ساخت 520 هزار واحد مسکونی برای 3 دهک پایین درآمدی

گروه اقتصادی /مهمترین برنامه دولت در بخش مسکن، به یک سالگی خود نزدیک می‌شود. برنامه نهضت ملی مسکن که بخشی از قانون جهش تولید مسکن است، افزایش عرضه واحد مسکونی را مد نظر دارد. با توجه به کاهش تولید مسکن در چند سال گذشته، سیاستگذاری بخش مسکن، بر پایه ساخت و عرضه مسکن نهاده شده است. برنامه نهضت ملی مسکن ساخت 4 میلیون مسکن در 4 سال را به پیش می‌برد. مسئول مستقیم برنامه دولت در نهضت ملی مسکن اما اعتقادی به ساخت یک میلیون مسکن در سال ندارد. محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی معتقد است: «در یک سال امکان ساخت یک میلیون مسکن را نداریم و ساخت 4 میلیون مسکن در 4 سال عددی است که برآورد شده است و توزیع واحدهای ساخته‌شده در قالب این برنامه به‌طور متوسط بخشی از کل برنامه را دربر می‌گیرد.» معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی با اشاره به مسکن مهر، می‌گوید: «شرایط اقتصادی ما 15سال پیش که مسکن مهر اجرا شد کاملاً با شرایط کنونی متفاوت بود، در آن زمان ما نفت زیادی می‌فروختیم و دولت منابع بالایی از فروش نفت به‌دست می‌آورد اما نمی‌توانیم نهضت ملی مسکن را با همان شرایط بسازیم چون درآمدهای نفتی ما کم شده است، بنابراین باید براساس نیاز واقعی پروژه تعریف شود.»هرچند به نظر می‌رسد معاون مسکن وزیر راه و شهرسازی که مجری نهضت ملی مسکن است، اعتقادی به ساخت یک میلیون مسکن در سال ندارد، اما تأکید دولت بر اجرای برنامه با هدف خانه‌دار شدن اقشار ضعیف و متوسط جامعه است. رئیس جمهور در آخرین نشست شورای‌عالی مسکن بر تأمین زمین ارگان‌های دولت و افزایش سرعت ساخت نهضت ملی مسکن تأکید کرده است. اطلاعاتی در خصوص اینکه تا پایان امسال چه تعداد مسکن در قالب نهضت ملی به متقاضیان واگذار می‌شود، از سوی مجری برنامه ارائه نشده است. اما تحویل 100هزار واحد تا اوایل مهر در برنامه است. این واحدها شامل مسکن شهری و روستایی است. همچنین از 40هزار مسکن مهر باقیمانده تا آخر شهریور حدود 420هزار واحد تحویل داده می‌شود.

1.5میلیون متقاضی فعال
تاکنون ۵.۶ میلیون متقاضی در نهضت ملی مسکن ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد ۱.۵ میلیون متقاضی ثبت نام خود را تکمیل کرده‌اند و به اصطلاح متقاضی فعال شناخته می‌شوند. قرار است در هفته دولت، سامانه ثبت‌نام نهضت ملی مسکن، در شهرهایی که امکان تأمین زمین دارد دوباره ثبت نام از متقاضیان را شروع کند. در حال حاضر برای 1.5میلیون متقاضی فعال زمین تأمین شده و روند ساخت شروع شده است.
در نهضت ملی مسکن، دولت تسهیل‌گری، برنامه‌ریزی و حمایت از متقاضیان را برای دریافت مسکن با قیمت مصوب برعهده دارد و ساخت مسکن به‌صورت صددرصد توسط بخش خصوصی انجام می‌شود. واحدهای مسکونی نهضت ملی بر اساس قیمت ۷۰ درصد مصالح و ۳۰ درصد دستمزد ساخته می‌شود.
قیمت ساخت مسکن نهضت ملی از سوی مجری تعیین نشده است. این موضوع نگرانی را در میان متقاضیان ایجاد کرده است که هزینه نهایی مسکن از توان آنان بیشتر باشد. اما معاونت مسکن و ساختمان اعتقادی به تعیین قیمت ساخت ندارد. بر اساس گفته‌های محمودزاده «وقتی رشد قیمت‌ها را داریم، قیمت ساخت مسکن متغیر است اما آنچه دولت تعهد داده این است که ساخت مسکن را با کمترین قیمت تمام شده به اتمام برساند.»
اما در دهک‌های اول تا سوم، دولت در حد توان هزینه‌ها را کاهش داده و حداکثر حمایت خود را برای این خانواده‌ها به‌کار می‌بندد. در برنامه نهضت ملی مسکن 360هزار واحد شهری و 160هزار واحد روستایی با بیشترین حمایت‌های دولتی، برای اقشار کم درآمد(دهک اول تا سوم) ساخته می‌شود. سود تسهیلات پرداختی در این طرح نیز برای دهک‌های اول تا سوم، کمتر از نرخ سود تسهیلات در کل طرح است.
برای تأمین هزینه ساخت مسکن نهضت ملی، افزایش وام ساخت از 450میلیون به 700 میلیون تومان از سوی شورای‌عالی مسکن به بانک مرکزی پیشنهاد داده شده است. معاون مسکن و ساختمان در این خصوص می‌گوید که «اعتقاد داریم که قیمت تمام شده واحدهای نهضت ملی مسکن باید در استطاعت متقاضیان باشد. بر این اساس هم باید سهم آورده مردم و هم تسهیلات را افزایش دهیم، در واقع عدم افزایش سقف تسهیلات امکانپذیر نیست.»
در رابطه با آمار متفاوت مرکز آمار و بانک مرکزی از بازار مسکن، گفت: درباره آمار منتشر شده از بازار مسکن توسط بانک مرکزی قبلاً هم اعلام کرده بودم که این آمار درست نیست. در تهران حدود 300 محله داریم که در 10 محله معامله انجام شده و قیمت‌های آن‌را به سایر مناطق تسری می‌دهیم. برخی مناطق مانند 5، 21 و 22 سقف قیمتی تهران و کشور را جابه‌جا می‌کنند.
معاون مسکن و ساختمان با تأکید بر اینکه این قیمت‌ها منطق کارشناسی ندارد، افزود: در چندین مرحله قیمت‌ها را صادر کردیم و متأسفانه مردم با آمار ضدو نقیض مواجه شدند و آنها را سردرگم می‌کرد. بیشترین انرژی را روی این گذاشتیم که به ادبیات مشترک در این بخش برسیم و الان روی این موضوعات تمرکز کرده‌ایم.

تأمین زمین
تأمین زمین واحدهای نهضت ملی مسکن به‌صورت رایگان توسط دولت تأمین می‌شود. تأمین زمین این واحدها از سه روش پیگیری می‌شود. براساس آمار و اطلاعات سازمان ملی زمین و مسکن، تأمین زمین برای ساخت 11.5 میلیون مسکن در دولت سیزدهم معادل فعالیت دولت‌های قبل در 16 سال اخیر بوده است. 23 هزار هکتار زمین وزارت راه و شهرسازی در اختیار نهضت ملی مسکن قرار گرفته است که از این میزان 6134 هکتار در قالب ماده 10 باید توسط دستگاه‌های دیگر آزادسازی شود و سند این اراضی بر اساس قانون باید به نام وزارت راه و شهرسازی صادر شود.
همچنین 3300 هکتار زمین مستعد برای شهرک‌سازی شناسایی شده که حدود 1300 هکتار به استان‌ها ابلاغ شده است. 35 هزار هکتار زمین دولتی که قابلیت الحاق به شهرها را دارد در دستور کار قرار گرفته است. این میزان زمین حدود 1.8 میلیون نفر را پوشش می‌دهد.

ساخت 15درصد واحدهای نهضت ملی مسکن در بافت فرسوده
نوسازی بافت فرسوده، بخشی از برنامه نهضت ملی مسکن است. بر این اساس ۱۳ هزار واحد مسکن در بافت‌های فرسوده در شهریور به بهره‌برداری می‌رسد. از سال 84 تاکنون 670 هزار واحد با تخریب 210 هزار بنا نوسازی شده است، اما دولت سیزدهم برنامه نوسازی 150هزار واحد در سال را در نظر دارد.در حوزه تسهیل صدور مجوزهای اداری، پروانه‌های نوسازی و تراکم ساخت، تدارک تسهیلات مالی نوسازی بافت‌های فرسوده و تسهیلات ویژه نوسازی بافت فرسوده اقداماتی در دولت صورت گرفته است.
برای اولین بار 2100 میلیارد تومان برای نوسازی بافت فرسوده در نظر گرفته شد که به این مبلغ 2100 میلیارد تومان نیز از منابع بانک تخصصی بخش مسکن اضافه می‌شود. تسهیلات نوسازی بافت فرسوده مانند نهضت ملی مسکن شامل 450 میلیون تومان در تهران، 400میلیون تومان در کلانشهرها و 350میلیون تومان در شهرهای دیگر است که 150 میلیون تومان از این تسهیلات(در تمام مناطق کشور) به صورت سود صفر درصد پرداخت می‌شود.در حال حاضر 65 هزار واحد در محدوده بافت‌های فرسوده در حال ساخت است.