اجازه بدهید کودکان در هوای تفکر نفس بکشند

نلی محجوب
فعال فرهنگی حوزه ادبیات کودک و نوجوان
کودکان همراه با خودشناسی و شناخت محیط، روز به روز داده‌ها و اطلاعات بیشتری کسب می‌کنند. قطعاً در هر مرحله از رشد نیاز به یادگیری خاص با توجه به نیازهایشان وجود دارد؛ اینکه کودک بتواند و البته فضایی هم برایش مهیا شود تا با تفکر‌های مختلف آشنا شود و همین‌طور با شخصیت‌های گوناگون و دیدگاه‌شان، مواردی است که می‌تواند بر زندگی آنها تأثیر بگذارد و باعث شود چگونه دیدن و طرح مسأله، چگونه استدلال کردن و جست‌و‌جو را درک کنند. کودک در هر دوره از زندگی‌اش برداشت، استدلال و تحلیل خودش را از اتفاقات پیرامون و مسائل‌اش دارد.
حتماً ادبیات و کتابخوانی تأثیری ژرف و گسترده بر زندگی کودک خواهد داشت؛ کودکی که با کتاب و مفاهیم گوناگون آشنا می‌شود، دامنه واژگانی، شناختی و شخصیتی متفاوتی خواهد داشت. وقتی کتابی برای بچه‌ها می‌خوانیم تا با توجه به نیازها و درک‌شان از آن لذت ببرند و این امر بدون اجبار باشد مطمئناً کودک ارتباط بهتری با موضوع و محتوا خواهد داشت، اگر فرصت گفت‌و‌گو را ایجاد کنیم و بچه‌ها این امکان را داشته باشند که آزادانه نظرشان را مطرح کنند و تحلیل خودشان را ارائه بدهند، این باعث ایجاد مشارکت آنها در جمع خواهد بود، باعث اعتماد به نفس بیشتر و گفت‌و‌گوی جمعی خواهد بود و بواسطه این دیده شدن و اطلاعات ترغیب به مطالعه در آنها افزایش پیدا می‌کند. اما باید حواس‌مان باشد انتخاب کتاب به گونه‌ای باشد که لذت مطالعه را به همراه داشته باشد و البته فرصت تفکر و تعبیر خلاقانه در نظر گرفته  شده باشد، باید سلیقه کودک را در نظر بگیریم و همین‌طور کتابی که کنجکاوی او را تحریک کند و لذت خواندن را به همراه داشته باشد. کودک وقتی بتواند با گروه همسالان و بزرگترها بواسطه دانسته‌ها و دریافت‌هایش از کتاب‌ها صحبت کند قطعاً ترغیب به خواندن می‌شود؛ کودکی که با موضوع کتاب همدلی و همراهی پیدا می‌کند و با آن ارتباط می‌گیرد امکان الگویابی خواهد داشت؛ با قرار دادن موضوع ها و الگوهای متفاوت، مسائل مختلف و شیوه‌های مختلف در طرح و حل مسأله شخصیت‌ها در مواجهه با موضوع و مسأله، کودک می‌تواند روبه روی خود تفاوت‌ها را درک کند و همین‌طور دیدگاه‌ها را.
مجموعه فکرهای بزرگ برای فیلسوف‌های کوچک اخیراً توسط انتشارات شهرقلم منتشر شده است. چهار موضوع جذاب این کتاب شامل خوشبختی با کمک ارسطو، برابری با کمک سیمون دوبوار، تفکر با کمک رنه دکارت و حقیقت با کمک سقراط برای کودکان به‌صورت کتابی تصویری در نظر گرفته شده است. کودکان در این مجموعه علاوه بر اینکه با متفکرانی بزرگ آشنا می‌شوند می‌توانند خودشان حس متفکری بزرگ داشته باشند. می‌توانند درک کنند که فهمیدن این که چه چیزی باعث خوشبختی ما و دوست‌هایمان می‌شود بسیار مهم است. دانستن اینکه آدم‌ها حقوق مساوی و فرصت‌های برابری برای زندگی دارند، گفتن حقیقت حتی اگر سخت باشد و دانستن اینکه هر آدمی یک جور فکر می‌کند، همه و همه بسیار مهم هستند. اجازه بدهیم بچه‌ها بدون اجبار به متفکرانی بزرگ تبدیل شوند و راه‌شان را پیدا کنند و با نظرات مختلف آشنا شوند و آنها را باور کنیم.‌