در ضرورت هماهنگی مسئولان اقتصادی

فردین آقابزرگی
کارشناس  ارشد  بازار سرمایه‌
اتخاذ سیاست‌های پولی و تمرکز بر بازار سرمایه به منظور جلوگیری از ورود نقدینگی سرگردان به سایر بازارها که از 2 سال گذشته بدرستی برنامه‌ریزی شده بود بدلیل عدم تطابق زیر ساخت‌های بازار سرمایه برای جذب 40میلیون سرمایه گذار جدیدالورود از عوامل اصلی شکل گیری وضع کنونی در بورس است .
در پی تشویق آحاد مردم اعم از حرفه‌ای یا بی تجربه به سرمایه‌گذاری در بورس بدون توجه به یادآوری  ریسک‌های مترتب بر امر سرمایه‌گذاری ، محل تأمین وجوه قابل سرمایه‌گذاری و بازه زمانی معقول برای کسب سود معقول و منطقی ، موجبات هجوم سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان را به بورس رقم زد. در آن مقطع انتظار بر این بود  که عطش تقاضا با تدابیر مسئولان اقتصادی در دولت بتوانند واکنشی مناسب به منظور جلوگیری از حادث شدن روند افزایش بی رویه و شتابان قیمت سهام و شاخص را پاسخگو باشند اما  عدم حضور بموقع مشوقین ورود سرمایه گذاران جدید به بورس ، برای عرضه سهام و جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمتها و شاخص بورس ، به مرور زمان و در پائیز 99  به معضلی تبدیل شد که همگان از وضع موجود ناراضی هستند .
از دلایل بوجود آمدن چنین وضعیتی در بازار سرمایه می‌توان به عدم تطابق زیرساختها با مقایسه وضعیت بازار سرمایه در سال 99 و 5 تا 10 سال گذشته همچون تطابق آگاهی و دانش سرمایه گذاران، میزان آشنایی با روش‌های غیر‌مستقیم سرمایه گذاری،  روش‌ها و تکنیک‌های تحلیل ، شیوه متداول معاملات از جمله حجم مبنا و دامنه نوسان قیمت، ابزارهای مالی مورد معامله، ظرفیت سامانه معاملات، اشاعه حضور مشاورین غیر رسمی از طریق شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد . عوامل بنیادین اثر گذار بر روند اصلاحی یا به زعم برخی فعالان بازار ریزش قیمت‌ها در بورس بطور عمده به چند فاکتور مهم مربوط می‌شود ، اول  ترسیم چشم انداز افت قابل توجه قیمت ارز که در مقایسه با برآوردها و انتظارات تورمی کارشناسان در بورس تفاوت معنی داری وجود دارد. دومین موضوع اثر گذار تصمیمات غیر هماهنگ و  دخالت‌های مستقیم مسئولان اقتصادی درخصوص ایجاد محدودیت‌های نرخ فروش محصولات  یا تعیین محدودیت در نرخ تأمین مواد اولیه برخی از صنایع از جمله فولاد و سایر صنایع است . افزایش بیش از اندازه متوسط نسبت قیمت به درآمد شرکت‌ها در بورس بطوریکه علیرغم اصلاح از 34 به حدود 20 کماکان رکوردی تاریخی برای بورس محسوب می‌شود  و این سطح از قیمت سهام موجب ترغیب فروشندگان بالقوه  یا سهامداران قدیمی به فروش سهام می‌شود .
هماهنگی مسئولان و تصمیم گیران اقتصادی در اخذ تصمیمات درحوزه بازار سرمایه اصل مهمی است که می‌تواند موجب جلب اطمینان بیشتر آحاد سهامداران و ذینفعان بازار به وعده‌های مسئولین برای ورود به بورس باشد و هم اکنون  حداقل انتظاری که سهامداران از مسئولان اقتصادی در دولت دارند، اتخاذ تصمیمات اثر گذار بر وضعیت اقتصادی با درنظر گرفتن منافع کلان در بازار سرمایه است. متقابلاً عدم هماهنگی و نامتقارن بودن تصمیمات اقتصادی مؤثر بر بازار سرمایه محرک با اهمیتی برای ایجاد جو سلب اطمینان سهامداران خرد و ذینفعان بازار است . تصمیمات اقتضایی و کوتاه مدت در حوزه بازار سرمایه  موجب بی اعتمادی و بر هم خوردن نظام سرمایه گذاری در بورس است و حادث شدن چنین اتفاقاتی می‌تواند اثرات بلند مدتی در سلب اعتماد عمومی به امر سرمایه گذاری در بورس بگذارد خصوصاً زمان‌هایی که مسئولان مشوق اصلی سرمایه گذاری در آن بخش باشند.   
  حال ذکر  چند  توصیه به سرمایه گذاران غیر حرفه‌ای :
سرمایه گذاری مستقیم در بورس و خرید سهام یکی از راه‌های کسب درآمد و سود است اما همواره باید در امر سرمایه گذاری ریسک سرمایه گذاری هم ملاحظه و مدیریت شود . بنابراین صرف منابع و زمان برای کسب سود صرفاً به عنوان سرمایه گذاری تلقی نمی‌شود. برای مدیریت سود سرمایه گذاری، تحلیل  و ارزیابی کارشناسی لازم است و چنانچه شخص یا اشخاصی فرصت و امکان چنین تحلیل‌هایی را ندارند می‌بایست به روش سرمایه گذاری غیر مستقیم و خرید یونیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد بورس شوند و در حقیقت مدیریت دارایی مالی خود را به مدیران متخصص صندوق‌های سرمایه گذاری یا سبدگردانان اختصاصی بدهند . متخصص‌ترین مدیران سرمایه گذاری نیز به تنهایی قادر به رصد کل بازار در هیچ بورسی نیستند و صرفاً به اتکای ابزارهای الگوریتم تریدینگ نیز نمی‌توان از کل فرصت‌های سرمایه گذاری در بازار بهره برد. لذا توصیه می‌شود سرمایه گذاران تازه وارد و حتی علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری که تجربه و اطلاعات خوبی در بورس دارند، امر سرمایه گذاری را از طریق خرید یونیت‌های صندوق سرمایه‌گذاری سهمی یا ایجاد سبد اختصاصی انجام دهند .
هر چند معمولاً سود سرمایه گذاری مستقیم بیشتر از غیر مستقیم است اما باید توجه داشت که ریسک سرمایه گذاری غیر مستقیم به مراتب از سرمایه گذاری مستقیم کمتر است و به این ترتیب تعادل لازم بین ریسک و بازده در سرمایه گذاری برقرار خواهد شد. نکته مهم دیگر در امر سرمایه‌گذاری اتکا به اطلاعات و تحلیل‌های کارشناسی و پرهیز از شایعات و سیگنال فروشی است. چرا که اصل اولیه سرمایه گذاری حکم بر این دارد که هیچ پیشنهادی برای خرید سهام به هنگام خرید سهام توسط توصیه کننده انجام نمی‌شود .نکته دیگر ایجاد تنوع در سبدهای سرمایه‌گذاری است . سهام شرکت و صنایع مختلف در پرتفوی میت‌واند نوسان سودآوری و اختلالات احتمالی در روند فعالیت و عملیات شرکت‌ها و صنایع را متعادل کند . نکته مهم دیگر تخصیص منابع قابل سرمایه‌گذاری از محل پس انداز است و چنانچه از محل استقراض یا فروش دارایی مورد استفاده از قبیل خانه و ماشین تأمین شده باشد، سرمایه گذار را در وضعیت اجباری کوتاه مدت قرار می‌دهد و ممکن است از فرصت مناسب برای سرمایه گذاری بهره‌مند نشود . برنامه ریزی برای سرمایه گذاری حداقل باید در بازه میان مدت  2 سال  و بلند مدت 5 ساله انجام شود . سرمایه گذاری ممکن است در بازه کوتاه مدت نتیجه لازم را نداشته باشد و دچار نوساناتی شود که مدیریت و تطابق آن با محدوده سرمایه‌گذاری مد نظر سرمایه‌گذار تفاوت داشته باشد .‌‌