رکوردشکنی نرخ رشد ظرفیت نیروگاهی پس از 10 سال

 گروه اقتصادی‌/ تابستان داغ امسال، درحالی که تقریباً همه فکر می‌کردند باید برای تکرار خاموشی‌های دو سال اخیر آماده شوند، به شکل دیگری رقم خورد. به‌طوری که رکورد تأمین 69 هزار و 278 مگاوات برق بدون خاموشی ثبت شد و قطعی‌های مکرر برق و نارضایتی مردم و صنایع تولیدی که در سال‌های 1399 و 1400 اتفاق افتاد، تکرار نشد؛ این درحالی بود که ابتدای دولت سیزدهم میزان کسری تولید برق حدود 15 هزار مگاوات بود و اگر اقدامی صورت نمی‌گرفت، امسال این ناترازی میان تولید و مصرف به بیش از 19 هزار مگاوات می‌رسید. اما چطور کشور با خاموشی و ناپایداری تأمین برق خداحافظی کرد؟ این سؤالی است که «آرش کردی» مدیرعامل شرکت مادر تخصصی مدیریت تولید، انتقال و توزیع ایران (توانیر) به آن پاسخ می‌دهد.
رکوردشکنی ایجاد ظرفیت جدید نیروگاهی
کردی در گفت‌و‌گو با «ایران» بیان می‌کند: «درحالی که صنعت برق طی 20 سال اخیر رکورد افزایش ظرفیت به میزان 4935 مگاوات در سال 89 را در کارنامه داشت، امسال این رکورد 20 ساله با 6 هزار مگاوات توسعه نیروگاهی شکسته شد و این موفقیت در حالی بود که سال گذشته حدود 1520 مگاوات ظرفیت جدید وارد مدار شد.» او با اشاره به اینکه این هفته نیز یک رکورد جدید ظرفیت‌سازی به ثبت خواهد رسید، می‌گوید: «حدود 5057 مگاوات نیروگاه جدید تا شهریورماه امسال وارد مدار خواهد شد که شامل 4273 مگاوات نیروگاه حرارتی، 183 مگاوات نیروگاه صنایع  و 500 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر است. همچنین امسال برای اولین بار 1013 مگاوات از طریق ارتقای طراحی نیروگاه‌های موجود یا نصب سیستم‌های خنک‌کن هوای ورودی کمپرسور به ظرفیت تولید نیروگاه‌های کشور افزوده شد.»
گفتنی است، این هفته رکورد ظرفیت‌سازی نیروگاهی پس از 10 سال شکسته می‌شود و با بهره‌برداری از یک نیروگاه دیگر امسال میزان ظرفیت‌سازی جدید به بیش از 4600 مگاوات می‌رسد. لازم به ذکر است، افزایش ظرفیت نیروگاهی طی امسال به افزایش عرضه برق و پاسخ‌دهی به نیاز مصرف کمک کرد.
تعمیرات نیروگاه‌ها در زمان ایده‌آل
مدیرعامل توانیر همچنین به تعمیرات نیروگاه‌های کشور مطابق برنامه اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «تعمیرات نیروگاه‌های کشور به ظرفیت 111 هزار مگاوات (برخی واحدها تعمیر مجدد داشتند) تا پایان اردیبهشت امسال به اتمام رسید و بازسازی نیروگاه‌هایی که بر اثر حادثه مدت طولانی از مدار خارج بودند، با موفقیت انجام شد.»
مدیریت بار تابستانی
کردی با اشاره به ویژگی‌های برجسته مدیریت بار و انرژی مصرفی کشور در اوج تقاضای امسال می‌گوید: «یکی دیگر از اقدامات انجام شده در تابستان امسال پیکسایی بود. به شکلی که برنامه‌ریزی دقیق و شفاف‌تر برنامه‌های صنایع و کاهش عدم قطعی‌ها رقم خورد و رضایتمندی بالاتر مشترکان صنعتی را به همراه داشت. در همین حال، جلوگیری از بروز نوسانات شدید در مصرف برق خانگی، استفاده کمتر از انرژی برقابی، تحویل انرژی بیشتر به صنایع کوچک و بزرگ، عدم قطع برنامه‌ریزی شده برق مشترکان خانگی و تأمین پایدار انرژی مشترکان با کیفیت توان بالاتر به لحاظ وضعیت ولتاژ و فرکانس شبکه انجام گرفت که اقبال عمومی را به همراه داشت.»
رشد تولید صنعت با تأمین حداکثری برق
رشد تولیدات صنایع بورسی پس از ۲ سال که در تابستان‌های متوالی به دلیل محدودیت گسترده تأمین برق روند نزولی را طی می‌کرد، تابستان سال ۱۴۰۱ مثبت شد. در خصوص چگونگی تأمین حداکثری برق صنعت، مدیرعامل توانیر توضیح می‌دهد: «صنعت برق امسال به رغم رشد بیش از 3.4 درصدی مصرف در تابستان، پاسخگوی رشد 11 درصدی مصرف صنایع بزرگ و انرژی‌بر بود و رکورد تأمین نیاز مصرف برق بدون خاموشی را با همکاری مردم با افتخار به ثبت رساند.» او ادامه می‌دهد: «تابستان امسال با رفع محدودیت تأمین برق از 92 درصد صنایع کشور همراه بود و از مجموع 630 هزار مشترک صنعتی کشور تنها 50 هزار مشترک عمده با محدودیت آگاهانه مواجه شدند. همچنین برای جبران ناترازی تولید و مصرف برق، بیش از 450 هزار تفاهمنامه مدیریت مصرف با صنایع و کشاورزان و سایر مشترکان به امضا رسید و 31.5 درصد هم از میزان ناترازی تولید و مصرف برق کاسته شد.» به گفته کردی طبق گزارش وزارت نیرو، صنایع کوچک که سال گذشته به همراه بخش خانگی با قطع بدون برنامه و خاموشی مواجه بودند، پیک امسال بدون محدودیت، از انرژی برق بهره‌مند شدند و صنایع بزرگ و انرژی‌بر از جمله فولاد و سیمان که تابستان 1400 تا 90 درصد محدود بودند، امسال حداکثر تا 25 درصد محدودیت انرژی داشتند. مدیرعامل توانیر بیان می‌کند: «از دستاوردهای تابستان امسال رونق تولیدات صنعتی و افزایش 6.7 درصدی تولید این بخش بود، خاموشی بخش خانگی که سال گذشته تا 76 هزار مگاوات ساعت در روز نیز به ثبت رسید، امسال برطرف شد، مدیریت مصرف برق عمومی و اداری که سال قبل صفر بود امسال به 650 مگاوات رسید و بهره‌گیری از توان مولدهای برق عمومی و اداری کشور از 120 مگاوات به 350 مگاوات افزایش یافت.»
به گفته مدیرعامل توانیر، از ویژگی‌های تابستان امسال، برنامه‌ریزی وزارت نیرو برای اعمال سیاست‌های مدیریت مصرف برق صنایع با محوریت کنترل بازار بود که باعث شد مدیریت مصرف برق شهرک‌های صنعتی و صنایع مستقل خارج از شهرک‌ها که سال قبل طی 2 روز در هفته به علاوه قطع بدون برنامه برق اجرا می‌شد، امسال 12 ساعت در هفته و بدون قطع بی‌برنامه اجرا شود که رضایتمندی فعالان این عرصه و آرامش بازار را به دنبال داشت. کردی ادامه می‌دهد: «امسال برق مازاد مولدهای برق صنایع یا دستگاه‌های اجرایی به قیمت مناسب و تعرفه سوخت نیروگاهی خریداری شد و صنایع از پاداش همکاری بهره‌مند شدند. همچنین کشاورزانی که با امضای تفاهمنامه، روزانه 5 ساعت در طرح‌های مدیریت مصرف شرکت کردند، باقی 19 ساعت را مشمول برق رایگان شدند و مصرف برق مشترکان پرمصرف مورد پایش قرار گرفت و با تذکر یا مدیریت بار مواجه شدند.»
طبق گزارش وزارت نیرو به کمیسیون انرژی مجلس، امسال مصرف مشترکان فولادی 8.4 درصد و متوسط مصرف روزانه صنایع سیمانی نیز 5 درصد نسبت به سال قبل رشد داشته و در مجموع بیش از 64 درصد برنامه مدیریت مصرف اولیه تفاهم شده با وزارت صمت در صنایع فولاد، آلومینیوم، سیمان و مس محقق شد.
موفقیت مدیریت تقاضا و مصرف
اما در بخش مدیریت تقاضا و مصرف نیز امسال وزارت نیرو با برنامه‌های تشویقی و تنبیهی توانست رشد مصرف برق را مدیریت کند. به طوری که کردی می‌گوید: «اجرای طرح‌های تشویقی کاهش مصرف در بخش خانگی و کشاورزی، مدیریت مصرف در بخش اداری، مدیریت مصرف برق صنایع با هماهنگی وزارت صمت، جمع‌آوری مراکز غیرمجاز و توقف فعالیت مراکز مجاز تولید رمزارز، بهینه‌سازی مصرف با اولویت بخش روشنایی معابر، اطلاع‌رسانی، فرهنگسازی و آگاه‌سازی عمومی به مدیریت تقاضا کمک کرد.» او ادامه می‌دهد: «گزارش وزارت نیرو همچنین از همکاری خوب دستگاه‌های اجرایی در کاهش مصرف برق و رعایت مصوبه هیأت وزیران از سوی اغلب دستگاه‌های اداری، بانک‌ها و شهرداری‌ها حکایت دارد. حدود هزار مگاوات کاهش مصرف در این بخش برنامه‌ریزی شد که اگر اجرا نمی‌شد، محدودیت جدی در تأمین برق مشترکان خانگی شهرهای بزرگ مثل تهران ایجاد می‌کرد و از طرفی استفاده از توان تولید برق مولدهای دستگاه‌های اجرایی به 3 برابر افزایش یافت و مولدهایی که سال‌ها در مدار نبودند پس از تعمیر وارد مدار شدند.»
آمادگی کامل برای عرضه برق
در همین حال، کردی به آمادگی شبکه سراسری اشاره می‌کند و می‌گوید: «در کنار برنامه‌های افزایش تولید و مدیریت عرضه، به دو موضوع دیگر نیز توجه شد؛ نخست، توسعه شبکه‌های انتقال و توزیع برق، انجام تعمیرات تجهیزات شبکه، استفاده حداکثری از تجهیزات شبکه؛ و دوم، در بخش برنامه‌ریزی و هماهنگی به برنامه‌ریزی و هماهنگی با استانداران، تشکیل کارگروه مدیریت تقاضا در سطح ملی و استانی و برگزاری مانورهای آمادگی تأمین برق.»
او به 100 برنامه طلایی برای عبور از تابستان امسال اشاره می‌کند که از شهریورماه پارسال شروع شد و توضیح می‌دهد: «این موارد جزئی از 100 برنامه وزارت نیرو در راستای عبور بدون خاموشی از تابستان بود که به عنوان برنامه‌های عملیاتی ضروری و مهم در دستور کار صنعت برق کشور قرار گرفت و با همبستگی ملی و اقبال عمومی، موفقیت صنعت برق در عبور از اوج بار تابستان را رقم زد.» کردی ادامه می‌دهد: «100 برنامه طلایی و بلندپروازانه وزارت نیرو شامل 38 اقدام در بخش تأمین برق، 31 برنامه در بخش مدیریت مصرف و تقاضا، 16 برنامه در بخش آمادگی شبکه سراسری برق و 15 برنامه در بخش برنامه‌ریزی و مدیریت بود که خوشبختانه با ایجاد یک همبستگی ملی در کنار افزایش تولید، مانع از وقوع خاموشی‌ها شد.»
به گفته مدیرعامل توانیر، مجموع این اقدامات نه تنها از خاموشی بلکه از اخبار منفی و نگرانی جامعه جلوگیری کرد؛ به طوری که امسال تعداد اخبار منفی رسانه‌های بیگانه از 86 هزار و 543 خبر برقی در تابستان 1400 به 61 خبر تا نیمه‌تابستان جاری رسید.