نسخه Pdf
ایران عصر
راهکارهایی برای حضور دائمی کتاب در زندگی
علی‌الله سلیمی
نویسنده و منتقد
برنامه‌ها و نمایشگاه‌های مناسبتی کتاب در هفته‌ای که گذشت رونق دوچندانی داشت و در اکثر مراکز فرهنگی و اجتماعی می‌شد سراغی از این برنامه‌ها و نمایشگاه‌ها گرفت و اگر کسی اهل مطالعه بود می‌توانست بخشی از نیازهای مطالعاتی خود را از این نمایشگاه‌ها و همچنین ویژه‌برنامه‌های سی‌امین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران که امسال با شعار «ما همانیم که می‌خوانیم» که از بیست‌ویکم تا بیست‌و‌هفتم آبان ماه ۱۴۰۱ در سراسر کشور برگزار شد، تهیه کند. علاوه بر مراکز فرهنگی و اجتماعی، در گذرگاه‌های پرترددی مانند ایستگاه‌های قطار و مترو و حتی چهارراه‌های شلوغ شهر هم می‌شد سراغی از نمایشگاه‌های مناسبتی کتاب گرفت و خلاصه هفته‌ای که گذشت هر جا که ازدحام جمعیت بود، نمایشگاه‌های کوچک و بزرگ کتاب هم حضور داشت که تصویر زیبایی از جلوه‌های فرهنگی در میان مردم را به نمایش می‌گذاشت، اما این تصویر فرهنگی زیبا عمر چندانی نداشت و در پایان هفته‌ای که گذشت، یارِ مهربان باز هم به قفسه کتابفروشی‌ها و کتابخانه‌ها برگشت تا مناسبتی دیگر از راه برسد و دوباره کتاب نقل محافل و مجالس شود. آنچه اشاره شد تصویری از اوج و فرود مقطعی و حضور کتاب در میان مردم کشورمان است که طبعاً تصویر خوشایندی نیست. به بیان دیگر، آمارها نشان‌دهنده این است که در سرزمین کهن فرهنگ و تمدن با قرن‌ها تمدن اسلامی که کتاب عظیم مذهبی‌اش به «قلم» قسم می‌خورد و پیامبر بزرگوارش به علم آموزی حتی در «چین»- دورترین نقطه- سفارش می‌کند؛ سرانه کتابخوانی ناباورانه بسیار پایین و غیرقابل پذیرش است.
برای غلبه بر این مشکل، ترفندهایی در جهت بهبود مطالعه انجام شده و می‌شود. برپایی نمایشگاه سالانه کتاب، انتخاب بهترین‌های کتاب (ناشر، عنوان کتاب و نویسنده)، تبلیغات رسانه‌ای و مطبوعاتی در زمان برپایی نمایشگاه کتاب، انتشار سالانه صدها عنوان کتاب و امثال آن از آن جمله‌اند. اما این روش‌ها هم متأسفانه تأثیر چندانی در ارتقای سرانه کتاب ندارد و کتاب همچنان از غایبان اصلی سبد خانوارهای ایرانی محسوب می‌شود. در هفته‌ای که سالی یک بار هفته کتاب نامیده می‌شود، بسیاری از کارشناسان حوزه کتاب به بحث و گفت‌وگو و حتی نگارش مقالاتی درباره کتاب و مسائل مرتبط با آن می‌پردازند اما معمولاً خروجی مطلوبی حاصل نمی‌شود. به نظر می‌رسد در این سالها کمتر کسی به اصل ماجرا توجه داشته و آن، خودِ مردم هستند که باید پای کار بیایند و کتاب و کتابخوانی را از این وضعیت بغرنج رها سازند چرا که آنچه سرانه کتابخوانی در یک کشور را تعیین می‌کند توده مردم هستند که در کشور ما متأسفانه کتاب از سبد خانوارهای ایرانی به دلایل گوناگون حذف یا بشدت کم شده است. با این حال، این معضل هم مانند بسیاری دیگر از مشکلات ریز و درشت فرهنگی راهکارهایی دارد که عملی کردن آنها در وهله اول نیاز به تحقیق و پژوهش، برنامه‌ریزی و در نهایت اجرایی کردن ایده‌های مختلف از سوی مسئولان و کارشناسان خبره این حوزه دارد. البته انتظار برطرف‌شدن این مشکل در مدت زمان کوتاه تقریباً غیرممکن است، اما در درازمدت می‌توان به نتایج مثبت آن امیدوار بود. به عنوان مثال، راه‌اندازی کتابخانه‌های کوچک محلی یا حتی کتابخانه‌های اختصاصی در مراکز کاری مختلف از جمله ادارات و کارگاه‌های کوچک و بزرگ یکی از راه‌حل‌هاست که در زمینه برطرف کردن مشکل دسترسی توده‌های مختلف اجتماعی به کتاب‌های مورد علاقه‌شان مؤثر است. همچنین می‌توان در مراکزی که در آنها مردم معمولاً بخشی از وقت خود را در صف و نوبت می‌گذرانند، مانند برخی از ادارات و بانک‌ها، کتابخانه‌های کوچکی راه‌اندازی کرد تا افراد علاقه‌مند بتوانند از وقت‌هایی که تلف می‌شود به صورت بهینه استفاده کنند و در این میان وضعیت نامناسب کتابخوانی در کشور را هم تا حدودی بهبود بخشند. راهکارهای دیگری هم قابل تصور است که اجرای آنها می‌تواند بخشی از نگرانی‌ها در این زمینه را از بین ببرد و افق روشنی را در این بخش بگستراند. ازجمله، اقداماتی که امسال در هفته کتاب از سوی مسئولان فرهنگی کشور تدارک دیده شد و با اجرای آنها، افق‌های تازه‌ای در حوزه کتاب و کتابخوانی در کشور گشوده شد، مانند راه‌اندازی «تلویزیون اینترنتی کتاب» و «سامانه خرید از کتابفروشی» که انصافاً از پدیده‌های برجسته این دوره از هفته کتاب به‌شمار می‌روند
نویسنده و منتقد
برنامه‌ها و نمایشگاه‌های مناسبتی کتاب در هفته‌ای که گذشت رونق دوچندانی داشت و در اکثر مراکز فرهنگی و اجتماعی می‌شد سراغی از این برنامه‌ها و نمایشگاه‌ها گرفت و اگر کسی اهل مطالعه بود می‌توانست بخشی از نیازهای مطالعاتی خود را از این نمایشگاه‌ها و همچنین ویژه‌برنامه‌های سی‌امین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران که امسال با شعار «ما همانیم که می‌خوانیم» که از بیست‌ویکم تا بیست‌و‌هفتم آبان ماه ۱۴۰۱ در سراسر کشور برگزار شد، تهیه کند. علاوه بر مراکز فرهنگی و اجتماعی، در گذرگاه‌های پرترددی مانند ایستگاه‌های قطار و مترو و حتی چهارراه‌های شلوغ شهر هم می‌شد سراغی از نمایشگاه‌های مناسبتی کتاب گرفت و خلاصه هفته‌ای که گذشت هر جا که ازدحام جمعیت بود، نمایشگاه‌های کوچک و بزرگ کتاب هم حضور داشت که تصویر زیبایی از جلوه‌های فرهنگی در میان مردم را به نمایش می‌گذاشت، اما این تصویر فرهنگی زیبا عمر چندانی نداشت و در پایان هفته‌ای که گذشت، یارِ مهربان باز هم به قفسه کتابفروشی‌ها و کتابخانه‌ها برگشت تا مناسبتی دیگر از راه برسد و دوباره کتاب نقل محافل و مجالس شود. آنچه اشاره شد تصویری از اوج و فرود مقطعی و حضور کتاب در میان مردم کشورمان است که طبعاً تصویر خوشایندی نیست. به بیان دیگر، آمارها نشان‌دهنده این است که در سرزمین کهن فرهنگ و تمدن با قرن‌ها تمدن اسلامی که کتاب عظیم مذهبی‌اش به «قلم» قسم می‌خورد و پیامبر بزرگوارش به علم آموزی حتی در «چین»- دورترین نقطه- سفارش می‌کند؛ سرانه کتابخوانی ناباورانه بسیار پایین و غیرقابل پذیرش است.
برای غلبه بر این مشکل، ترفندهایی در جهت بهبود مطالعه انجام شده و می‌شود. برپایی نمایشگاه سالانه کتاب، انتخاب بهترین‌های کتاب (ناشر، عنوان کتاب و نویسنده)، تبلیغات رسانه‌ای و مطبوعاتی در زمان برپایی نمایشگاه کتاب، انتشار سالانه صدها عنوان کتاب و امثال آن از آن جمله‌اند. اما این روش‌ها هم متأسفانه تأثیر چندانی در ارتقای سرانه کتاب ندارد و کتاب همچنان از غایبان اصلی سبد خانوارهای ایرانی محسوب می‌شود. در هفته‌ای که سالی یک بار هفته کتاب نامیده می‌شود، بسیاری از کارشناسان حوزه کتاب به بحث و گفت‌وگو و حتی نگارش مقالاتی درباره کتاب و مسائل مرتبط با آن می‌پردازند اما معمولاً خروجی مطلوبی حاصل نمی‌شود. به نظر می‌رسد در این سالها کمتر کسی به اصل ماجرا توجه داشته و آن، خودِ مردم هستند که باید پای کار بیایند و کتاب و کتابخوانی را از این وضعیت بغرنج رها سازند چرا که آنچه سرانه کتابخوانی در یک کشور را تعیین می‌کند توده مردم هستند که در کشور ما متأسفانه کتاب از سبد خانوارهای ایرانی به دلایل گوناگون حذف یا بشدت کم شده است. با این حال، این معضل هم مانند بسیاری دیگر از مشکلات ریز و درشت فرهنگی راهکارهایی دارد که عملی کردن آنها در وهله اول نیاز به تحقیق و پژوهش، برنامه‌ریزی و در نهایت اجرایی کردن ایده‌های مختلف از سوی مسئولان و کارشناسان خبره این حوزه دارد. البته انتظار برطرف‌شدن این مشکل در مدت زمان کوتاه تقریباً غیرممکن است، اما در درازمدت می‌توان به نتایج مثبت آن امیدوار بود. به عنوان مثال، راه‌اندازی کتابخانه‌های کوچک محلی یا حتی کتابخانه‌های اختصاصی در مراکز کاری مختلف از جمله ادارات و کارگاه‌های کوچک و بزرگ یکی از راه‌حل‌هاست که در زمینه برطرف کردن مشکل دسترسی توده‌های مختلف اجتماعی به کتاب‌های مورد علاقه‌شان مؤثر است. همچنین می‌توان در مراکزی که در آنها مردم معمولاً بخشی از وقت خود را در صف و نوبت می‌گذرانند، مانند برخی از ادارات و بانک‌ها، کتابخانه‌های کوچکی راه‌اندازی کرد تا افراد علاقه‌مند بتوانند از وقت‌هایی که تلف می‌شود به صورت بهینه استفاده کنند و در این میان وضعیت نامناسب کتابخوانی در کشور را هم تا حدودی بهبود بخشند. راهکارهای دیگری هم قابل تصور است که اجرای آنها می‌تواند بخشی از نگرانی‌ها در این زمینه را از بین ببرد و افق روشنی را در این بخش بگستراند. ازجمله، اقداماتی که امسال در هفته کتاب از سوی مسئولان فرهنگی کشور تدارک دیده شد و با اجرای آنها، افق‌های تازه‌ای در حوزه کتاب و کتابخوانی در کشور گشوده شد، مانند راه‌اندازی «تلویزیون اینترنتی کتاب» و «سامانه خرید از کتابفروشی» که انصافاً از پدیده‌های برجسته این دوره از هفته کتاب به‌شمار می‌روند
آدرس مطلب
http://old.irannewspaper.ir/newspaper/page/8056/20/633854/0
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه
ویژه نامه ها
.jpg)
