تونس در اسارت کرونا و اقتصاد ویران

پاتریشیا صبغا ، دبیر و تحلیلگر اقتصادی الجزیره
‌مترجم: وصال روحانی
آثار تشنج‌های اقتصادی برخاسته از محدودیت‌های کرونایی که در کوبا و آفریقای جنوبی مشاهده شده بود، حالا به شمال آفریقا و کشور تونس رسیده است.
دردهای چنین مسأله‌ای برای تونس بیشتر از سایر متضرران سقوط‌های اقتصادی و لرزش‌های سیاسی مرتبط با کرونا است زیرا این کشور خاستگاه «بهار عربی» است که در اواخر دهه 2000 و اوایل دهه 2010 سیستم‌های سیاسی خودکامه بسیاری از کشورهای عربی خاورمیانه و شاخ آفریقا را لرزاند و آنها را به عقب‌نشینی مقابل ملل آزادیخواه خود واداشت.
میوه بهار عربی باید سرکوب شدن دولت‌های وابسته به غرب و رسیدن مردم به حقوق حقه خویش در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی می‌شد و هرچند این ثمره هرگز به طور کامل عملی و مهیا نشد، اما هشدارهای آن بهار ویژه هنوز در ذهن دولت‌های وابسته منطقه پابرجاست. اگر فقط تونس را مبنا بگذاریم، متأسفانه روی کار آمدن 12 دولت مختلف از زمان رنگ باختن بهار عربی و عجز تمامی آنها در حل مشکلات اقتصادی، این کشور را به سوی یک قهقرای مالی و چاه عمیق سیاسی سوق داده است.
دولت‌های تونس مدعی‌اند که از 2011 تا 2019 یک رشد اقتصادی حدود 5/1 درصدی در این کشور شکل گرفته و تأییدیه بانک جهانی را سند صحت این ادعا قرار داده‌اند اما از یک سو افزایش بی‌رویه واردات به تونس و تنزل شدید صادرات این کشور ناقض چنین رشدی است و از سوی دیگر، با آمدن کرونا و وارد آمدن ضربات مهلک آن به شریان‌های اقتصادی، دیگر چیز قابل ذکری از ذخایر مالی و ثروت‌های ملی کشوری باقی نمانده.
آمار ثابت شده جدیدتر حاکی از آن است که اقتصاد تونس در سال 2020 حدود 6/8 درصد سقوط اضافی داشته و در چهار ماه نخست 2021 هم 3 درصد دیگر به آن افزوده شده است. استفاده از بهره‌های توریسم که همیشه از نقاط قوت و منابع پولسازی در تونس بوده، بعد از ماجراهای کرونا تقریباً از میان رفته و همین بیماری، نرخ بیکاری را که پیش‌تر هم بالا بود، به 4/17 درصد برای کل جامعه و 36 درصد برای نسل جوان رسانده و به تبع آن، صدای طبقه جوان‌تر که در گذران زندگی‌اش مشکلاتی اساسی دارد و امیدی به پول‌سازی و تأمین آینده‌اش نمی‌بیند، بیش از پیش درآمده است.
نباید فراموش کرد که همین قبیل جوانان بودند که با به پاخیزی خود و ایستادن مقابل دولت‌های سرسپرده تونس، «بهار عربی» را پی ریختند و این قیام را به کشورهای اطراف بسط دادند.
 اعتراض‌ها بیش از هر چیزی به نحوه رویارویی با کرونا و ناکافی بودن تمهیدات مربوطه است. در حالی که موج تازه تهاجم کرونا و انواع جهش یافته آن تونس را هم بی‌نصیب نگذاشته، آمار موجود حاکی از آن است که فقط 7 درصد از مردم این کشور واکسینه شده‌اند و بقیه در هراس و بلاتکلیفی بسر می‌برند. دولت تونس کوشیده است با اهدای بسته‌های حمایتی به مردم جبران مافات کند اما ناچیز بودن این کمک‌ها سبب افزایش نارضایتی‌ها و اعتراض‌ها شده است.  در نهایت بدهکاری تونس به دولت‌های خارجی در قیاس با نرخ رشد ملی اندک این کشور به رقم خیره کننده 88 درصد رسیده و هرچند این رقم در سال 2019 هم به 72 درصد بالغ می‌شد، اما هیولای کرونا اکنون آن را به مرزهایی فاجعه‌وار نزدیک کرده و توگویی ملت تونس را به اسارت گرفته و نفس‌های «بهار عربی» را به شمارش انداخته است.
منبع: Aljazeera