نمایشگاه مجازی، رهاورد دنیای تکنولوژی برای عرصه کتاب

فرهاد حسن زاده
نویسنده
این روزها شاهد برپایی  نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران در سطح کل کشورمان هستیم، اتفاق خوبی که می‌توان آن را رهاوردی از پیشرفت‌ها و امکاناتی دانست که تکنولوژی در اختیارمان گذاشته است. هرچند که نیاز به اطلاع رسانی بیشتری دارد؛ خود من به رغم پیگیری اخبار حوزه کتاب اطلاع چندانی از آن نداشتم. بنابراین در فرصت باقی مانده تا آخرین روز میزبانی ناشران از کتابدوستان در این رویداد حوزه نشر می‌توان کتابدوستان بیشتری را از برپایی‌اش مطلع کرد. اما گذشته از اهالی رسانه و مجریان برگزاری این نمایشگاه که می‌توانند با تبلیغات بیشتر مردم را متوجه رویداد تازه عرصه نشرمان کنند توصیه‌ای هم برای والدین جوان دارم؛ پدر و مادرهایی که طی این چند روز خواهان خرید کتاب برای کودکان و نوجوانان خود هستند می‌توانند سری به فهرست آثار برگزیده تشکل‌هایی چون شورای کتاب کودک یا حتی فهرست لاک‌پشت پرنده بزنند. از این طریق می‌توانند با خیال آسوده‌تری آثار استاندارد را برای فرزندان خود خریداری کنند. بگذارید اشاره مختصری هم به چند کتاب تازه خودم داشته باشم که ماه گذشته روانه کتابفروشی‌ها شده‌اند؛ کتاب‌هایی که برای گروه سنی کودک منتشر شده‌اند. «شنگل و منگل و چنگل» عنوان این مجموعه چهار جلدی است که با تصویرگری فاطمه خسرویان و از سوی انتشارات نردبان در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است. این مجموعه با محتوایی آموزشی نوشته شده که در آنها هدف صحبت درباره برخی مهارت‌های زندگی آن هم با مخاطبان کم سن و سال بوده است. به رغم آن که من هم معتقدم ادبیات کارکرد صرفاً آموزشی ندارد اما می‌تواند به عنوان یکی از اثرگذارترین ابزارها در این زمینه به کار گرفته شود. متأسفانه نویسندگان کودک و نوجوان ما از نگرانی آنچه برچسب آموزشی نویسی بر آثارشان حک شود سراغ کارکردهای اینچنینی ادبیات نمی‌روند. اینکه گاهی به منظور آموزشی به سراغ ادبیات برویم ایرادی ندارد؛ دغدغه‌مندی‌های اینچنینی به‌طور قطع در ذهن همه نویسندگان وجود دارد اما گویا اغلب می‌ترسند که به دست کم گرفتن بچه‌ها از طریق پند و اندرز دادن متهم شوند. این همواره یکی از تابوهایی بوده که نویسندگان ما را از این قبیل آثار دور کرده، در حالی که ادبیات ابزار قدرتمندی است که کمک می‌کند کودکان و حتی بزرگسالان را متوجه برخی ضرورت‌ها کنیم. بازگردیم به مجموعه‌ای که اشاره شد، شاید بپرسید چرا به سراغ این داستان قدیمی رفته‌ام؟ سرزمین و فرهنگ ایران از گذشته‌های دور با قصه‌ها و افسانه‌ها عجین شده، داستان‌هایی برآمده از فرهنگ شفاهی‌مان که نسل‌های متعددی را با خود همراه کرده‌اند. در این بین «بزک زنگوله‌پا» یکی از قصه‌های عامیانه‌ای است که این چهار کتاب با نگاهی به قصه آن، اما به شکلی امروزی شده پیش روی کودکان قرار گرفته است. بخشی از ساعت‌های شبانه‌روز بچه‌های امروز به دلیل مشغله‌های کاری والدینشان در تنهایی سپری می‌شود، در این حین ممکن است خطرهایی در کمین آنان باشد که تلاش کرده‌ام در خلال داستان‌های این مجموعه بچه‌ها را از وجودشان آگاه کنم. آشنایی کودکان با خطراتی که گاه انتظار آنان را می‌کشد منجر به آگاهی و از سویی واکنش صحیح می‌شود. داستان‌های این مجموعه با نام‌های «گرگ بدجنس دوست‌داشتنی»، «کجا را باید سم بزنیم؟»، «گوریل ترسناک در راه‌پله» و «طوطی روی خرپشته» پیش روی کودکان قرار گرفته‌اند.