شکوفایی کشاورزی با طرح آبیاری نوین در دشت سیستان

زهره افشار
خبرنگار
 طرح 46 هزار هکتاری انتقال آب با لوله به دشت سیستان یکی از طرح های شاخص کشوری در زمینه آب و خاک است که قرار شده رونق دوباره‌ای را برای کشت و کار منطقه به ارمغان آورد . بهره برداری از فاز نخست این طرح در سطح 32 هزار هکتار در روز یکم خرداد ماه سال جاری و با فرمان رئیس جمهوری به صورت ویدئو کنفرانس آغاز شد . این طرح در اواخر سال 93 و در جریان سفر حسن روحانی رئیس جمهوری به سیستان و بلوچستان و با عنایت مقام معظم رهبری با تخصیص اعتباری معادل 3 هزار و 400 میلیارد تومان از محل صندوق توسعه ملی کلید خورد و کارهای اجرایی آن از نیمه دوم سال 94 شروع شد. اهمیت اجرای چنین طرح  آبی عظیمی در دشت خشک سیستان از آنجا نمایان می‌شود که بدانیم  این دشت با میانگین بارندگی سالانه 50 میلیمتر دارای ظرفیت تبخیر بیش از 4 هزار میلیمتر در سال است و از سوی دیگر طبیعت این منطقه  همراه  بادهای موسمی 120روزه است که این عوامل همه دست به دست هم داده  بود تا  کشاورزان برای تأمین آب به صورت مستمر با مشکلات زیادی روبه‌رو شوند و عملاً در بسیاری از فصول امکان کشت برایشان فراهم نمی‌شد. حالا این طرح به کمک کشاورزان آمده تا خیال‌شان بابت تأمین آب راحت شود و بتوانند برای انواع فعالیت‌های کشاورزی از جمله زراعت و باغبانی و آبزی پروری و دامداری برنامه‌ریزی کنند.
مسئولان کشوری هم قول داده‌اند تا با تأمین تسهیلات مناسب  حتی کار را برای کشاورزی مدرن و اقتصادی فراهم کنند .
«محمدعلی نیکبخت» رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان به «ایران» گفت: در این طرح که از شاخص‌ترین طرح‌های آب و خاک کشور است، آب از طریق لوله‌های بسته و تحت فشار تا ابتدای مزارع منتقل می‌شود که این امر می‌تواند آب پایدار را برای کل  دوره کشاورزی در این منطقه فراهم کند. البته نهرهای سنتی و کانال‌های آبیاری منطقه نیز در شرایط وقوع سیلاب نقش خود را به عنوان پخش کننده سیلاب کماکان خواهند داشت  و در این موارد اراضی می‌توانند همانند گذشته با استفاده از سیلاب آبیاری شوند . وی همچنین در پاسخ به این پرسش که منبع تأمین کننده آب این طرح چیست، افزود : آب مورد نیاز این طرح قرار است از 4 چاه نیمه زابل تأمین شود که سالانه 400 میلیون مترمکعب آب از این طریق به طرح اختصاص می‌یابد. وی با اشاره به اینکه سیستان جزو استان‌های کم بارش است که از نظر منبع آبی با محدودیت‌هایی روبه رو است، تأکید کرد:  بکارگیری سیستم‌های نوین آبیاری برای استان ضرورت دارد. وی پیشرفت فیزیکی طرح را 95 درصد اعلام و تصریح کرد: تاکنون برای اجرای طرح 23 هزار و 439 میلیارد ریال هزینه شده است. در حال حاضر ایستگاه‌های پمپاژ طرح تکمیل و به مرحله بهره‌برداری رسیده  و خطوط  لوله اصلی نیز اجرا شده است.   نیکبخت گفت: در سیستان و بلوچستان در قبل از دولت تدبیر و امید تنها 18 هزار هکتار سیستم آبیاری نوین اجرا شده بود که در حال حاضر به 40 هزار هکتار رسیده است. گفتنی است  مجموع اراضی کشاورزی و باغی استان سیستان و بلوچستان ۲۲۸ هزار و ۴۵۱ هکتار شامل ۱۳۵ هزار و ۷۴۱ هکتار زراعی و ۹۲ هزار و ۷۱۰ هکتار باغی است.
سیستان و بلوچستان به دلیل شرایط خاص آب و هوایی در تولید برخی محصولات کشاورزی در کشور خاص است به طوری که رتبه نخست تولید محصولات خارج از فصل کشور با ۴۲۵ هزار تن از سطح ۱۷ هزار هکتار زمین را دارد و نقش بسزایی در تنظیم بازار و ایجاد درآمد برای کشاورزان ایفا می‌کند.
 افزایش 100 درصدی محصولات زراعی منطقه سیستان
در همین حال «امان‌الله طوقی» معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان به «ایران» گفت: با تأمین آب پایدار برای کشاورزان منطقه سیستان و افزایش کشت زراعی که به واسطه تکمیل طرح 46 هزار هکتاری اتفاق می‌افتد، انتظار داریم تولیدات محصولات کشاورزی در منطقه تا 2برابر افزایش یابد. وی افزود: علاوه بر وجود هزار و 500 هکتار باغ در منطقه سیستان قرار است کشت گندم، جو، گیاهان علوفه‌ای و محصولات جالیزی شمال مانند هندوانه و خربزه و دانه‌های روغنی توسعه یابد.   وی توضیح داد: به عنوان مثال ما در سال‌های قبل از اجرای این طرح تنها 5 تا 6 هزار هکتار گندم در منطقه سیستان می‌کاشتیم که با اجرای بخشی از طرح در سال زراعی جاری این میزان به 45 هزار هکتار افزایش یافته و این اتفاق خوبی است که می‌تواند در منطقه برای دیگر محصولات نیز بیفتد.

نیم نگاه

در سیستان و بلوچستان در قبل از دولت تدبیر و امید تنها 18هزار هکتار سیستم آبیاری نوین اجرا شده بود که در حال حاضر به 40هزار هکتار رسیده است .  مجموع اراضی کشاورزی و باغی استان سیستان و بلو چستان ۲۲۸ هزار و ۴۵۱ هکتار شامل ۱۳۵ هزار و ۷۴۱هکتار زراعی و ۹۲ هزار و ۷۱۰ هکتار باغی است.