اتاقی که در آنجا اتفاق افتاد

مذاکره مفصل درباره نقش امریکا در سوریه

دانفورد گفت: این کار اجازه می‌دهد که ما نیروهای خودمان را از شمال شرق سوریه خارج کنیم بدون اینکه کردها و سایر متحدان ضدداعش خود را در معرض خطرات جدی قرار دهیم و حتی شهرت و اعتبار بین‌المللی خودمان را تخریب کنیم. دانفورد همچنین قاطعانه از ادامه حضور نیروهای امریکایی در منطقه التنف در نزدیکی مرز اردن دفاع کرد. ملک عبدالله پادشاه اردن هم در دیدار اخیر خود با پمپئو بر این نکته تأکید کرده و گفته بود که نیروهای امریکایی هرچقدر طولانی‌تر در التنف بمانند اردن در مقابل خطر گسترش منازعات سوریه به داخل مرزهایش، امن‌تر خواهد بود. ترامپ از اینکه «طرح دو تا چهار هفته‌ای» در حال پیگیری و انجام بود، ابراز خرسندی کرد، هرچند که هنوز انتظار داشت نتایج اجرای این طرح در مدت دو هفته حاصل شود که قطعاً قابل تحقق نبود. رئیس جمهوری راضی به نظر می‌رسید ولی این رضایت مانع از این نشد که او یک گریز طولانی به دوران حضور متیس در وزارت دفاع و ناکامی او در کسب پیروزی در افغانستان و سوریه نزند. ترامپ سپس گفت؛ واقعاً تعجب می‌کنم که چرا ما پس از جنگیدن در شبه جزیره کره در دهه 1950، هنوز هم در آنجا حضور نظامی داریم. وی همچنین از آنچه که مفت خوری و ناسپاسی متحدان متعدد امریکا در نقاط مختلف جهان خواند، انتقاد کرد. فقط برای ثبت در تاریخ می‌گویم که من چندین بار درباره این موضوعات از جمله سابقه تاریخی تقسیم موقت شبه جزیره کره در 1945، ظهور «کیم ایل سانگ»، جنگ کره و اهمیت آن در دوران جنگ سرد – مطمئنم شما از این مطالب تاریخی آگاهید – با ترامپ صحبت کردم اما روشن است که هیچ یک از این حرف‌ها تأثیری نداشته است. ما بارها شاهد این چرخه باطل بودیم و نتیجه آن هم همیشه یکسان بوده است. انگار هر چند روز یک بار کسی ناخواسته و سهواً در جایی دکمه‌ای را فشار می‌داد و ترامپ حرف‌های خود در مورد موضوعات مشابه تکرار می‌کرد. گویی بخشی از یک فیلم را چند بار می‌بینید و دوباره از اول...
دانفورد در ارائه گزارش به ترامپ بخوبی خودش را نشان داد و از توانایی‌هایش دفاع کرد و من هم در حین ارائه گزارش وی کمترین مداخله را کردم، چرا که تصورم بر این بود که برای تنوع هم شده بهتر است ترامپ از زبان کسان دیگری هم وضعیت‌مان را در سوریه بشنود. مسئولان دیگری نیز هنگام ارائه گزارش در دفتر رئیس جمهوری حضور داشتند (پنس، شاناهان، کتس، هاسپل، منوچین، سولیوان و چند نفر دیگر) که عمدتاً ساکت بودند و فقط گوش می‌دادند. این طولانی‌ترین گفت‌و‌گویی بود که من میان دانفورد و ترامپ شاهد بودم که برای اولین بار بدون حضور متیس انجام می‌شد. دانفورد بخوبی از عهده کار برآمد و من داشتم فکر می‌کردم که چقدر شرایط متفاوت می‌شد اگر متیس به جای اینکه فقط به‌عنوان یک «ژنرال پنج ستاره» عمل کند و به ژنرال‌های چهار ستاره دستور دهد و محدودشان کند، به‌عنوان یک وزیر دفاع واقعی دستگاه عظیم پنتاگون را بدرستی مدیریت می‌کرد. تماشای عملکرد خوب دانفورد باعث شد در ذهنم به این فکر کنم که شاید در پشت قانون ممنوعیت تصدی وزارت دفاع توسط ژنرال‌های سابق حکمتی نهفته باشد. البته این حکمت پنهان نگرانی از کودتای نظامی نیست، بلکه به این دلیل است که نه بخش نظامی و نه بخش غیرنظامی پنتاگون زمانی که رهبری هر دو بخش در دست نظامیان بوده، اصلاً خوب عمل نکرده‌اند. نقش گسترده‌تر و سیاسی وزیر دفاع باعث می‌شود که انتخاب یک ژنرال سابق برای این سمت انتخاب خوبی نباشد و فردی مثل متیس پس از رسیدن به این سمت همه هم و غم خود را معطوف نظارت بر کار دانفورد رئیس ستاد مشترک ارتش و سایر فرماندهان ستادی می‌کرد که در واقع آنها اصلاً نیازی به نظارت نظامی بیشتر نداشتند. همچنین مشخص بود که متیس در جلسات مختلفی که از جمله در اتاق بیضی و در اتاق وضعیت برگزار می‌شد، از توانایی لازم برای قانع کردن دیگران و ترغیب آنها به همراهی و انجام یک کار خاص برخوردار نبود. شاید او به خاطر همراه داشتن نسخه‌ای از کتاب مشهور «تأملات» نوشته «مارکوس آئورلیوس» در میدان‌های نبرد، برای خود شهرتی به‌عنوان فیلسوف جنگجو کسب کرده باشد ولی مطمئناً مذاکره کننده خوبی نبود (مارکوس آئورلیوس ‌زاده 121 و درگذشته سال 180 میلادی از امپراطوران بزرگ و یکی از پنج امپراطور خوب روم بود که یک فیلسوف رواقی نیز محسوب می‌شد. وی نقش برجسته‌ای در آخرین دوره جنگ‌های روم علیه پارت‌ها داشت و کتاب تأملات را در فاصله سال‌های ۱۷۰ تا ۱۸۰ میلادی در حالی که روم درگیر جنگ بود، تألیف کرد.)
همه مذاکرات ما درباره نقش امریکا در سوریه با اشتیاق وافر ترامپ به گفت‌و‌گو با بشار اسد درباره گروگان‌های امریکا، پیچیده و دشوار می‌شد. من و پمپئو در این موضوع هم نظر بودیم که تماس با اسد کاری نامطلوب و بد است. خوشبختانه خود سوریه ترامپ را از عواقب بد این کار نجات داد وقتی که مقامات آن کشور حتی حاضر نشدند با پمپئو درباره گروگان‌ها مذاکره کنند.