چرایی ابتلای کودکان به «پنوموکوک»

یک فوق‌تخصص عفونی اطفال با اشاره به علائم آنفلوانزا و عفونت پنوموکوک در اطفال، درباره شرایط استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در زمان ابتلا به بیماری‌های ویروسی مانند آنفلوانزا و کرونا، توضیح داد.
دکتر محمود خدابنده در گفت‌وگو با ایسنا، درباره وضعیت ابتلا به آنفلوانزا در کودکان و علائم آن، گفت: باید توجه کرد که یک تعداد از کودکان های‌ریسک تلقی شده و اگر مبتلا شوند، علائم در آنها شدیدتر بوده و نیاز به توجه خاصی دارند، زیرا آنفلوانزا علاوه بر اینکه خودش می‌تواند دچار پنومونی شود، ممکن است به‌صورت همزمان عفونت‌های باکتریال هم روی آن سوار شوند و وضعیت بیمار را بدتر کنند. افراد های‌ریسک شامل افراد زیر پنج سال و بویژه سن زیر دو سال، افرادی که بیماری‌های قلبی زمینه‌ای دارند، کسانی که از قبل بیماری‌های زمینه‌ای قلبی، ریوی و... داشته یا به هر دلیل به یک بیماری نورولوژیک زمینه‌ای مبتلا هستند و... است. این افراد بیشتر مستعدند که اگر به عفونت‌های آنفلوانزا مبتلا شوند، وضعیت‌شان بدتر شود. در عین حال در بزرگسالان نیز افراد بالای ۵۰ سال جزو افراد های‌ریسک قرار می‌گیرند.
خدابنده گفت: کودکان مبتلا به پنوموکوک با تب بالا مراجعه می‌کنند. معمولاً در آنها سرفه‌های خلط‌‌دار دیده می‌شود. در حالی که در آنفلوانزا معمولاً سرفه خشک است. در عین حال وضعیت تنفسی این کودکان ممکن است بد شود و تند تند نفس بکشند و از عضلات فرعی تنفس استفاده کنند، به طوری که فرورفتگی زیر دنده دارند و در زمان تنفس، نسبت به نفس کشیدن عطش دارند و پره‌های بینی‌شان باز و بسته می‌شود که در این شرایط باید بستری شوند. در این صورت ممکن است از ریه عکسبرداری کنیم و گاهی در عکس این کودکان ممکن است درگیری یک یا دو لوب ریه را ببینیم و حتی گاهی ممکن است منجر به آب آوردن ریه که آب چرکی است، شود که گاهی ممکن است شدید باشد و نیاز به اقدامات خاص درمانی پیدا کنیم. خانواده‌ها با مشاهده سرفه خلط‌دار و تب بالا به پزشک مراجعه کنند.
خدابنده درباره نحوه پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا و عفونت‌های پنومونی، گفت: بهترین اقدام پیشگیرانه، رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ارائه آموزش در این زمینه به کودکان است تا ماسک زده و فاصله‌گذاری را رعایت کنند. در عین حال تزریق واکسن هم مهم است. واکسن پنوموکوک و آنفلوانزا به‌صورت روتین در برنامه واکسیناسیون کشوری نیست و حداقل برای افراد و کودکان های‌ریسک می‌توان واکسن آنفلوانزا و پنوموکوک را تزریق کرد. این فوق‌تخصص عفونی اطفال درباره شرایط مصرف آنتی‌بیوتیک به‌صورت خودسرانه، ‌گفت: استفاده از آنتی‌بیوتیک بدون معاینه و تجویز پزشک، می‌تواند منجر به مقاومت باکتریایی از جمله پنوموکوک شود. در دوره شیوع کرونا برخی خودسرانه آنتی‌بیوتیک مصرف کردند که منجر شد تا پنوموکوک‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شوند. در مواردی که لزومی به مصرف آنتی‌بیوتیک نیست، اگر به‌صورت خودسرانه مصرف شود، می‌تواند باعث مقاومت همه نوع باکتری شود. خدابنده تأکید کرد: به طور کلی آنتی‌بیوتیک‌ها در عفونت‌های باکتریال مصرف می‌شوند. آنفلوانزا یا کووید ۱۹ بیماری ویروسی بوده و آنتی‌بیوتیک‌ها روی آنها تأثیری ندارند. حال اگر روی عفونت ویروسی، یک عفونت باکتریال هم سوار شود، می‌توان از آنتی‌بیوتیک استفاده کرد، اما صرفاً برای درمان بیماری‌های ویروسی تجویز آنتی‌بیوتیک کار اشتباهی است و نباید استفاده شود.