توافق هسته‌ای هیچ جایگزین بهتری ندارد

گروه سیاسی/ دبیرکل سازمان ملل متحد و همین طور نمایندگان کشورهای مختلف در جلسه سازمان ملل متحد بر حمایت خود از برجام و اهمیت احیای آن تأکید کردند. جلسه‌ای که روز چهارشنبه نهم تیرماه و به دنبال وجود برخی اختلافات حل نشده در جریان مذاکرات هسته‌ای وین برگزار شده بود. ۱۵ عضو شورای امنیت در این جلسه گردهم جمع شدند تا درباره یازدهمین گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد درمورد توافق برجام گفت‌وگو کنند. این نشست هر شش ماه یک بار در زمینه بررسی برجام برگزار می‌شود و این بار با حمایت آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل و نیز دیگر اعضا از توافق هسته‌ای پایان یافت. نکته بارز در این جلسه تأکید اکثر قریب به اتفاق کشورهای شرکت کننده بر لزوم احیای برجام بود. اکثر حاضران و از جمله برخی قدرت های اروپایی بر این نکته تأکید داشتند که برجام یک توافق بدون جایگزین است و به همین دلیل احیای آن یک ضرورت است.
حمایت گوترش، چین و روسیه از برجام
به گزارش «ایرنا»، آنتونیو گوترش در آخرین گزارش خود از «جو بایدن» رئیس ‌جمهوری امریکا خواست که طبق توافق برجام، تمام تحریم‌ها علیه ایران را لغو یا تعلیق کند. همچنین او از ایالات متحده درخواست کرد تا  مقررات مربوط به استثناها در رابطه با خرید نفت از جمهوری اسلامی ایران را تمدید کرده و معافیت پروژه‌هایی را که در ارتباط با عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای هستند، تجدید کند. گوترش در مقابل از ایران نیز خواست که به اجرای تعهدات کامل خود در برجام بازگردد و فوراً همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از سر گیرد.
در این نشست همچنین رزماری دی کارلو، معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل خواستار بازگشت کامل و مؤثر طرفین به برجام شد. دی‌کارلو همچنین در نتیجه‌گیری خود برجام را برای معماری عدم اشاعه هسته‌ای بین‌المللی «ارزشمند» دانست و افزود: حیاتی است که تمامی طرفین، برجام را به مسیر خود بازگردانند.
افزون بر گوترش، احیای برجام در این جلسه مورد حمایت دیگر اعضا از جمله نمایندگان روسیه و چین قرار گرفت. «واسیلی نبنزیا» سفیر روسیه در سازمان ملل گفت که «ما هم اکنون چارچوب توافق آینده را داریم و یک فهم کلی از این‌که چطور به اهدافی که پیش روی ماست برسیم.» نماینده روسیه در این نشست با بیان اینکه «هیچ جایگزینی برای برجام وجود ندارد»، خواستار تمرکز تمامی تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ شد. وی در ادامه گفت: تمامی طرفین از هرگونه اقدام از جمله پرتاب موشک که منجر به تضعیف ثبات می‌شود، خودداری کنند.
«گِنگ شوانگ» معاون سفیر چین در سازمان ملل نیز در نشست شورای امنیت از دولت بایدن خواست تا به ایران تضمین دهد که دیگر از برجام خارج نخواهد شد. رئیس نمایندگی چین در سازمان ملل خروج امریکا از توافق هسته‌ای را ریشه مشکلات کنونی پیرامون برجام دانست. نماینده چین از ایالات متحده خواست که بدون پیش‌شرط به برجام بازگردد. وی از ایران هم درخواست کرد به پایبندی به تعهدات خود بازگردد. رئیس نمایندگی چین در سازمان‌ ملل همچنین تصریح کرد که خروج امریکا از برجام منجر به عدم وجود اعتماد میان تهران و واشنگتن شده است. وی ضمن رد تحریم‌های یکجانبه واشنگتن علیه تهران تأکید کرد که امریکا باید به درخواست ایرانیان مبنی بر شفافیت درخصوص دیدگاه‌هایشان پیرامون برجام پاسخ دهد.
مواضع نمایندگان کشورها
در جریان این جلسه نماینده نروژ در سازمان ملل در این نشست اجرای کامل برجام را بهترین فرصت برای اعتمادسازی بین‌المللی دانست. این نماینده ضمن ابراز تأسف از خروج امریکا از توافق هسته‌ای و اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه ایران، از تهران خواست که اجرای کامل تعهدات خود را از سر بگیرد. نماینده آلمان در سازمان ملل نیز اذعان کرد که هیچ جایگزین معقولی برای برجام وجود ندارد. او در ادامه با تأکید بر حمایت کشورش از گفت‌وگوهای وین بر سر احیای برجام گفت: بازگرداندن کامل توافق هسته‌ای به زندگی امکان‌پذیر است.
اما نماینده امریکا در نشست شورای امنیت مدعی شد که ایران به بی‌اعتنایی به مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل از جمله استفاده از فناوری موشک‌های بالستیک قاره‌پیما ادامه می‌دهد. وی همچنین اظهار کرد که با ادعای روسیه و ایران مبنی بر مغایر نبودن این‌گونه فعالیت‌ها با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مخالف است. این در حالی است که اولاف اسکوگ، نماینده هیأت اتحادیه اروپا در سازمان ملل در این نشست از تلاش امریکا برای بازگشت به برجام و رفع‌ تحریم‌های مغایر با توافق هسته‌ای حمایت کرد. همچنین نماینده هیأت اتحادیه اروپا در ادامه مدعی حمایت از برجام شد. وی همچنین نسبت به انباشت اورانیوم غنی‌شده در ایران ابراز نگرانی کرد.
در ادامه جلسه نماینده ویتنام در سازمان ملل ضمن استقبال از تعامل دیپلماتیک کشورها اعلام کرد که در حال بررسی یافته‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش خود درخصوص راستی‌آزمایی و نظارت از ایران است. نماینده تونس در سازمان ملل هم اعلام کرد که از نظر این کشور  برجام یکی از مهم‌ترین جنبه‌های معماری عدم اشاعه هسته‌ای محسوب می‌شود. نماینده هند هم در این نشست از ایران خواست تا به همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه دهد و به تمام مسائل ناتمام رسیدگی کند.
نماینده انگلیس در این نشست در ابتدای سخنرانی خود بر حمایت کامل لندن از توافق هسته‌ای تأکید کرد. این نماینده همچنین نسبت نقض تعهدات هسته‌ای توسط جمهوری اسلامی و محدود کردن فعالیت‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران عمیقاً ابراز نگرانی کرد. نماینده انگلیس مدعی تداوم «فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در خاورمیانه» شد و ادعا کرد فناوری موشک‌های بالستیک قاره‌پیما امنیت منطقه‌ای را به مخاطره می‌اندازد. وی در انتها از مذاکرات میان ایران و عربستان سعودی استقبال کرد. نماینده ایرلند هم  با اشاره به این که این کشور قویاً به برجام متعهد است، خواستار رفع تحریم‌های اعمالی امریکا علیه ایران شد. نماینده استونی هم در نشست شورای امنیت اظهار کرد که از مذاکرات دیپلماتیک در وین دلگرم شده است.

روانچی: برجام باید اجرا شود و جایگزین بهتری نیز وجود ندارد
نشست شورای امنیت همچنین فرصتی را برای دفاع نماینده ایران از حقوق کشور متبوع خود رقم زد. مجید تخت روانچی سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل در این نشست گفت: پیام امروز این شورا کاملاً روشن است؛ برجام باید اجرا شود و جایگزین بهتری نیز وجود ندارد. وی ادامه داد: برخلاف برخی اعضای باقیمانده در برجام که در سال‌های گذشته صرفاً به حمایت زبانی از برجام بسنده کردند، کشوری که هزینه هنگفتی برای این توافق پرداخت، ایران بود. بنابراین، الآن نوبت امریکا و البته اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی است که تصمیمات سختی برای بازگشت به پایبندی کامل به برجام اتخاذ کنند.
سفیر ایران در سازمان ملل در بخشی از سخنان خود اضافه کرد: آنها از ایران خواستند که به طور کامل به اجرای تعهدات خود تحت برجام برگردد، انگار این ایران بود که از برجام خارج شد؛ انگار این ایران بود که تحریم‌های غیر انسانی بی شماری را با هدف علناً اعلام شده گرسنگی دادن به کل یک ملت اعمال کرد؛ انگار این ایران بود که همه دولت‌ها را تهدید کرد یا قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض کنند یا مجازات می‌شوند؛ انگار این ایران بود که سیاست فشار حداکثری را اعمال کرد؛ و انگار این ایران بود که از هیچ کوششی برای از بین بردن همیشگی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ دریغ نکرد!
وی افزود: در حالی که گام‌های ایران برگشت‌پذیرند ولی رنج مردم ما نیست. مسلماً ما نمی‌توانیم از صدها میلیارد دلار خسارت وارده به اقتصاد ایران چشم‌پوشی کنیم و نخواهیم کرد. اما متأسفانه جان‌های ارزشمندی که به خاطر تحریم‌ها از دست رفتند، باز نمی‌گردند. درد، اندوه و مشکلات عاطفی در کل زندگی یک کودک که پدر یا مادرش را به خاطر فقدان دارویی خاص که تحریم‌ها مانع وارداتش شده، از دست داده است، چگونه جبران می‌شود؟ یا رنج‌های مادام‌العمر مادران و پدرانی که فرزندان‌شان را به خاطر نبود داروهای بیماری‌های نادر از دست داده‌اند، چگونه قابل تسکین و جبران است؟ اینها واقعیاتی است که باید وضعیت فعلی اجرای برجام را در چارچوب آنها ارزیابی کرد.
تخت روانچی تأکید کرد: برجام یک خیابان یک‌طرفه نیست. برجام بر دو رکن بنا شده است: تعهدات هسته‌ای ایران و تعهدات متقابل برای رفع همه تحریم‌های سازمان ملل، اتحادیه اروپا و امریکا و نیز ارتقای روابط تجاری و اقتصادی عادی با ایران. همه این تعهدات به صورت خیلی دقیق و با جزئیات در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ درج و تشریح شده است. نماینده دائم کشورمان در سازمان ملل با انتقاد از اینکه در ماه‌های اخیر جز اعلام شفاهی عزم امریکا برای بازگشت به برجام، چیزی تغییر نکرده، گفت: کسانی که عهدشکنی کردند باید صداقت و اراده سیاسی واقعی خود را اثبات کنند. آنها باید تصمیمات سختی بگیرند. بنابراین آنها در جایگاهی نیستند که از ایران به خاطر اتخاذ اقدامات جبرانی که در برجام کاملاً مجاز شمرده شده است، انتقاد کنند؛ بویژه در حالی که این اقدامات هیچ تناقضی با تعهدات ما ذیل پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و موافقتنامه پادمان نداشته. وی نگرانی‌های اعلام شده از غنی سازی 60 درصدی و برنامه موشکی ایران را غیرمنطقی خواند و تأکید کرد: اگر طرف‌های دیگر به طور کامل و بدون هیچ پیش‌شرط یا تأخیر بیشتر، به سیاست‌های قلدرمآبانه خود و نقض تعهدات و خلف وعده‌هایشان پایان دهند، ایران نیز در پیگیری این رویکرد در مورد برجام ثابت‌قدم و جدی خواهد بود.

بــــرش
خوش بینی روسیه و عصبانیت اسرائیل از مذاکرات وین

در روزهایی که به‌نظر می‌رسد گذر زمان به نفع توافق برجام نیست، این موضوع در سطح بین‌المللی مورد توجهات بیشتری قرار گرفته و شورای امنیت سازمان ملل متحد در روز چهارشنبه برای دریافت گزارش شش ماهه دبیرکل سازمان ملل درباره برجام تشکیل جلسه داد و در آن جلسه اکثر حاضران به ضرورت احیای برجام تأکید داشتند.
در این شرایط میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین معتقد است که برخی طرفین گفت‌وگوهای وین جهت آماده شدن برای دور نهایی مذاکرات به زمان بیشتری نیاز دارند.
این در حالی است ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفته است: طی این سه ماه اخیر، هیأت‌های مذاکره کننده توانسته‌اند به پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه هماهنگی معیارها و شروط موجود در روند احیای برجام دست بیابند. آنها همچنین توانسته‌اند اقدام متقابل و توالی اقداماتی را که امریکا و ایران باید انجام دهند، مشخص کرده و تحلیل کنند که چگونه این تعهدات متناظر رسمی می‌شوند و رسیدگی به آنها تضمین خواهد شد.
دیروز هم سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت که پیشرفت مذاکرات وین چشمگیر است و بر سر بسیاری از چیزها اما نه همه چیز توافق شده است. به گفته لاوروف، احتمالا بازگشت آمریکا به برجام متضمن احیای کامل و بی قید و شرط تمامی تعهدات است.
در آن سو اما تد کروز، سناتور جمهوری خواه امریکا در واکنش به تأکید ایران بر لزوم تضمین عدم خروج دوباره واشنگتن از برجام گفت: هر توافقی که معاهده نباشد، دولت بعدی آن را پاره خواهد کرد. به گزارش ایسنا تد کروز در توئیت خود نوشت: «تنها راهکار برای این کار این است که دولت بایدن توافق هسته‌ای با ایران را به‌عنوان معاهده (در کنگره) ارائه کند اما این کار را نخواهد کرد، چراکه می‌دانند مخالفت حداکثری از سوی هر دو حزب وجود دارد.»دیروز نیز دفتر نخست‌وزیری رژیم صهیونیستی در بیانیه‌ای اعلام کرد که در دیدار نخست‌وزیر این رژیم با رئیس‌جمهوری آلمان، به مسأله برنامه هسته‌ای ایران نیز پرداخته شده است. نفتالی بنت نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی روز پنجشنبه در دیدار با فرانک والتر اشتاین مایر رئیس‌جمهوری آلمان، گفت که اسرائیل در «جلوگیری از دستیابی ایران به توان هسته ای» مصمم است. روز پنجشنبه هم هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان در یک کنفرانس خبری مذاکرات وین را دشوار و حساس توصیف کرد و گفت: با این حال، رایزنی‌ها به‌صورت گام به گام در حال پیشروی است و باید ببینیم آیا رئیس‌جمهوری منتخب ایران از مذاکراتی که تاکنون انجام داده‌ایم حمایت خواهد کرد یا نه.