کاروانسرای صفوی «مورچه خورت» در انتظار تعیین تکلیف مالکیت

حمیرا حیدریان
خبرنگار
 درمرکز اصفهان، شهرستانی به‌ نام شاهین شهر و میمه قرار دارد که قدمت آن به بیش از 3 هزارسال می‌رسد. شهرستانی که بیش از 400 اثر تاریخی در جای جای آن شناسایی و 50 اثر ثبت ملی آن با ارزش از دوران اشکانیان تا قاجاری و 2 اثر قنات ‌های وزوان ومزدآباد را که ثبت جهانی شده در قلب خود جای داده است.
تپه باستانی اشکانی و ساسانی، مسجد جامع عهد سلجوقی و آل بویه، خانه‌های تاریخی صفوی و قاجار، کاروانسرای عباسی گز، فرهنگسرای ادیب برومند، امامزاده شاه نعمت‌الله، برج و باروی باستانی دور شهر و حمام قدیمی از جمله این بناهای تاریخی در این منطقه است.
کاروانسرای مورچه‌خورت نیز یکی دیگراز جاذبه‌های تاریخی این شهرستان است که قدمت آن به عصر صفوی بازمی‌گردد. این کاروانسرا در دهستان مورچه‌خورت در ۴۵ کیلومتری شمال غرب و در کنار راه اصلی اصفهان - تهران قرار دارد. اگرچه امروزه از آن کاروانسراهای‏ متعدد تنها یک کاروانسرا باقی‌مانده است اما در اوایل دوره قاجار به خاطر اهمیت این راه ارتباطی‏ به تعمیر این کاروانسرا اقدام کردند اما در اواخر این دوره‏ کاروانسرا وضعیتی ویران پیدا کرد وبه طوری که کمتر مسافران در آن اقامت کرده و بیشتر از چاپارخانه مورچه‌خورت استفاده‏ می‌کرده‌اند.
اما امروز اهمیت این کاروانسرا، در پتانسیل آن برای جذب گردشگران خارجی و داخلی است. به عبارتی کاروانسرای توریستی مورچه‌خورت می‌تواند بازویی قدرتمند در جذب سرمایه گردشگری باشد موضوعی که با پایان یافتن اپیدمی کرونا و به حرکت درآمدن مجدد صنعت توریسم می‌تواند بار دیگر در این خطه بیش از پیش رونق پیدا کند اما لازمه این حرکت احیای دوباره این بنای تاریخی است که مسئولان آن را در گرو تعیین مالکیت و سرمایه‌گذاری می‌دانند. مرمت کاروانسرای مورچه خورت نیازمند سرمایه‌گذاری است و از آنجایی که سند مالکیت آن هنوز مشخص نیست بازسازی و بهره‌وری از این اثر تاریخی همچنان بلاتکلیف است. رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان شاهین شهر و میمه در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: کاروانسرای موچه خورت با شماره ثبتی 30394در 24 خردادماه سال 1390 به ثبت ملی رسیده است. اما این اثر تاریخی از آنجایی که سند مالکیت آن هنوز مشخص نیست متعلق به چه کسی یا چه سازمان و نهادی است برای مرمت و رسیدگی به آن نیازمند تعیین تکلیف سند آن هستیم.
جواد چهرازی با بیان اینکه میراث فرهنگی از اداره ثبت اسناد درخواست تعیین تکلیف برای سند مالکیت این بنای تاریخی کرده است، افزود: اداره میراث فرهنگی طی بررسی و پیگیری‌های انجام شده مدتی است که به‌دنبال تعیین سند مالکیت این اثر است و از این‌رو استعلام‌های لازمه را از اداره ثبت اسناد به عمل آورده است تا در صورتی که مشخص شود مالکیت این ملک متعلق به دارایی یا دولت است با بهره‌گیری از حمایت‌های صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی این بنا را به مالکیت خود درآورد. وی راه نجات و احیای این اثر تاریخی را جذب سرمایه گذارعنوان کرد و اظهار داشت: این شهرستان مانند سایر شهرستان‌ها و استان‌های دیگر کشور دارای آثار و بناهای تاریخی متعدد است و از آنجایی که اعتبارات اختصاص داده شده محدود است در صورت تعیین بودجه‌ای تنها برای بناهای بسیار مهم هزینه می‌شود از این‌رو برای اینکه دیگر آثار به حال خود رها نشده و احیا و مرمت و مورد بهره‌وری قرار گیرند از جذب سرمایه گذارها بهره می‌گیریم؛ کما اینکه اخیراً برای احیا و مرمت دو کاروانسرای «گرد» و «جهادآباد» نیز از سرمایه گذارها مدد گرفته‌ایم.
این مسئول به‌ موقعیت جغرافیای بسیار خوب کاروانسرای «موچه خورت» اشاره  و خاطرنشان کرد: قرار گرفتن این کاروانسرا در مسیر جاده که خصوصاً بسیاری از رانندگان برای گذراندن شب تا صبح کنار جاده می‌مانند موقعیت بسیار خوبی محسوب می‌شود که در صورتی که وضعیت سند آن مشخص شود می‌توان برای احیای آن با سرمایه‌گذاران وارد مذاکرات جدی تری شد کما اینکه تاکنون 3 سرمایه‌گذار در این خصوص ابراز علاقه کردند.
رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان شاهین شهر و میمه افزود: تاکنون 50 اثر در این شهرستان ثبت ملی شده است. تاکنون از سوی مردم 2 سند تاریخی ارائه شده که نشان از مالکیت عمومی این ملک دارد اما این اسناد نیز برای بررسی بیشتر به اداره ثبت اسناد ارائه شده و ما در انتظار جواب نهایی برای مشخص شدن مالکیت این کاروانسرا هستیم که در گذشته به آن چاپارخانه می‌گفتند. وی با بیان اینکه بناهای تاریخی برای احیا و حفظ شان در مدت‌های معینی مانند 20 سال به سرمایه‌گذار اجاره داده می‌شود، ادامه داد: اجاره دادن این بناها با نظارت کامل و زیر نظر میراث فرهنگی مرمت، احیا و مورد بهره‌برداری انجام می‌گیرد تا ضمن حفظ آن به اصالت تاریخی آنها خدشه‌ای وارد نشود.
جواد چهرازی با تأکید بر اینکه این شهرستان در مرکز استان اصفهان واقع شده و به‌ نوعی دروازه محور تاریخی و گردشگری شمال اصفهان به‌شمار می‌رود، تصریح کرد: باید از توان بالقوه فراوان این شهرستان در راستای توسعه سه حوزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بهره برد.
وی مسجد جامع میمه، تخت سرخی در میمه، حمام گرگاب، حیاط وحش موته، امامزاده صالح(ع) خاتون در روستای اذان، قلعه مورچه‌خورت، امامزاده شاه نعمت‌الله(ع) گز و کاروانسرای مادر شاه را از جمله آثار تاریخی و زیارتی این شهرستان برشمرد.