سامانه‌ای برای کمک به دوستداران کتاب

عباس عظیمی
نویسنده

​​​​​​​همان‌طور که پیشرفت تکنولوژی امکان‌های جدید برای آسایش آدمی فراهم می‌کند چالش‌های جدیدی را هم با خودش همراه دارد. یکی از امکاناتی که پیشرفت تکنولوژی برای صنعت نشر و کتاب فراهم کرده روش‌های جدید خرید و مطالعه کتاب است. خرید اینترنتی و غیرحضوری کتاب از فروشگاه‌های مختلف که باعث دسترسی سریع مخاطبان و علاقه‌مندان از تمام شهرها و روستاهای کشور به عنوان‌های مورد علاقه و نیازشان و همچنین تازه‌های نشر شده است. اپلیکیشن‌های کتابخوان که امکان خرید نسخه الکترونیکی و صوتی کتاب را با قیمت کمتر و صرف کمترین زمان ممکن کرده است.
اما آیا استفاده از این روش‌های جدید باعث از رونق افتادن و دور شدن مخاطبان کتاب از کتابفروشی‌ها به عنوان اصلی‌ترین مرجع تهیه کتاب نمی‌شود؟ کتابفروشی‌هایی که این روزها خسته‌تر از هر زمان دیگری هستند. 
در همین رابطه چندی است که سامانه «خرید از کتابفروشی» رونمایی شده و کار خود را به شکل رسمی آغاز کرده است. این سامانه با هدف حمایت، رونق بخشیدن و ایجاد بازاری به وسعت ایران برای کتابفروشی‌ها در سراسر کشور ایجاد شده و همچنین فضایی است برای عدالت در استفاده از یارانه دولتی کتاب برای تمام علاقه‌مندان به کتاب در سراسر کشور.
کتابفروشی‌ها از سراسر کشور می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت این سامانه نسبت به ثبت نام و فروش محصولاتشان اقدام کنند. مخاطبان و علاقه‌مندان کتاب هم می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت این سامانه کتاب‌های مورد نیاز و علاقه‌شان را با 25 درصد تخفیف تهیه کنند. همچنین هم اندیشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شرکت پست باعث شده است تعرفه بسته‌های پستی این سامانه از تعرفه بسته‌های مشابه کمتر باشد. تفاوت عمده‌ای که این طرح با طرح مشابه؛ طرح تخفیف فصلی کتاب دارد یکی دائمی بودن و یکی دیگر مجازی بودن آن است.
در طرح تخفیف فصلی کتاب، علاقه‌مندان می‌توانستند در مدت معین به کتابفروشی‌های عضو طرح مراجعه و کتاب‌های مورد نیازشان را با تخفیف تهیه کنند. اما این طرح مشکلاتی هم داشت؛ یکی اینکه بعضی شهرها و روستاها اصلاً کتابفروشی نداشتند و یکی دیگر اینکه امکان داشت مخاطب کتاب در کتابفروشی عضو طرح، کتاب مورد نیازش را پیدا نکند و در نتیجه از یارانه دولتی کتاب بی‌نصیب می‌ماند. اما در طرح «خرید از کتابفروشی» علاقه‌مندان از تمامی شهرها و روستاها دسترسی به طیف گسترده‌ای از موضوعات و عناوین دارند و می‌توانند به شکل عادلانه‌ای از یارانه دولتی خرید کتاب استفاده کنند. این دست طرح‌های حمایتی از صنعت نشر و کتاب و تخفیفی که برای خرید کتاب در نظر گرفته می‌شود علاوه بر تأثیر مثبتی که در ترویج مطالعه و همچنین تسهیل در دسترسی مخاطبان به کتاب‌های مورد نیازشان به همراه دارد به خوبی پتانسیل این را هم دارد تا با ناشرنماهایی که با کپی کاری اقدام به کتاب‌سازی می‌کنند و با تخفیف‌های آنچنانی اقدام به عرضه کتاب‌هایشان در هر جایی، حتی هایپرمارکت‌ها می‌کنند مقابله کند؛ ناشرنماهایی که هم به ناشر، هم به مترجم و مؤلف و همچنین کتابفروشی‌ها آسیب می‌زنند.
اما آیا مجازی بودن طرح «خرید از کتابفروشی» باعث دور شدن مخاطبان کتاب از کتابفروشی‌ها و عادت به خرید غیرحضوری نمی‌شود؟ فضای مجازی با تمام امکان‌ها و چالش‌هایش دیگر تبدیل به جزئی جدانشدنی از زندگی روزمره ما شده است. روش‌های جدید خرید و مطالعه کتاب؛ اعم از خرید غیر حضوری و مطالعه نسخه الکترونیکی و صوتی کتاب علاوه بر تأثیر مثبتی که در دسترسی مخاطبان به کتاب‌های مورد علاقه‌شان دارد می‌تواند تأثیرهای منفی هم روی کتابفروشی‌ها داشته باشد. سامانه «خرید از کتابفروشی» هم از این قائده مستثنی نیست اما خب، از تکنولوژی گریزی نیست و بیایید امیدوار باشیم تا سامانه «خرید از کتابفروشی» تأثیر مثبتی بگذارد و با گذشت زمان جای خودش را در میان مخاطبان کتاب و همچنین کتابفروشی‌ها پیدا کند و بتواند اندکی از خستگی کتابفروشی‌ها را کم کند.