روایت گمشده

فاروق الشرع / وزیر خارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری

گام‌های نخست برای همبستگی سوریه، عراق و اردن
در حقیقت رئیس‌جمهوری اسد به فرمولی می‌اندیشید که در حکم
«برد – برد» برای همه بود. برد برای عراق با تقویت موضع این کشور در مجبور کردن ایران به پذیرش قطعنامه شورای امنیت و توقف جنگ، برد برای سوریه در بکارگیری اتحاد با عراق و اردن برای تقویت همبستگی عربی، پیروزی برای اردن که در تأسیس شورای همکاری کشورهای عربی خلیج فارس [م] از یاد برده شده بود. ضمن اینکه توقف جنگ، با داشتن روابط متوازن میان ایران و کشورهای عربی خلیج فارس [م] یک دستاورد بی‌سابقه منطقه‌ای می‌بود. دو رئیس‌جمهوری نتوانستند درباره این نکته به توافق برسند، زیرا صدام بر صدور بیانیه محکومیت ایران و اسد بر اعلام اتحاد میان دو کشور تأکید و اصرار داشتند اما دو رفیق بعثی یعنی رؤسای جمهور سوریه و عراق، در را به روی توافق نبستند و آن را همچنان باز نگه داشته، تصمیم گرفتند ملاقات‌های سری در سطح وزرای خارجه دو کشور ادامه یابد. ملک حسین نیز با استفاده از این در بازگذاشته شده، به تحرک جانانه خود برای ایجاد پیوند میان سوریه و عراق و شکل‌گیری نوعی اتحاد سه جانبه عراق - سوریه و اردن ادامه داد.
نشست‌های سری من با طارق عزیز
در پرتو دیدار اسد و صدام رؤسای جمهور سوریه و عراق، چند نشست سری میان من و طارق عزیز وزیر خارجه عراق برگزار شد که مهم‌ترین آنها دیدار در پایگاه هوایی H4 اردن بود که ارتش عراق آن را برای نیروی هوایی اردن ساخته بود.
رئیس‌جمهوری اسد مرا در جریان نشست بسته و تقریباً ناموفق خود با صدام گذاشت و گفت ما می‌باید در جهت برنامه متوازنی حرکت کنیم که در خدمت منافع عراق و ایران و مصالح عالی عربی باشد و خلل راهبردی پدید آمده در پی عقبگرد نقش بین‌المللی شوروی را جبران کند. اسد همچنین از من خواست برای دیدار با طارق عزیز به‌خوبی آماده شوم. من هم با بازخوانی میثاق قومی سوریه و عراق در سال ۱۹۸۷، فرمول واقع گرایانه و پایین تری از آن آماده کردم که یک اتحادیه عراقی - سوری - اردنی مبتنی بر روابط اقتصادی تکاملی مستحکم و ترکیبی از فرمول شورای همکاری کشورهای عربی خلیج فارس [ن] و فرمول تکامل اقتصادی بازار مشترک اروپایی بود. نسخه‌ای از میثاق کشورهای عربی خلیج فارس [ن] که نخستین مجموعه منطقه‌ای عربی تأسیس شده در مه ۱۹۸۱، بود را نیز همراه خود بردم تا موضع سوریه را بهتر بتوانم روشن سازم و از آن به‌عنوان الگو کمک بگیرم.
با طارق عزیز در پایگاه هوایی H4 در مرز عراق و اردن دیدار کردم. زیدالرفاعی نخست‌وزیر اردن در پایگاه از ما استقبال و اطلاع داد که ملک‌حسین پیش از ما به پایگاه رسیده و در دسترس خواهد بود. زیدالرفاعی ریاست نشست من و طارق عزیز را برعهده داشت و نقشی نزدیک کننده و مبتنی بر مداخله مثبت را در زمینه طرح نظرات، ایفا می‌کرد.