جهان در مرحله گذار از اقتصاد دیجیتالی به اقتصاد هوشمند

مهدی بینا
کارشناس بین المللی فناوری اطلاعات
اکنون دنیای بدون اینترنت غیر قابل تصور است. اینترنت با اتصال میلیاردها نفر و اشیاء در سراسر جهان، ستون اصلی جامعه اطلاعاتی مدرن است. آیا تا به حال برایتان پیش آمده که از سرعت پایین ترافیک، معطلی در بانک، صف‌های طولانی تعویض پلاک خودرو، قطعی و سرعت پایین اینترنت عصبانی شوید. در گزارش جهانی InternetWorldStat که در انتهای سپتامبر ۲۰۲۰ منتشر شد، در بررسی منطقه خاورمیانه، بالاترین میزان ضریب نفوذ اینترنت نسبت به جمعیت هر کشور را به ترتیب به قطر با ۹۹.۶درصد، کویت با ۹۹.۱درصد و امارات ۹۶.۴درصد نمایش داد. ایران در میزان ضریب نفوذ اینترنت نسبت به جمعیت قریب به ۸۴ میلیون نفری خود، ۸۰.۵ درصد را احراز کرده است و تقریباً در نیمه جدول خاورمیانه و البته بالاتر از میانگین جهانی قرار دارد. نکته جالب در این گزارش، درصد رشد کاربران اینترنت که البته کرونا به این تحول دیجیتالی سرعتی بالا بخشیده بوده  نشان می‌دهد ایران بالاترین رشد کاربر آنلاین نسبت به سال گذشته با ۳۶.۹ درصد در سطح خاورمیانه داشته است. جالب‌تر آنکه با بررسی روند رشد کاربران اینترنت کشورهای جهان، بالاترین میزان درصد رشد کاربران اینترنتی جهان در طی بازه زمانی 10 سال گذشته (از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰)، به ترتیب مربوط به بنگلادش با ۹۴، ۱۹۹درصد، نیجریه با ۶۳، ۰۰۰درصد، ویتنام با ۳۴، ۲۵۰درصد و ایران با ۲۷، ۰۴۰درصد رشد بوده است.
 در واقع میزان جهش رشد کاربران اینترنتی در کشورهای جهان، نمایانگر عمق شکاف عقب ماندگی دیجیتالی برخی کشورها نسبت به دیگر کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه و پتانسیل پذیرش فناوری مردم آن کشورها است. البته به نوعی با توجه به محدودیت‌های ایجاد شده در زندگی مردم بواسطه ویروس کرونا، جبران عقب ماندگی دیجیتالی این کشورها و تحول دیجیتالی سرعت گرفته است. در حال حاضر، کاربران آنلاین ایرانی در جایگاه شانزدهم لیست، بیشترین تعداد کاربران اینترنت جهان قرار گرفتند. در این لیست، چین، هند، امریکا، اندونزی و برزیل به ترتیب بالاترین میزان تعداد کاربران اینترنت جهان را دارند. با توجه به سرعت رشد تکنولوژی در جهان، دولت‌ها بواسطه تلاش برای رقابت در بازارهای بین‌المللی و افزایش سهم خود از کیک اقتصاد جهانی، همواره در حال توسعه زیرساخت‌ها بوده وهستند. مهم این است که ببینیم برای مثال 10 سال پیش نسبت به بقیه کشورهای جهان، در چه جایگاهی بودیم و امروز در چه جایگاهی قرار داریم. اگر رشد ۲۷ هزار درصدی نسبت به 10 سال پیش داریم، این نمایانگر میزان شکاف عقب ماندگی دیجیتالی با کشورهای توسعه یافته است. کافی است نگاهی به جایگاه اقتصادی، فناوری و نوآوری کشورهایی که رشد بالاتری داشتند (بنگلادش، نیجریه، ویتنام) نگاه کنیم. در واقع بخش اعظم رشد تعداد کاربران اینترنتی مرهون تحول دیجیتال جهانی و فضای استارتاپ‌ها و کسب و کارهای دیجیتالی هستند.
همچنین در طول دوره بررسی‌ها مطابق گزارش بین‌المللی Statista در ابتدای سال ۲۰۲۰، مشخص شد که ۹۸ درصد از جمعیت دانمارک به اینترنت دسترسی دارند. همچنین ایسلند، کویت، قطر، امارات و بحرین به طور مشترک با نفوذ اینترنت ۹۹ درصد در رتبه‌های اول قرار گرفتند. جالب اینجاست که این آمار با توجه به‌ روند رشد تحول دیجیتالی کشور، پیش‌بینی میزان نفوذ اینترنت در ایران تا سال ۲۰۲۵ را در حدود ۸۸.۹ درصد نشان می‌دهد. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود دسترسی به اینترنت همراه در ایران در سال ۲۰۲۵ افزایش و به ۸۸.۸ درصد برسد.
گفتنی است در این گزارش نرخ نفوذ به سهم کل جمعیت دسترسی به اینترنت از طریق اتصال باند پهن تلفن همراه اشاره داشته و داده‌های این گزارش مبتنی بر شاخص‌های اولیه و ثانویه در مورد اقتصاد کلان، جمعیت و فناوری در بیش از ۱۵۰ کشور و منطقه در سراسر جهان است. تمام شاخص‌ها از سازمان و دفاتر آماری بین‌المللی و ملی هر کشور و اتاق‌های بازرگانی تهیه می‌شوند و به منظور تولید مجموعه داده‌های قابل مقایسه، پردازش می‌شوند.
 از سال ۲۰۱۹، آسیا منطقه‌ای با بیشترین تعداد کاربران آنلاین به شمار آمده، (در آخرین شمارش بیش از ۲.۳ میلیارد نفر) و اروپا با تقریباً ‌۷۲۸ میلیون کاربر اینترنت در رده دوم قرار گرفته است. تقریباً ۴.۶۶ میلیارد نفر از اکتبر ۲۰۲۰ کاربر اینترنت فعال بوده اند که ۵۹ درصد از جمعیت جهان را شامل می‌شود. اکنون موبایل به مهم‌ترین کانال دسترسی به اینترنت در سراسر جهان تبدیل شده است زیرا ۹۱ درصد از کل کاربران اینترنت را کاربران اینترنت تلفن همراه تشکیل می‌دهند.
چین، هند و ایالات متحده از نظر کاربران اینترنت از همه کشورهای دیگر بالاتر هستند. چین بیش از ۸۵۴ میلیون کاربر اینترنت و هند تقریباً ۵۶۰ میلیون کاربر آنلاین دارد. البته ناگفته نماند که با توجه به جمعیت بالایشان، هر دو کشور هنوز قسمت عمده‌ای از جمعیت آنها آفلاین هستند.
تمام این گزارشات و اعداد و آمار مبین تغییر عملکردی و پارادیم‌های جهانی است. این که جهان در مرحله‌گذار از اقتصاد دیجیتالی به اقتصاد هوشمند است. اقتصادی مبتنی بر تفکر پلتفرمی بر اساس تغییر پارادایم‌های مدیریتی جهان برای افزایش تولید ناخالص ملی، خلق ثروت و ارزش آفرینی جهانی از طریق صادرات خدمات که بمنظور افزایش رفاه عمومی کشور شکل گرفته است.
اگر درست اندیشه و نگاه کنیم، امروز همان فردایی است که باید برای آن برنامه‌ای روشن برای تبدیل تحریم‌ها و تهدیدها به فرصت داشته باشیم.