آینه عبرت

اعتیاد یکی از آسیب‌ها و چالش‌های اجتماعی کشور است که ریشه‌های مبارزه با آن به دهه‌ها پیش بازمی‌گردد ولی همچنان راه چاره‌ای برای کنترل یا کاهش آن پیدا نشده است. در سال‌های بعد از انقلاب بخصوص در دهه 60 طرح‌های بسیاری برای «جمع‌آوری» و «بازپروری معتادان» و «مبارزه با قاچاقچیان مواد مخدر» اجرایی شد، طرح‌هایی که برخی از آنها بسیار سلبی بود ولی هیچکدام در نهایت به نتیجه مطلوب نرسید.
مبارزه با قاچاق مواد مخدر با تصویب قانون «مبارزه با مواد‌مخدر» در2مهر 1367 وارد فاز جدیدی شد، قانونی که در پی آن معتادان بسیاری به زندان افتادند، اردوگاه‌های کار اجباری ایجاد شد، گروهی از معتادان سر از جزیره درآوردند و تعدادی از قاچاقچیان هم اعدام شدند. احکامی سخت که سیدمحمد موسوی خوئینی‌ها دادستان وقت کشور در یک نشست خبری آن را این گونه اعلام و روزنامه کیهان منتشر کرد: «احکام دادگاه‌های انقلاب در مورد قاچاقچیانی که بعد از تصویب قانون جدید مبارزه با مواد‌مخدر دستگیر شده‌اند بزودی اجرا می‌‌شود. احکام صادره از سوی دادگاه‌های انقلاب اسلامی ویژه مواد‌مخدر در مورد 65 نفر از قاچاقچیان باسابقه و حرفه‌ای در سراسر کشور به اجرا درخواهد آمد و این افراد در زندان یا ملأعام به دار مجازات آویخته خواهند شد. لازم است از اینجا به کسانی که در این دام گرفتار شده‌اند هشدار بدهم که دست از عمل کثیف خود بردارند و به آغوش ملت بازگردند. همچنین به مردم شهید پرور و مقاوم میهن اسلامی نوید می‌دهم که با قاطعیت، مبارزه با قاچاقچیان وسیع‌تر از گذشته دنبال خواهد شد.» همچنین در خبری دیگر که روزنامه کیهان به نقل از مدیرکل اداره مبارزه با مواد‌مخدر کمیته انقلاب اسلامی منتشر کرده، آمده است: «200نفر معتاد تهرانی که با اقدام گسترده پاسداران کمیته انقلاب اسلامی جمع‌آوری شده بودند برای حفر کانال مرزی به استان سیستان و بلوچستان اعزام شدند. این افراد حداقل 6‌ماه در اردوگاه کارجهت ایجاد موانع فیزیکی نظیر کانال در مرزهای شرقی کشور اشتغال می‌‌یابند و درصورت ترک اعتیاد حقوق مختصری نیز دریافت می‌کنند. این عده پس از ترخیص از اردوگاه مدتی تحت کنترل خواهند بود تا ترک اعتیاد در آنها محرز شود.»
 در آن سال‌ها برای ترک اعتیاد، گروهی از معتادان هم به جزیره خالی از سکنه فارو فرستاده شدند و عده دیگری هم در اردوگاه «آب حیات» در حوالی جیرفت کرمان نگهداری شدند. البته در کنار این برخوردهای سلبی تلاش‌هایی هم برای فرهنگ‌سازی صورت گرفت که مهم‌ترین آن در سال 1367 ساخت و پخش سریال «آینه عبرت» در نیمه دوم سال 1367 بود. آینه عبرت مجموعه‌ای تلویزیونی بود که بسیاری از مردم آن را با شخصیت اصلی و معتاد قصه «آتقی» (با بازی جواد گلپایگانی) می‌شناختند و همچنان می‌شناسند. سری اول این سریال در سال‌های 1367 و 1368 و سری دوم آن در سال 1370 پخش شد.