نغمه‌های موسیقی در سماع مولانا

ندا سیجانی
خبرنگار
پرداختن به اشعارمولانا در قالب موسیقایی یا تمامی اشعاری که مولانا با اوزان موسیقایی سروده است هرکدام زیبایی و فلسفه گسترده‌ای دارد و از هر منظر که به آن نگاه گردد این استنباط حاصل می‌گردد که مولانا با آنکه شاعری عارف است، عاشق موسیقی هم بوده و این پیوند تنگاتنگ دراغلب آثارش مانند کلیات شمس یا مثنوی دیده می‌شود و در اشعار خود از سازهای گوناگونی همچون نی، رباب، چنگ، دهل، دف، سرنا، طبل، تنبور، عود وبربط با اشتیاق می‌سراید و ازرقص و سماع سخن می‌گوید و حتی دربرخی از این اشعار، اشاره شده که مولانا خود نوازنده رباب بوده است، به‌عنوان مثال: «بشــــنوید از ناله و بانگ رباب /نکته‌های عشق در صد گونه باب»، یا «ناله ســـــــــرنا و آواز دهل /چیزکی ماند بدان ناقور کل»، «بشنو ازنی چون حکایت می‌کند از جدایی‌ها شکایت می‌کند» و صدها شعر دیگر.
با این تفسیر که شاید بتوان گفت یکی از دلایل مهم گرایش آهنگسازان و خوانندگان به اشعارمولانا علاوه برتعابیرزیبایی که ازآن دریافت می‌شود، درک و بینش موسیقایی آن است،اما در بین این مشتاقان موسیقی، گروه تنبورشمس که امروز گروه شمس نامیده می‌شود با سرپرستی و آهنگسازی کیخسرو پورناظری، نگاه و علاقه ای خاص تر به آثار مولانا داشته و از زمان فعالیت این گروه تقریباً تمامی آثار که منتشر شده با اشعار مولانا جلاالدین بلخی بوده که شنیدن آنها خالی از لطف نیست و به علاقه‌مندان آن پیشنهاد می‌شود، به‌عنوان مثال: «مهتاب‌ رو» آلبومی با صدای شهرام ناظری و آهنگسازی کیخسرو پورناظری و با همراهی نوازندگان گروه تنبورشمس که هر 5 قطعه آن ازسروده‌های مولانا است.
«صدای سخن عشق» دیگر آلبومی است که با هنرنمایی نوازندگان این گروه و با صدای شهرام ناظری منتشر شد. «باید که جمله جان شوی» و «کوی عشق» از اشعار مولانا بهره گرفته شده است. «حیرانی» سومین همکاری ناظری با گروه تنبور شمس است و دو قطعه«شد زغمت» و «آواز رها»،  با اشعار مولوی است.
«پنهان چو دل» اثری به خوانندگی حمیدرضا نوربخش و آهنگسازی کیخسرو، تهمورس و سهراب پورناظری که دراین آلبوم هم در کنار شعر دیگر شاعران به اشعار مولانا هم توجه  شده است. «افسانه تنبور» آلبومی در ژانر موسیقی سنتی و فولکوریک با 8 قطعه به آهنگسازی کیخسرو پورناظری و با صدای بیژن کامکار که اشعارآن از حافظ و مولانا  است. «برسماع تنبور» با صدای علیرضا قربانی و آهنگسازی خانواده پورناظری که اشعار آن به سروده مولانا و سلمان ساوجی است. اما شاخص‌ترین کار گروه تنبور شمس ؛ در ادای احترام به حضرت مولانا ، آلبومی است براساس کنسرتی که تابستان سال 86 در کاخ سعد آباد برگزار شد.این برنامه که به‌عنوان «بزرگداشت سال جهانی مولانا» برپا شد، چهارشب اجرا به همراهی سماع‌گران قونیه و نوزاندگان خارجی از کشورهای فرانسه و ترکیه بود و به‌ دلیل استقبال بسیار خوب این اجراسال 88 به‌ صورت آلبومی تصویری با همین نام منتشر شد.این کار بر دوبخش موسیقی تنبور و موسیقی ملی با آهنگسازی خانواده پورناظری است و بر اساس اشعار مولانا ساخته شده است؛ خوانندگی  را هم سهراب پورناظری، فرشاد جمالی و نجمه تجدد برعهده داشته‌اند.