نباید کسی به خاطر نداشتن تمکن مالی از دادرسی و احقاق حقوق محروم شود

همایش سراسری قوه قضائیه روز گذشته همزمان با سالروز شهادت آیت‌الله بهشتی با حضور رئیس و اعضای شورای عالی قوه قضائیه و رؤسای کل دادگستری‌ها برگزار شد. ابراهیم رئیسی  در این همایش به تشریح عملکرد دستگاه قضا در دوره اخیر و تبیین سیاست‌های حاکم بر آن در آینده پرداخت.
رئیس قوه قضائیه در ابتدا با گرامیداشت یاد شهدای هفتم تیر از تلاش ‌مدیران، قضات و کارکنان دستگاه قضایی برای جلوگیری از کندی امور و تضییع حقوق مردم بر اثر شیوع کرونا، گفت: در دادسراها، زندان‌ها و بخش‌هایی از دستگاه قضایی که متکفل کار مردم بودند، تلاش این بود که کار انجام شود؛ ولو اینکه خودشان در خطر قرار گیرند.
رئیسی آمار پرونده‌های معوق رسیدگی شده در سراسر کشور طی سال گذشته را 53 درصد اعلام کرد و افزود: در برخی استان‌ها این رقم تا 70 درصد هم بوده است که ناشی از همت و تلاش‌های صورت گرفته است.
رئیس قوه قضائیه همچنین با یادآوری سه اولویت سال جاری مبنی بر «حفظ کرامت»، «مبارزه با فساد» و «رفع موانع تولید» که در اولین همایش رؤسای کل دادگستری‌ها و دادستان‌های مراکز استان‌ها در سال 99 مورد اشاره قرار گرفته بود، توجه جدی در این زمینه را مورد تأکید قرار داد و گفت: راهبردهای پیش رو با توجه به محوریت موضوع تحول که اساس حرکت در این دوره است، می‌باشد.
تأکید بر شکل‌گیری قوه قضائیه هوشمند
به گزارش میزان، رئیسی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در مورد تحول در دستگاه قضایی در تیرماه سال گذشته، اولین راهبرد تحول در قوه قضائیه را به عنوان حرکت از رویکرد سنتی به رویکرد فناورانه مورد اشاره قرار داد و گفت: باید در همه ابعاد و جوانب برای شکل گرفتن قوه قضائیه هوشمند اقدام شود. او در این باره افزود: هر بخشی از دستگاه قضایی که می‌تواند، باید با فعال کردن سامانه‌ها و استفاده از فناوری‌های نوین، کار مردم را تسهیل و دسترسی به عدالت را آسان کند تا امور، دقیق و سریع مورد رسیدگی قرار گیرد.
رئیس قوه قضائیه در مورد محور دوم، تحول دستگاه قضایی دادخواست محور به یک دستگاه قضایی فعال و غیرمنفعل را مورد اشاره قرار داد و در بیان مصداق تحقق این موضوع گفت: بر اساس آمار به دست آمده از تعطیلی هزار و 200 مرکز تولیدی توسط همکاران‌مان در استان‌ها و مرکز جلوگیری شده است؛ در این زمینه دادخواستی در کار نبوده بلکه حرکت فعال دستگاه قضایی باعث شده تا شاهد تعطیلی یک کارگاه و یک بنگاه اقتصادی نباشیم، لذا این گونه اقدامات پیشگیرانه، مبتکرانه و خلاقانه همکاران در جهت حفظ حقوق عامه، از همین دست است.
رئیسی تحول در نگاه به مشارکت‌های مردمی را به عنوان محور سوم مورد تأکید قرار داد و یادآور شد: مشارکت‌های مردمی اعم از مشارکت مردم در حوزه رفع آسیب‌های اجتماعی، پیشگیری، کشف جرم، اصلاح مجرمان و کمک به پیگیری مفاسد، با توجه به جایگاهی که قانون برای مردم در نظر گرفته و مردم نیز در این رابطه نقش دارند، بسیار مهم است. در این مورد دستورالعملی را ابلاغ کردیم و در سال جاری باید نگاه مردم نسبت به پیگیری مسائل نهادینه شود.
او بر لزوم ارتباط با نخبگان و صاحبان اندیشه  و بهره گرفتن دستگاه قضا از نکات و انتقادات آنها تأکید کرد و با اشاره به ضرورت توجه به مطالبات مردم گفت: باید فریاد تظلم خواهی مردم یا درخواست احقاق حق آن‌ها با پاسخ مثبت مواجه شود. البته پاسخ باید مبتنی بر قانون و ضوابط باشد؛ اما توجه کردن به این خواسته بسیار مهم است. پاسخ به خواسته ارباب رجوع و کسانی که به نحوی با عدلیه در ارتباط هستند، حائزاهمیت است.
رئیس دستگاه قضا با تأکید بر ضرورت نظارت از سوی مدیران، رؤسای کل دادگستری و دیگر بخش‌های نظارتی و با بیان اینکه سال ۹۹ سال افزایش نظارت‌های کیفی و کمی در قوه قضائیه است، گفت: حضور دیوان عالی کشور در استان‌ها، ارتباط با قضات تجدید نظر و محاکم، همچنین پیگیری و نظارت دادستانی کل کشور، دادسرای انتظامی قضات و رؤسای کل اثربخش بوده است که البته باید این نظارت‌ها افزایش یابد؛ چراکه افزایش آن می‌تواند تضمین کننده اجرای قانون و جلوگیری از مشکلات باشد. رئیسی با بیان اینکه نظارت‌ها می‌تواند اطاله دادرسی را کاهش دهد، تأکید کرد: البته گاهی موضوع پرونده زمان بر است؛ اما برخی مواقع موضوع پرونده زمانبر نیست؛ لذا به طول انجامیدن آن موضوعیت ندارد.
حفظ سلامت قوه قضائیه از هرگونه روابط ناسالم
رئیس قوه قضائیه تصریح کرد: مسأله حفظ سلامت دستگاه قضایی همواره به عنوان تأکید مقام معظم رهبری، بسیار مهم است؛ آمار تخلفات در قوه قضائیه نسبت به بعضی سازمان‌ها و دستگاه‌ها آمار بالایی نیست؛ گزارش دادستان انتظامی قضات در جلسات گذشته نشان از یک درصد تخلف می‌دهد؛ اما همکاران تلاش کنند که این درصد کم هم، در قوه قضائیه وجود نداشته باشد. او گفت: همواره باید نسبت به حفظ سلامت قوه قضائیه از هرگونه روابط ناسالم دقت شود و نباید لحظه‌ای از آن غفلت کرد. حفظ سلامت این مجموعه می‌تواند سلامت بسیاری از سازمان‌ها و ادارات کشور را تضمین کند.
رئیسی در ادامه با اشاره به مسأله عدم توانایی برخی افراد در پرداخت هزینه‌های دادرسی، خاطرنشان کرد: افراد ضعیف و ناتوانی به لحاظ مالی وجود دارند که امکان پرداخت مبالغی که به عنوان هزینه دادرسی باید پرداخت کنند، ندارند و استیصالی در چهره آنان دیده می‌شود؛ مدیران و همکاران در سراسر کشور در این مورد به همه بویژه قشر محروم و مستضعف توجه داشته باشند. رئیس قوه قضائیه افزود: اگر کسی زبان حقوقی ندارد و پولی هم برای گرفتن وکیل ندارد، باید امکان اینکه حق خودش را در دادگستری بستاند، وجود داشته باشد. سازوکاری در دادگستری‌ها ایجاد کنید که امکان احقاق حق افراد ناتوان و محروم در دادگستری‌ها فراهم شود؛ اینکه به صورت کلیشه‌ای بگوییم که در ضابطه اینگونه است، مؤثر نیست.
توجه به افکارعمومی و تبیین مسائل
او با بیان اینکه دشمن به دنبال مسأله‌سازی و بهانه‌‌گیری برای هجمه به نظام، دستگاه قضایی و جریان انقلابی است، تأکید کرد: پاشنه دستگاه قضایی بر اصول و ضوابط و مقررات می‌چرخد و باید به آنها پایبند باشیم. ما به هیچ عنوان نمی‌توانیم از مواضع قانونی و شرعی مان کوتاه بیاییم و باید کارمان را محکم انجام دهیم و مراقب باشیم که در نحوه اقدام به شکلی اقدام کنیم که آن نحوه کار متقن باشد و همچنین در حوزه تبیین و اطلاع رسانی به نحوی عمل شود که به هیچ عنوان گزک دست دشمن ندهیم.
رئیس قوه قضائیه با بیان این اعتقاد که ما نمی‌توانیم با خشم و عصبانیت و خوشحالی دیگران درباره پرونده‌ها تعیین تکلیف کنیم و باید ضوابط را دنبال نماییم، ادامه داد: از طرف دیگر نمی‌شود به افکارعمومی بی توجه بود؛ باید تبیین صورت گیرد؛ این بدان معنا نیست که این کار را آن قاضی باید انجام دهد؛ می‌تواند این کار از سوی دادگستری صورت گیرد و در سطحی از طرف مجموعه در مرکز و ستاد و یا ازسوی سخنگو صورت گیرد؛ اما اصل این است که باید به افکارعمومی توجه داشته باشیم و اگر در موردی ضدانقلاب به دنبال صحنه سازی است، کاملاً به مطلب دقیق شویم و نگذاریم که او به اهداف پلید خود برسد.