ضرباهنگ‌های شور انگیزدر «شکوه وطن»

رضا مهدوی
موسیقی پژوه و نوازنده سنتور

 مجموعه «شکوه وطن» با قطعه «ساقی ماهرو» مقدمه‌وار و در عین حال پیش درآمدگونه و در حقیقت در فرم شکلی تصنیف، به آرامی خودنمایی می‌کند و در جایگاه صدای گرم و نرم حسام‌الدین سراج، حس و حالی متین و وزین دارد که ازابتدای انقلاب مردم ایران با صدای پخته و مؤثرش در آلبوم‌های «نینوای 1 و2» آشنا شدند. حال و هوای آنسامبل ارکستر تداعی همان دوران را دارد که سال‌ها است وقفه‌اش احساس می‌شود در این هیاهوی موسیقی‌های پرزرق و برق مختلف، که به‌اصطلاح دنبال تجربه و خلق فضاهای نوین‌اند... البته گاه خود سراج هم آگاهانه یا ناخودآگاه در دوره‌هایی دچارش بوده... در اواسط قطعه ساقی ماهرو که از محیط نرم و آرام می‌رسیم به ادامه‌ای ضربی با شور و نشاط ریتم‌بندی شده اشعار مولانا به نسبت ابیات و مفاهیم عرفانی و نهایت اوج پایان می‌پذیرد.
قطعه دوم « باده جان» با شعر حضرت مولانا ریتم ملایم همراه با سه ضرب ای، قدرت ملایمی را به گوش هوش شنیداران معطوف می کند و  در جای جای آهنگ‌ها بجا و درست همخوانان نیز نقش‌آفرینی دارند که رنگ و لعاب لازم این‌گونه فرهنگ شنیداری است مختص مشرق زمین در فرم و شکل موسیقی ملی ایران که چفت و بست می‌یابد. در قطعه سوم «ساز و آواز- سوار صبح»، سنتور نوازی زیبا و دلنشینی شنیده می‌شود که درادامه ملودی و ریتم قطعه قبلی است و سپس آوازخوانی و بم‌خوانی سراج با شعری از مهیار کاوه آغاز می‌شود. آهنگ چهارم «پریشانی» برگرفته از یک موسیقی محلی است آمیخته با شعر حضرت حافظ و در زمان نسبتاً کوتاه، ولی سرریز از شور و شولایی و نشاط باطنی برخاسته از مفاهیم شعری که رهنمون می‌سازد به آمیختگی فضای عرفانی نهفته در فرهنگ و هنر ایرانی. هم‌پوشانی دقیق نوازندگان در کنار صدای خواننده و گروه همخوان، هوای تازه‌ای در شنیدار کل مجموعه «شکوه وطن» ایجاد می‌کند که نشان از هدف مشخصی دارد. برای رسیدن به اصواتی که موسیقی و کلام خوب را در اعتلای ماندگاری این نوع ارائه از موسیقی ایرانی که از گذشته‌ها به نیکی آمده تا به امروز، تبیین سازد. قطعه پنجم «سازو آواز» است که همچنان نوازنده تکنیک‌کار و بااحساس در جواب خواننده شعر اخوان ثالث را از مایه‌ای به مایه دیگر می‌کشانند و تنوعی شنیداری را به ارمغان دارند. قطعه آخر «شکوه وطن» با شعر مهیار کاوه است که در نوروز امسال در تلویزیون، اجرایی از آن را با حضور حسام‌الدین سراج دیدیم... سراج خواننده ای است که صدای گرم و پایینش به مراتب دلچسب‌تر از بالاخوانی‌هایش است همان‌گونه که غلامحسین بنان وقوف داشت که مردم با صدای پایین لذتمندتر می‌شوند... آهنگ ترانه «شکوه وطن» با بند «ای وطن ای وطن» در مایه‌ای حماسی از دستگاه‌های موسیقی ایرانی مقتدرانه و امیدوارانه از شکوه و جمال و جلال وطن به زیبایی می‌گوید. در بخشی از نوشته سراج در جلد آلبوم آمده: ایران عزیز ما، این روزها در حال‌ گذار از جاده‌های پر نشیب و فراز تاریخ خویش است. امید که بتوانیم، با عشق و مهرورزی به ایران و ایرانیان، هوشمندانه سبب‌ساز سربلندی و شکوه وطن باشیم. نوازندگان نامی این مجموعه این هنرمندان هستند: داود ورزیده(نی)، مسعود حبیبی(دف)، محمود فرهمند(تنبک)، مسعود آرامش‌مقدم (سنتور)، صابر سوری(عود)، سینا جهان‌آبادی (کمانچه) و بهرام خانی (تار و بمتار).