومه(س) در سال 173(ه.ق) و دردوران خلافت هارون الرشید (170- 193 ه.ق) و اوج اقتدار خلفای عباسی پا به عرصه وجود نهاد و تحت تعلیم و تربیت پدر و برادرش امام رضا(ع) و درفضایی آراسته به فضائل اخلاقی رشد کرده و در دانش و فضیلت زبانزد عام و خاص شد. عباسیان(132- 232 ه.ق) که توانسته بودند پس‌از روی کارآمدن بر اوضاع مسلط شوند، سختگیری‌ها علیه اهل بیت رسول خدا(ص) و شیعیانشان را به شیوه خلفای بنی امیه از سرگرفتند و شرایط را برای معرفی حقایق دین دشوار کردند. در این دوره لازم بود تا راه بر دعوت‌های مشکوک و انحرافی بسته شود و با فرقه سازی‌ها که با هدف درهم شکستن صف متحد مسلمانان رواج می‌یافت، مقابله شود. ولی به‌دلیل محدودیت‌های بسیار برای امام موسی‌کاظم(ع) و دشمنی‌های آشکار و پنهان عباسیان با آل‌رسول(ص) هر اقدامی با مشکل مواجه بود. عباسیان از هر وسیله‌ای برای فروپاشی تدریجی جامعه دینی فروگذار نبودند و در این مسیر برحذف امام موسی کاظم و فرزندش امام رضا(ع) اصرار داشتند. در چنین شرایطی حضرت معصومه(س) به‌عنوان همدم و همراه امام با وجود کمی سن به‌ ترویج دین روی آورد و در فاصله شهادت پدرش تا اعلام علنی امامت و جانشینی امام رضا(ع) که بر اثر خفقان و امکان شهادت امام رضا(ع) به تعویق افتاد، به مدت چهار سال با نقل احادیث متعدد و طرح موضوعات دینی به نیازهای پیروان اهل بیت(ع) پاسخ گفت و به روشنگری در حوزه علوم دینی پرداخت. از این رو حضرت معصومه(س) که در مکتب اهل بیت درس کرامت و پاکدامنی آموخته و از علم و درایت سرشار بود را با حضرت زینب(س) همردیف قرار می دهند. حضرت معصومه(س) از همان دوران کودکی نشانه‌های دانایی و تقوا را از خود بروز داده و در غیاب پدر سؤالات شیعیان و پیروان را پاسخ می‌گفت. آن حضرت(س) با نقل احادیث متعدد پیرامون واقعه غدیر و ضرورت شناخت و پیروی از امام زمان خویش به مقابله با جریان‌های انحرافی پرداخت و از استمرار امامت معصومین از سلاله پاک رسول خدا(ص) با استناد به احادیث نبوی حمایت نمود. تا آنجا که احتمال می‌رود به‌همین دلیل ازدواج ننمود و همه عمر خود را وقف این راه کرد. علامه امینی در کتاب شریف الغدیر چندین حدیث به نقل از فاطمه معصومه(س) آورده است که بیانگر جایگاه علمی آن حضرت است. حضرت معصومه(س) میراث دارعلم نبوی بوده و‌ شأن انسانی دختران را به آنان بازگردانید. به‌همین دلیل روز ولادتش را روز دختران نامیده‌اند تا فرصتی برای تکریم و ارج‌گزاری برجایگاه دختران فراهم آید. ولادت باسعادت کریمه اهل بیت و روز دختر بر عموم مسلمانان تبریک و تهنیت باد.