کشت زیر نایلونی آفت جدید کشاورزی اردبیل

زهره افشار
خبرنگار
کشت نایلونی، شیوه نامتعارف کشت محصولات صیفی در استان اردبیل است که در چند سال گذشته به معضل زیست محیطی استان تبدیل شده است. این روزها اگر سری به منطقه مغان، قطب کشاورزی اردبیل، بزنید می‌توانید مزارع چندهکتاری هندوانه را ببینید که با پلاستیک پوشانده شده‌اند تا شاید کشاورزان بتوانند چند روز زودتر محصولشان را  برداشت و روانه بازار کنند.
 بسیاری از کشاورزان پس از برداشت محصولات تولیدی خود، نایلون‌های روی مزارع را به حال خود رها می‌کنند و این مسأله به دغدغه مسئولان و دوستداران محیط زیست اردبیل تبدیل شده است. «حسن روحی»، مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی اردبیل به «ایران» می‌گوید: از این شیوه از قدیم الایام در همه استان‌ها برای خزانه‌گیری نهال‌ها استفاده می‌شد ولی متأسفانه چند سالی است کشاورزان پس از تولید نهال، باز هم آن را به زیر نایلون می‌برند تا بتوانند تولیدشان را زودتر راهی بازار کنند. البته کیفیت محصولات تولیدی زیر نایلون تفاوتی با محصولات تولیدی در فضای باز ندارد و مشکل ما با کشاورزان از جایی آغاز می‌شود که آنها پس از تولید محصول‌شان نایلون‌ها را در سطح مزرعه رها می‌کنند و می‌روند و این زیبنده استان زیبای اردبیل با این‌همه پتانسیل خدادادی در بخش کشاورزی نیست.
روحی تصریح می‌کند: در این شیوه کشاورزان اقدام به کشت زودهنگام نهال می‌کنند، به‌همین جهت احتمال سرمازدگی برای محصولات وجود دارد و آنها نیز برای جلوگیری از سرمازدگی محصولات را به زیر نایلون می‌برند. وی خاطرنشان کرد: متأسفانه این معضل بیشتر در منطقه مغان و برای محصول هندوانه دیده می‌شود. مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی اردبیل می‌گوید: منطقه مغان منطقه مستعدی برای کشت همه محصولات کشاورزی بویژه صیفی جات است و اصولاً نیازی به این کار نیست ولی اگر کشاورزی هم می‌خواهد از این شیوه بهره ببرد اشکالی ندارد ولی باید شرایط آن را نیز رعایت کند و پس از پایان کشت اقدام به جمع‌آوری نایلون‌ها کند. متأسفانه این شیوه در حال روال شدن برای همه محصولات است واین نگران‌کننده است. روحی خاطرنشان می‌کند: از سال گذشته با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست اردبیل کمیته‌ای تشکیل داده‌ایم که با کشاورزانی که پس از برداشت محصول اقدام به‌ رها کردن نایلون‌ها می‌کنند برخورد قانونی شود و این کار به جدیت در حال انجام است.
 خوشبختانه در سال‌جاری برخی کشاورزان اقدام به درست کردن تونل‌های لوله‌ای پلاستیکی کرده‌اند که جمع‌آوری آنها آسان است. به‌گفته وی، پیش‌بینی می‌شود استان اردبیل در سال زراعی جاری بیش از 4 میلیون تن محصول کشاورزی تولید کند که 3.5 میلیون تن آن به محصولات باغی و زراعی اختصاص دارد.
استان اردبیل دارای ۲۲۵ هزار هکتار اراضی آبی، ۵۱۵ هزار هکتار اراضی دیم و ۳۸ هزار هکتار اراضی باغی است. در همین حال «سعید شهند»، مدیر کل محیط زیست اردبیل هم به «ایران» می‌گوید: بهره‌گیری از پلاستیک در کشت محصولات جالیزی و صیفی‌جات به‌دلیل داشتن مزایای کوتاه مدت در سال‌های اخیر در مزارع شمالی استان رواج یافته اما این شیوه کشت در کنار برخی منفعت‌ها مورد تأیید نیست.
 وی با اشاره به پایش روزانه مزارع کشت‌های زیرنایلونی و گشت‌های مشترک این اداره کل با کارشناسان جهاد کشاورزی استان می‌افزاید: پسماندهای پلاستیکی برجای مانده در مزارع پس از برداشت محصولات جالیزی (زیرنایلونی) به‌دلیل مدت زمان زیاد ماندگاری روی خاک، علاوه بر آلودگی محیط زیست، اثرات جبران‌ناپذیری بر حاصلخیزی و از بین رفتن بافت مؤثر خاک دارد. وی با بیان اینکه به‌دلیل اهمیت موضوع، متخلفان شناسایی و به مراجع قضایی معرفی می‌شوند، تأکید می‌کند: سالانه ده‌ها کشاورز متخلف دراستان به‌دلیل عدم جمع‌آوری ضایعات پلاستیکی مزارع کشت جالیزی زیرنایلونی به پرداخت جزای نقدی محکوم می‌شوند.
ضمن اینکه مأموران یگان حفاظت محیط‌ زیست در فصل زراعی با حضور در مزارع کشت جالیزی زیرنایلونی ضمن برخورد با کشاورزان متخلف، آنها را ملزم به جمع‌آوری ضایعات و پسماندهای پلاستیکی مزارع پس از برداشت محصولات جالیزی می‌کنند. آموزش چهره به چهره کشاورزان در زمینه مضرات آتش زدن بقایای کاه و کلش و برجای گذاشتن پسماندهای نایلونی در مزارع جالیز راهکار‌های دیگر محیط زیست اردبیل برای جلوگیری از آسیب‌های زیست محیطی در بخش کشاورزی است.

نیم نگاه

پسماندهای پلاستیکی برجای مانده در مزارع پس از برداشت محصولات جالیزی (زیرنایلونی) به دلیل مدت زمان زیاد ماندگاری روی خاک، علاوه بر آلودگی محیط زیست، اثرات جبران ناپذیری بر حاصلخیزی و از بین رفتن بافت مؤثر خاک دارد. سالانه ده‌ها کشاورز متخلف دراستان اردبیل به دلیل جمع‌آوری نکردن ضایعات پلاستیکی مزرعه کشت جالیزی زیرنایلونی به پرداخت جزای نقدی محکوم می‌شوند