به‌ جزیره برگمان خوش آمدید

‌وصال روحانی
خبرنگار
موارد غریب و قابل توجه در هفتاد وچهارمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم کن فرانسه که از سه‌شنبه 15 تا شنبه 26 تیرماه در این شهرگرم واقع در جنوب این کشور برگزار می‌شود، بسیار زیاد است و این بخصوص شامل بخش مسابقه می‌شود. این بخش امسال بیش از همیشه پذیرای فیلم‌هایی از کشورهای مختلف است و 24 فیلم را در بر گرفته که پنج تا شش فیلم فزون‌تر از ادوار اخیر این جشنواره است که همچنان بلاتر از ونیز و برلین، جشنواره نخست سینمای دنیا به‌حساب می‌آید.
جشنواره امسال که سه‌شنبه شب 15 تیر با نمایش «آنت» موزیکالی از لئوز کاراکس فرانسوی به‌عنوان فیلم افتتاحیه به حرکت در می‌آید و «یک قهرمان» ساخته جدید اصغر فرهادی ایرانی هم یکی از آثار بخش مسابقه آن است، بر فیلم‌هایی تمرکز دارد که اولاً تنوع سوژه‌هایشان چشمگیر است و ثانیاً اکثر آنها می‌توانند از جهات و دیدگاه‌هایی مدعی فتح جایزه نخست (نخل طلا) به حساب آیند. یکی از آنها فیلمی ساخته میاهانسن لاو به‌ نام «جزیره برگمان» است که به‌عنوان محصول مشترکی از کشورهای فرانسه، آلمان و برزیل پای در رقابت گذاشته و راجع به یک زوج فیلمساز است که به‌جزیره‌ای کوچک در کشور سوئد سفر می‌کنند که اینگمار برگمان فیلمساز افسانه‌ای و فقید این کشور مدتی در آن ساکن بود و از حال و هوا و آدم‌های کم شمار آنجا برای تدوین قصه فیلم‌ها یا سایر آثار نمایشی‌ ایده و الهام می‌گرفت. این زوج پس از چند روز اقامت در آنجا احساس می‌کنند خط حائل بین خیال و واقعیت و سینما و زندگی حقیقی بسیار نازک و این امور از یکدیگر تفکیک‌ناپذیر شده و همین مسأله آنها را هم به سوی منابع الهام و خلق ایده‌ها و ابتکارهایی به پیش می‌راند که برگمان را نیز سال‌ها پیش تحریک و در مسیر خلق آثار خاص هنری قرار داده بود. بازیگران اصلی «جزیره برگمان» ویکی کریپس، تیم روت، میا واسیکوفسکا و آندرس دانیلسن لای هستند و این در حالی است که چهار سال پیش در زمان انجام اولین اقدامات مرحله «پیش تولید» فیلم ادعا شده بود گره‌تا گرویک بازیگر و کارگردان جوان زن امریکایی و جان تورتورو هنرپیشه مسن مردی که از اواخر دهه 1980 به بعد در هالیوود مطرح بوده، نقش‌های اصلی را ایفا خواهند کرد که البته چنین چیزی در ملاحظات بعدی استودیوهای تهیه کننده این فیلم منتفی شد و گرویگ تصریح کرد که به سبب حضور در فیلمی دیگر از شرکت در «جزیره برگمان» معذور است. فیلمبرداری «جزیره برگمان» را دنیس لنوار انجام داده و کارهای تدوینگری هم با ماریون مونیه بوده است. این فیلم روز چهارشنبه 23 تیر یعنی سه روز مانده به پایان جشنواره امسال کن هم در این جشنواره و هم در سطح کشور فرانسه به نمایش در می‌آید ولی چون به زبان انگلیسی ساخته شده، با زیرنویس فرانسوی در این کشور پخش می‌شود.
سرانجام نوبت «اوزون» رسیده است؟
«جزیره برگمان» تنها کار متفاوت حاضر در بخش مسابقه کن امسال نیست و باید در این ارتباط به کار جدید فرانسوا اوزون فرانسوی هم اشاره کنیم که طی 20 سال اخیر در اکثر ادوار کن حاضر بوده و فیلمی را در بخش مسابقه شرکت داده و بدین روی این باور و انتظار را ایجاد کرده که شاید امسال، سال او باشد و سرانجام نخل طلا را به وی بدهند. فیلمی که اوزون به جشنواره امسال کن آورده، کاری تحت عنوان «همه چیز خوب پیش رفت» است که سناریوی آن را نیز خود او نوشته اما داستان آن اقتباس مستقیم و صریحی از رمانی با همین نام و نوشته امانوئل برنهایم است. در این فیلم دراماتیک و دارای مضامین اجتماعی و خانوادگی که مدیر فیلمبرداری آن هشام الویی عرب تبار است، هنرپیشه‌هایی نامدار از فرانسه، بریتانیا و آلمان مانند سوفی مارسو، آندره دوسولیه، شارلوت رامپلینگ و هانا شیگولا نقش‌های اصلی را ایفا کرده‌اند و مانوارین، استودیویی است که هزینه تولید فیلم را تأمین کرده است. زمان اکران عمومی این فیلم در فرانسه و بخش‌های دیگری از اروپای غربی هم 3 مهرماه امسال اعلام شده است.
نگاهی به دنیای مسخره کنونی
دیگر فیلم ویژه و متفاوت هفتاد و چهارمین دوره کن، کار جدیدی از ریوسوکی هاماگوچی ژاپنی به‌نام «اتومبیل مرا بران» است که 18 تیر در این جشنواره و از 2 شهریورماه در ژاپن و کل شرق آسیا و از 25 شهریور در امریکای شمالی و اروپای غربی به نمایش در می‌آید. سناریوی این فیلم را نیز هاماگوچی نوشته اما مرجع و منبع اصلی کار وی داستان کوتاهی از هاروکی موراکامی نویسنده تحسین شده ژاپنی و برگرفته از یک مجموعه داستان‌های کوتاه وی به‌نام «مردان بدون زنان» است که در سال 2014 منتشر شد. این فیلم، داستان دراماتیک دارد و در عین‌حال نگاهی طعنه وار و سخره‌آمیز به مناسبات و ارتباط‌های کنونی مردم و مدرن گرایی‌های افراطی در سطح جهان و تبعات چنان رویکردی انداخته است. بازیگر اصلی این فیلم طولانی سه ساعته هیده توشی نیشی جیما است و کمپانی مستقل ساز و نه چندان مطرح بیترزاند تولید و توزیع فیلم در سطح جهان را برعهده گرفته است. هاماگوچی به روزنامه لوموند فرانسه گفته است: «هدف من از شرکت در کن امسال نه لزوماً فتح نخل طلا بلکه نشان دادن تمایلات بیمارگونه‌ای است که بسط پیشرفت‌های تکنولوژیک به جهان کنونی تحمیل کرده‌ است. مواردی که امکان نداشت 20 تا 25 سال پیش در جهان سنتی‌تر و اصیل‌تر آن هنگام شاهدش باشیم اما اینک چنان گسترش یافته که به قانون حاکم روز تبدیل شده و هرکس از آن دوری جوید، به انواع واپس گرایی‌ها متهم خواهد شد.»
روز سخت غیر قابل پیش‌بینی
هاماگوچی برای اینکه دریابد «کن 2021» به ایده تازه او وفیلمی که نشانگر جهان به سرگیجه‌ گراییده فعلی است چگونه نگاه می‌کند، باید تا 26 تیر که روز پایانی جشنواره است صبر پیشه کند زیرا نخل طلای برترین فیلم جشنواره و سایر جوایز آن فقط در این تاریخ و با استناد به آرای هیأت داوری‌ای که ریاست آن با اسپایک لی کارگردان سیاهپوست امریکایی است، اهدا خواهد شد، البته کن در سال های اخیر دائماً غیر قابل پیش‌بینی‌تر شده و جوایز خود را به هنرمندانی داده که در پیشداوری‌ها جزو شانس داران اصلی تلقی نشده‌اند و در نتیجه حدس زدن در خصوص فاتحان امسال هم کاری سخت و فاقد استدلال و فقط اتلاف وقت خواهد بود.